افزایش شواهد موید نظریۀ مه‌بانگ نه‌تنها منجر به مرگ و کنار راندن نظریات رقیب مانند حالت پایدار گردید، بلکه بار دیگر جدال قدیمی میان فلاسفه و متکلمین بر سر حدوث و قدم عالم از سر گرفته شد. ولی این‌بار حامیان متکلم نظریۀ مه‌بانگ مسلح به قوانین فیزیک کوانتوم و نظریۀ نسبیت هستند. لذا ما نیز در این مقاله قصد داریم یافته‌های جدید اخترفیزیک‌دانان را با عقاید فلاسفۀ اسلامی نقد و بررسی کنیم؛ آن‌چه که در ...

مسأله اصلی این مقاله این است که آیا علم فیزیک عهده دار تحقیق در خصوص موجبیتی بودن (یا نبودن) جهان است یا متافیزیک؟ در این مقاله ضمن دفاع از ادعای تقدم اصول عام متافیزیکی بر نظریه های فیزیک، ابتنای معیار موجبیت فیزیکی بر اساس متافیزیک صدرایی نشان داده می شود. در این راستا ابتدا دو ایده رونوشت کلی جهان و نیز تحول منحصر به فرد سیستم، به عنوان معیار موجبیت در سیستم های فیزیکی مورد ارزیابی قرار می گ...

مسئله عدالت همواره مورد توجه متفکران بوده است. در این نوشتار، به بررسی، تحلیل و ارائۀ منطقی نظریۀ علامه طباطبایی درباره عدالت اجتماعی پرداخته‌ایم. مسئله این پژوهش، بررسی چیستی مبانی نظریۀ عدالت اجتماعی در اندیشه‌های علامه طباطبایی است و اینکه وی چگونه از آن مبانی به نظریۀ عدالت اجتماعی‎اش راه می‌یابد. افزون بر آن، منشأ حُسن عدالت اجتماعی و نیز اطلاق یا نسبیت آن از دیدگاه علامه را نیز بررسی کرده‌...

هویت تحوّلی، پیوستگی درونی، وابستگی بیرونی و محدودیت‌های روشی، چهار عامل اصلی نسبیت معرفت هستند. از نظر علامه طباطبایی، نسبیت معرفت با حقیقت علم و معرفت (واقع‌نمایی) سازگار نیست و سخن نسبی‌گرایان در تحلیل نهایی به سخن سوفسطائیان و انکار علم کشیده می‌شود. ازآنجاکه علامه بر فلسفه به­مثابة ابزار گفتگوی عقلی میان همة انسان‌ها تأکید داشته و نقش برجسته‌ای برای حس در فرآیند شناخت قائل هستند، نظریة معرف...

مسأله اصلی این مقاله این است که آیا علم فیزیک عهده‌دار تحقیق در خصوص موجبیتی بودن (یا نبودن) جهان است یا متافیزیک؟ در این مقاله ضمن دفاع از ادعای تقدم اصول عام متافیزیکی بر نظریه‌های فیزیک، ابتنای معیار موجبیت فیزیکی بر اساس متافیزیک صدرایی نشان داده می‌شود. در این راستا ابتدا دو ایده رونوشت کلی جهان و نیز تحول منحصر به فرد سیستم، به عنوان معیار موجبیت در سیستم‌های فیزیکی مورد ارزیابی قرار می‌گ...

نسبیت فرهنگی یکی از رایج ­ترین لوازم نسبیت­ گروی در معرفت­ شناسی شمرده می‎شود. بر اساس نسبیت فرهنگی، ارزش یک عنصر فرهنگی تنها در زمینه فرهنگی خاص قابل درک است. سه تقریر عمده از نسبیت وجود دارد: نسبیت مفهومی، نسبیت اعتقادی و نسبیت ارزشی- هنجاری. با تکیه بر معرفت­ شناسی و انسان ­شناسی فطری می­توان به ارزیابی تقریرات نسبیت پرداخت. تقریرات نسبیت از مبانی نادرست معرفت‏ شناختی در باب صدق نظیر شکاکیت ...

آمار بالای همسرآزاری و ابعاد گستردۀ آن در کلان شهر تهران مهمترین انگیزۀ انتخاب این موضوع توسط پژوهشگر بود. برای انجام این تحقیق از نظریۀ ساترلند که با عنوان نظریۀ یادگیری اجتماعی از آن یاد می شود استفاده شد و برخی از نکات مورد توجه نظریه های دیگر هم در این نظریه به تناسب اصول و مبنای نظریۀ ساترلند جای داده شد. این موارد عبارتند از خرده فرهنگ خشونت که بر تجربۀ فرد از خشونت تاکید دارد و نابرابری ...

نظریۀ حق طبیعی، به‌مثابۀ قاعده‌ای حاکم در حوزۀ فلسفۀ حقوق و زیربنای مقررات و اعتبارات عقلایی و قانونی، مورد توجه فیلسوفان مسلمان است، در این میان فارابی نخستین متفکری بود که در این زمینه از یک‌سو با توجه به مبانی معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی و از دیگر سو با در نظر گرفتن رابطه و نسبت حقوق اعتباری با جهان تکوین نظریه‌پردازی کرده و با تأکید مبانی فلسفۀ مدنی و انسان‌شناسی به تحلیل و تبیین پایه‌ای‌تری...

لارنس کُلبِرگ از نظریه‌پردازان و پیشگامان روانشناسی رشد و ادامه دهندۀ نظریۀ پیاژه در زمینه رشد اخلاقی است که مراحل جدیدی را به آن افزود. کُلبِرگ تحول رشد اخلاقی افراد را در 3 سطح پیش قراردادی و قراردادی و فرا قراردادی و هر سطح را در 2 مرحله طبقه‌بندی کرد. او برای دست‌یافتن به این طبقه‌بندی معماهایی را مطرح کرد و بر اساس چگونگی استدلال پاسخ دهندگان سطح رشد اخلاقی آنان را تعیین می‌کرد. مراحل پیشنهادی...