یکی از دلایل پایان استعمار در خاورمیانه نضج گرفتن احساسات ملی گرایانه بود. مصر پیشرو برنامه‌های ناسیونالیسم در جهان عرب بود. ناسیونالیسم در سوریه و عراق در قالب حزب بعث و توسط رهبرانی نظامی ظهور یافت. ناسیونالیسم نتوانست دستاوردهایی که در غرب ایجاد کرد را در خاورمیانه ایجاد کند. اگر بر عمق و اجتماعی بودن چنین ادعای ناسیونالیستی چشم بپوشیم، باید اذعان کنیم ظهور دولت‌های ملی با جغرافیای سیاسی جدی...

یکی از مهم ترین پیامدهای حمله آمریکا به عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین، افزایش ناامنی و خشونت در عراق بود. خشونتی که بارزترین جلوه آن، در حملات تروریستی – اغلب به صورت بمب گذاری انتحاری- جلوه گر شده است. در بازه زمانی2003 تا 2008 این خشونت ها و حملات تروریستی افزایش بی سابقه ای یافت به طوری که پس لرزه های آن هنوز هم کماکان ادامه دارد. هدف نوشتار حاضر، پاسخگویی به این سوال است...

یکی از مهم ترین پیامدهای حمله آمریکا به عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین، افزایش ناامنی و خشونت در عراق بود. خشونتی که بارزترین جلوه آن، در حملات تروریستی – اغلب به صورت بمب گذاری انتحاری- جلوه گر شده است. در بازه زمانی2003 تا 2008 این خشونت ها و حملات تروریستی افزایش بی سابقه ای یافت به طوری که پس لرزه های آن هنوز هم کماکان ادامه دارد. هدف نوشتار حاضر، پاسخگویی به این سوال است...

با توجه به تغییر نگاه سیاست گزاران ترکیه وروی کار آمدن اسلام گرایان ، ترکیه توجه خاصی به منطقه خاورمیانه وشمال آفریقا داشته است.با شروع تحولات جهان عرب در پایان سال 2010 و سال 2011 در کشورهای عرب، که ازتونس شروع شد و به مصر، لیبی، بحرین و سایر کشورهای عربی سرایت کرد، در ادامه روند سیاست خارجی ترکیه در منطقه، این کشور نقش فعالی را ایفا کرد. توجه همزمان به افکار عمومی جهانی، منافع ملی و ملاحظات د...

در پی تحولات دو قرن اخیر و فروپاشی امپراطوری عثمانی ، جریان عربی با تاکید بر مفاهیم عربیت و نژاد در جوامع عربی مطرح شد و طرفداران این جریان سعی در ارائه دلایلی در تحکیم پایه های مشروعیت حکومت امویان و توجیه عملکرد ایشان داشتند. طرفداری جریان ناسیونالیسم عرب از مشروعیت امویان بدان جهت بود که در حکومت اموی نگرش های قومی نژادی مورد توجه حاکمان بود و امویان جزء معدود سلسله هایی هستند که بر مفهوم عر...

انقلاب اسلامی ایران با احیای دوباره مباحث اسلام، تحول فرهنگی عظیمی را در ابعاد منطقه ای موجب شد و زمینه های بیداری جنبش های اسلامی در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و دیگر مناطق را فراهم کرد. در این خصوص، هدف اصلی این پژوهش بازخوانی تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر کشور عراق است. سؤال اصلی آن است که چه فرصت ها و چالش هایی برای ایجاد یک حکومت اسلامی در کشور عراق هم زمان با سال های آغازی...

پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357، نظام ژئوپلیتیکی خاورمیانه را برهم زد. با فروپاشی این سیستم، تحلیلگران علوم اجتماعی و ژئوپلیتیک به تحلیل چرایی وقوع این رخداد و پیش‎بینی سیستم‎های جایگزین پرداختند. تشکیل یک حکومت شیعی در منطقۀ ژئوپلیتیکی خاورمیانه، سبب همگرایی شیعیان این منطقه و در پی آن، افزایش وزن ژئوپلیتیکی آنها شد؛ به‎طوری که تحلیلگرانی چون فولر و توال، مفهوم ژتوپلیتیک شیعه را برای بیان اه...

از وجوه تمایز انقلاب اسلامی بر سایر انقلاب ها مسالمت آمیز بودن آن است که ابعاد نرم و گفتمانی آن را بر دیگر وجوه آن ارجحیت داده است. با این وجود، این بُعد از انقلاب در نظریه های روابط بین الملل مورد کاوش قرار نگرفته است و درنتیجه، بُعد نرم افزاری انقلاب در بیداری اسلامی در چارچوب تحلیلی این نظریه ها، از جمله تئوری سازه انگارانه، مبهم باقی مانده است.در این پژوهش، سخن بر سر این مسئله است که آیا می ت...

جنگ ایران و عراق را می توان از مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران برشمرد. آنچه این مقاله از این رویداد هشت ساله در نظر دارد بررسی سخنان و مواضع امام خمینی در طول جنگ نسبت به صدام و حزب بعث است. این نوشته در پی آن است که تمامی این مواضع به دو حوزه ذهنی (مفهومی - گفتمانی) و عینی (مرتبط با صحنه نبرد) تقسیم پذیر و قابل توضیح اند. این مقاله از روش های تحلیل محتوا و توصیفی سود می برد.

در وقوع جنگ‏ بین کشورها، در کنار عوامل منطقه‏ای و بین‏المللی، نقش عوامل داخلی و شرایطی که بر کشورهای درگیر جنگ حاکم است بسیار مهم است. بعضاً بحران‏های داخلی می‏تواند محرکی برای ترغیب دولت‏ها به جنگ‏افروزی جهت فرافکنی مشکلات داخلی باشد. گاهی اوقات نیز، وجود رونق اقتصادی، افزایش سطح درآمدهای ملی و یا افزایش توان نظامی می‏تواند محرکی برای ماجراجویی حاکمان در خارج از مرزهای ملی باشد. بدون شک همچون د...