بررسی رابطه پزشک و بیمار و تأکید بر جایگاه حقوق بیمار در حوزه روابط اخلاقی و انسانی که در اعصار و قرون گذشته ریشه دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. یافته های متون طب سنتی کهن نشان می دهد که از دیدگاه پزشکان و حکمای ایرانی و اسلامی، رعایت اخلاق پزشکی در حوزه حقوق بیماران و رابطه صحیح و منطقی بین پزشک و بیمار با تکیه بر رعایت اصول و موازین اخلاقی و آموخته های دینی از مهم ترین موضوعات پزشکی بوده...

طب سنّتی ایرانی نظام جامع طبی است که به نوعی از پزشکی کنونی متمایز می باشد. پاسخ به این پرسش که چرا و چگونه طب سنّتی ایرانی نظام پزشکی جامعی محسوب می شود، نیازمند تبیین بنیان های فلسفی طب سنّتی در حوزه هایی است که با دانش پزشکی و با حرفه ی طبابت یا عمل بالینی مرتبط باشند. این مقاله با رویکردی منطقی و فلسفی (و نه رویکردی تاریخی) به تحلیل «استدلال علمی» در طب سنّتی ایرانی می پردازد که نتایج آن در حوز...

سابقه و هدف: هر چند که خدمات علمی برجسته ایرانیان در دوران پس از اسلام بر کسی پوشیده نیست، اما به دلیل این که نگارش متون علمی در آن دوران به زبان عربی بوده است، تفکیک سهم ایرانیان و اعراب در رشد و توسعه طب سنتی اسلامی بدون انجام پژوهش های دقیق ممکن نخواهد بود. از همین  رو پژوهش حاضر به بررسی سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی در طب اسلامی می پردازد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه کت...

مقدمه: این پژوهش به دنبال امکان سنجی انعکاس مفاهیم طب سنّتی ایران در ساختارِ ابَراصطلاحنامه و شبکه ی معناییِ نظام زبان واحد پزشکی (unified medical language system) umls جهت انعکاس پتانسیل های طب سنّتی ایران- در سطحِ مفاهیم- در یک پارادایم جهانی است. روش ها: روش پژوهش این طرح دارای سه بخش تحلیل سیستم، تحلیل سندی و طراحی سیستم است. در بخش اوّل، نظام زبان واحد پزشکی (یو ام ال اس) جهت شناسایی ساختار کلی آ...

سابقه و هدف: هر چند که خدمات علمی برجسته ایرانیان در دوران پس از اسلام بر کسی پوشیده نیست، اما به دلیل این که نگارش متون علمی در آن دوران به زبان عربی بوده است، تفکیک سهم ایرانیان و اعراب در رشد و توسعه طب سنتی اسلامی بدون انجام پژوهش های دقیق ممکن نخواهد بود. از همین  رو پژوهش حاضر به بررسی سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی در طب اسلامی می پردازد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه کت...

سابقه و هدف: در طب ایرانی، تشنگی به عنوان یک بیماری قلمداد شده و لذا به طور مفصل در مورد انواع تقسیم بندی، علل و مکانیسم های ایجاد این بیماری و نیز راه کارهای درمانی آن توضیح داده شده است. هدف این مطالعه بررسی دیدگاه های طب ایرانی و رایج در زمینه سبب شناسی تشنگی است، بدان امید که افق تازه ای را فراروی محققین برای تحقیقات بالینی در این زمینه بگشاید. مواد و روش ها: این مطالعه یک بررسی مروری کتابخ...

طب ‌سنّتی ایرانی همانند طب ‌یونانی بر‌ پایه‌ی نظریه‌ی وجود اخلاط در بدن بنا شده است. بنابراین واضح است که نحوه‌ی تشکیل اعضای مختلف بدن از این نظریّه نشأت گرفته باشد. بر ‌اساس آموزه‌های طب ‌سنّتی ایرانی، اعضای بدن از اخلاط و اخلاط از غذا به وجود می‌آیند. چگونگی تشکیل اعضای مختلف و رابطه‌ی بین اعضاء از نکات قابل ‌تأمّل دیگر در طب ‌سنّتی است. اعضای بدن در طب سنّتی بر ‌اساس منشاء عملکرد و رابطه‌ی عضو با ...

چکیده در این مقاله ابتدا به مباحث مبنایی شناخت علم و فناوری پرداخته و با استفاده از رهیافتی فلسفی تحلیلی نشان داده شده که الگوی توسعه ی علم و فنا وری به دو دلیل عمده می تواند به صفت اسلامی ـ ایرانی وصف شود. سپس بر مبنای این مقدمات استدلال می شود که نظام ملی نوآوری برای پوشش دادن به مفهوم الگوی اسلامی ـ ایرانی توسعه ی علم و فناوری کافی نیست و به کار بردن مفهوم نظام سپهر/ زمینه می تواند تحلیل جا...

اهداف: علت شناسی (اتیولوژی)، مکانیسم ایجاد (پاتوژنز)، پیش آگهی (پروگنوز) و نحوه برخورد با بیماری هموروئید در طب سنتی ایران که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد تا حد زیادی با طب رایج متفاوت است. اگر چه برای برخی موارد هموروئید، جراحی پیشنهاد شده است اما درمان های دارویی مطرح شده برای آن در طب سنتی ایران فراوان تر است. این مطالعه به توسعه نگرش ما در خصوص برخی جنبه های بیماری هموروئید کمک کرده ...

در عصر تسلط خرافات و تعصبات بر علم پزشکی (قرون وسطی) و شیوع همه گیری های وحشتناک طاعون، آبله، سل و جذام در اروپا و رکود در علم طب، خردمندانی چون رازی و ابن سینا دوران طلایی تاریخ پزشکی را رقم زدند. اما حملات ویرانگر مغول به ایران بسیاری از نظام های اجتماعی را نابود کرد و در حوزه ی طب نیز جادوگری و خرافه پرستی را گسترش داد. در آن زمان، خواجه رشیدالدین همدانی، وزیر ایلخانی، تلاش بسیاری کرد تا از ...