برهان صدّیقین از براهین مهم و معتبر اثبات وجود خدا در فلسفه و کلام اسلامی بشمار می آید که نخست در فلسفۀ ابن سینا بطور رسمی مطرح شد و پس از آن، دیگر فلاسفه در تحکیم و ترویج آن سعی وافر نمودند و صورت های مختلفی از آن را ارائه کردند. برهان صدّیقین به سبب اتقان و اعتبار خاصّ خودش با استقبال فیلسوف ـ متکلّمانِ امامی در دوران میانی نیز روبرو شد و دانشورانی همچون خواجه نصیر الدین طوسی و علّامۀ حلّی تقریرهای ...

غرض از نگارش نوشتار حاضر، مطالعه و بررسی جایگاه خواجه نصیرالدین طوسی در ظهور، رشد و بالندگی پارادایم های سه گانه فلسفه اسلامی یعنی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه است؛ از این رو، ابتدا ضمن ارائه توضیحات مختصری درباره مفهوم واژه «پارادایم» و سه مکتب فلسفی مذکور، بر معنای مختار از این واژه استوار می شود و سپس نقش خواجه نصیر طوسی در تطوّر این سه پارادایم تحلیل خواهد شد. نگارنده بر این باور است که خواجه ...

دلیل افتراض یکی از پرکاربردترین روش‌های منطق سنّتی است که منطق‌دانان مسلمان درباره‌ی ساختار و چیستی آن هم‌رای نیستند. از یک سوی، سهروردی و فخر رازی آن را گونه‌ای از قیاس شکل سوم به شمار آورده‌اند، و از سوی دیگر، خواجه نصیر، نه تنها آن را قیاس شکل سوم نمی‌داند، بلکه یک‌سره آن را از قلمرو قیاس بیرون کرده است. نگارنده در این جستار، پس از گزارش دیدگاه این سه منطق‌دان، به سنجش رأی خواجه نصیر پرداخته ...

درباره‌ی ویژگی‌ها و لطایف شعر حاج ملّا هادی سبزواری متخلص به اسرار (1212- 1289 ﻫ ق) تاکنون کمتر سخن رفته و آوازه‌ی همه جا گیر او همواره به دلیل آراء و آثار فلسفی او بوده است. ما برآنیم تا در این مقاله به بررسی گوشه‌هایی از سخنان منظوم او بپردازیم و پاره‌ای از اسرار و نهانی‌های زیبای شعر او را بازنماییم. نکته‌ی در خور گفتار درباره‌ی مرتبه‌ی شاعری حکیم، اینکه نگارنده بر این باور است که هیچ یک از ف...

فردوسی از شاعران بزرگ زبان فارسی است که در جای جای شاهنامه به نقل مسائل اخلاقی و تربیتی پرداخته است. گستردگی موضوع در شاهنامه نشان می دهد فردوسی بطور غیر مستقیم به تبین مبانی تربیتی پرداخته که در تعلیم و تربیت اسلامی مورد توجه بوده است. برای روشن شدن مطلب مبانی تربیتی فردوسی در شاهنامه را با نظریه ی تربیتی خواجه نصیر در اخلاق ناصری که از کتب پایه در علم اخلاق محسوب می شود مقایسه می کنیم. بین ان...

هدف این پژوهش بررسی رابطه سبک رهبری تحول آفرین با خودکارآمدی اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعة آماری ، کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی به تعداد 304 نفر بودکه نمونة آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان 170نفر و با روش نمونه گیری تصادفی محاسبه و انتخاب شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی آن براساس نظ...

برخی از منطق‌دانان بر این باورند که دلالت تابع اراده است و تا اراده‌ای محقق نشود، دلالتی صورت نمی‌گیرد. ابن‌سینا، خواجه نصیر طوسی و دبیران کاتبی از این دسته‌اند. برخی دیگر از بزرگان منطق نظیر قطب‌الدین رازی در این امر به مخالفت برخاسته و دلالت را تنها تابع علم به وضع دانسته‌اند. تتبعات تاریخی نشان می‌دهد که این مسئله از زمان ابن‌سینا و به‌توسط شخص وی مطرح شده است. از این رو تلاش کرده‌ایم که نظر...

رسالۀ اثبات العقل المجرّد خواجه نصیر الدین طوسی و برخی از شروح و حواشی مهمّ آن به تازگی با تصحیح و مقدّمۀ خانم طیّبه عارف نیا به چاپ رسید. علی رغم سعی بسیاری که مُصَحِّح محترم در راه تصحیح این کتاب مبذول داشته است، متن عرضه شده از سوی او همراه با اشکالات و نابسامانی های گوناگونی است که این گفتار به قصد تذکار آن ها سامان یافته است. افتادگی عبارات یا جملات، اشتباه در ضبط کلمات، مقابله نشدن دقیق نسخه ها ب...