بی­گمان شارع و قانون­گذار نسبت به حفظ نسب اشخاص اهتمام ویژه­ای داشته است، تا جایی­که در فقه امامیه از ضعیف­ترین ادله مانند قرعهنیز در موارد معینی برای اثبات نسب کمک گرفته شده است. بدین ترتیب ارزش و اعتبار روش­های دقیق علمی همچون آزمایش دی ان ای در اثبات نسب روشن و آشکار است، ولی نکته قابل تأمل اعتبارسنجی چنین روش­هایی در زمینه نفی نسب است؛ چرا که شارع مقدس بر مبنای فلسفه حفظ و ثبات نظام خانواده...

چکیده ندارد.

مفهوم مزاج یکی از مفاهیم کلیدی است که از یک سوی در پزشکی و طبیعیات قدیم و از سوی دیگر در مباحث فلسفی به ویژه در حوزۀ نفس شناسی، نقش مهمی را ایفا می کرده است. از نظر قدما، مزاج کیفیتی است که در اثر واکنش میان عناصر اربعۀ جسم حاصل شده و دارای خاصیتی متفاوت از خاصیت اجزاست. کیفیت حاصل شده، دارای درجات متفاوتی از اعتدال است و میزانِ اعتدال کیفیت حاصل شده (مزاج)، عامل مهمی برای دستیابی موجودات به رتب...

رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب نظر بوده اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین رو، در...

اقرار که عبارت است از اخبار به حقی برای غیر به ضرر خود، با توجه به آنکه در آن، شخص اقرار به ضرر خود می کند، در بین دلایل اثبات دعوی، قوی ترین آنها دانسته شده است. با توجه به تشابه اسمی اقرار به نسب با اقرار، در نگاه اول، اقرار به نسب ممکن است از جمله ی اقرار دانسته شود؛ حال آنکه اقرار به نسب با اقرار در مفهوم خاص آن دارای تفاوت های اساسی بوده تا آنجا که به نظر می آید نام گذاری آن به عنوان اقرار...

بدیهی است که از آغاز دست یابی به شیوه تلقیح مصنوعی، تطابق یا عدم تطابق آن با موازین شرعی؛ ذهن شریعتمداران و حقوقدانان را به خود مشغول کرده باشد. همه شیوه های دیگر نیز که به نوعی با تلقیح مصنوعی پیوند دارند از این تردید و رد و نقض و ابرام به دور نمانده و نخواهند بود. در این نوشتار؛ پرسش هایی درباره «قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور» مطرح و در «نسب جنین اهدا شده» تأمل شده است. با طرح این پر...

انفال، اصطلاح عام وفراگیری است که شامل طیف وسیعی از اموال با ویژگی‌هایی متفاوت می‌شود. کوه‌ها، دره‌ها، جنگل‌ها ومراتع، اراضی موات، دریاها و دریاچه‌ها، معادن، نفت وگاز، صیدوشکار، اموال مجهول‌المالک، ارث بلاوارث، غنایم جنگی و. . . . سؤالی که مقاله حاضر در صدد یافتن پاسخی متقن برای آن است، این است که ویژگی خاص انفال چیست که آنها را از سایر اموال متمایز ساخته است؟معیار تمییز انفال چیست؟ پاسخ‌گویی...

دانش انساب یا نسب شناسی از علوم مورد توجه مسلمانان بوده که به منظور پرهیز از خطا در شناخت نسب افراد به وجود آمد. در اسلام، شناسایی نسب به جهت شناسایی افراد و آثار حقوقی آن مورد توجه قرار گرفته است. عباسیان که براساس اعتبار نسبی روی کار آمده بودند، به نسب شناسی به ویژه شناسایی نسب خاندان پیامبر (بنی هاشم) اهمیت دادند. آنان در همین راستا، نهاد نقابت را در قرن سوم پی ریزی کردند تا حقوق بنی هاشم را...

گرچه نسب شناسان قبل از شکل گیری فاطمیان درباره نسل محمد بن اسماعیل به دلیل فعالیت زیرزمینی اسماعیلیان اطلاعات اندکی به دست می دهند، اما با برپایی حکومت فاطمیان در شمال آفریقا، نسب شناسان به نسب خلفای فاطمی توجه کردند و با اینکه خلفای عباسی نسب آنان مخدوش می دانستند، اما همه نسب شناسان نسب خلفای فاطمی را پذیرفته اند و آنها را فرزندان محمد بن اسماعیل دانسته اند، ولی عمدتاً از اینکه نسب نخستین خلیف...

 رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته‌‌های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم‌‌الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب‌‌نظر بوده‌‌اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می‌‌شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین‌...