این نوشتار آرای میرچا الیاده درباره انسان را بررسی می‌کند. الیاده که با روش هرمنوتیک تاریخی - دینی به کشف معانی و تأویل پیام‌های پنهان اسطوره‌ها، آیین‌ها و نُمادها می‌پردازد پرسش از وضعیت انسان را پرسشی راستین و اساسی می...

هنر مقدس با ساحت قدسی و متعالی در ارتباط است. از این رو، برای تعریف هنر مقدس، نخست باید تمایز میان «امر مقدس» و «نامقدس» را درک کرد و سپس ارتباط آن را با دین دریافت. اثر هنری، غیر از شأن شیئی، شأن «دیگری» هم دارد و تجلی «عالمی دیگر» است که به واسط? اثر هنری نشان داده می‌شود. بشر از ابتدای تاریخ و حتی پیش از آن، زندگی آمیخته با هنر را تجربه کرده و در بسیاری از موارد از طریق آثار هنری با الوهیت ا...

در این مقاله، مهمترین اندیشه های اجتماعی و روان شناختی امیل دورکیم و نیز پیوند آنها با یکدیگر تشریح شده است. همچنین از نظریه جامعه شناسی معرفی و دینی او که به منظور تبیین اندیشه جامعه گرایی وی فراهم آمده، و اینکه چگونه دوگانگی طبیعت بشری در چهره های متفاوتش ، مورد و نمونه ای از تقسیم امور عالم به دو بخش مقدس و نامقدس است، سخن به میان می آید. در ادامه، به نظریه جامعه شناختی دورکیم اشاره می شود ک...

یکی از متخصصان برجسته در حوزۀ تاریخ ادیان میرچا الیاده است، که در دهه های اخیر درفرانسه و امریکا زندگی کرد . از آثار وی در می یابیم که اسطوره همیشه گزارشی از آفرینشاست و از چگونگی آفرینش و تکامل هستی سخن می گوید . هر چند اسطوره از نگاهاسطوره شناسان کارکردهای متعددی دارد، امّا مطابق نظر الیاده، اسطوره مبتنی برهستی شناسی است و تنها از حقایق، از اموری که واقعاً حادث شده اند و از اموری که کاملاًتجلّی ی...

در این مقاله ابتدا به روش پدیدارشناسی الیاده و تقابل آن با روش‌های تحویل‌گرا اشاره می‌شود. در ادامه برای تبیین پدیده‌ی دین در اندیشه‌ی الیاده، به مفهوم کلیدی امر مقدس در اندیشه‌ی مردمان اولیه (دینداران) پرداخته می‌شود؛ در این زمینه به اهمیت مفاهیم مکان و زمان مقدس در فرهنگ مردمان اولیه پرداخته می‌شود و بیان می‌شود که انسان دیندار با باورمند شدن به مکان مقدس، در واقع به تقلید از کار خدایان، جهان...

می دانیم بنا بر نصوص مسلم دینی و دلایل مبرهن عقلی، زوج مفاهیم تولا و تبرا در سه مقام اعتقاد، عمل و گفتار مؤمنان، متمم یکدیگر محسوب می شوند و کارکرد آن دو، به ویژه تبرا، در مباحث امامت و خلافت، حساسیت ویژه ای دارد. از این میان، تبرای قولی، که در آیات و روایات به صورت لعن بر کفار، منافقان و ... تبلور یافته، واجد احکام خاصی به لحاظ شرایط زمانی و مکانی است؛ اما برخی متأخران به بهانهٔ تقریب مذاهب اسل...

چکیده در این نوشتار مفهوم مقدّس بودن کالبد از حیث ادراکی و انتساب آن به مکان یا فضا از دید اسلام با رجوع به منابع اصلی سنّت بازنگری شده است و تقدّس به عنوان مفهومی عارض بر فضا (که مبنای الیاده در تعبیر مکان یا عنصر مقدس در مقابل عنصر عادی (نامقدس) و یکی از مؤثرترین تعابیر شکل دهنده به نظریه­های معرفت­گرا در تحلیل معماری اسلامی بوده است)، با استفاده از ایدة اولیة ارایه شده از سوی سامرعکاش، مورد نقد...

اسطورۀ کیومرث یکی از اسطوره‌‌های مهم فرهنگ ایرانی است. این اسطوره ازنظر پژوهشی ظرفیت بسیاری دارد و آن را از جنبه‌های مختلف می‌توان بررسی کرد؛ از‌این‌رو به پژوهش‌‌های روش‌‌مند و منسجم بر مبنای نظریه و نقد ادبی نیازمند است. در این پژوهش کوشش می‌شود تا اسطورۀ کیومرث در شاهنامه برپایۀ نظریۀ ساختارگرایی اساطیری از لوی استروس تحلیل شود. بر متونی مانند شاهنامه، نقدهای روش‌‌مند و امروزی کمتر و نقدهای س...

این پژوهش به دنبال فهم جایگاه «خانه و قلمرو» در ایل کاکاوند است. رویکرد نظری این پژوهش مبتنی بر آراء گاستون باشلار در باب «خانه» است. روش پژوهش مردم‌نگاری و فنون گردآوری داده مصاحبه‌ عمیق و مشاهده مشارکتی است. داده‌ها بر اساس مراحل سه گانه تحلیل،تفسیروگزارش‌نویسی تجزیه وتحلیل شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که 1. سیاه‌چادُر سرپناه، محل گردهم‌آیی خانوادگی، طایفه و ایل است به نحوی که می‌توان ...

جست وجو و طرح آن دسته از مطالب و پرسشهای علوم قرآنی است که پاسخ به آنها قبل از تفسیر الزامی است. نویسنده، نخست به موضوع وحی پرداخته و بحثهایی چون: کیفیت و حقیقت وحی، نوع رابطه پیامبران با وحی، حسی بودن یا تجربی بودن وحی، تحلیل روان شناسانه، جامعه شناسانه، عرفانی، عقلی و حسی وحی، تحلیل وحی از طریق خود وحی، محتوای وحی، تعارض علم و دین، آیا وحی تنها عهده دار ارتباط خلق با خالق است یا نظام های عباد...