این مقاله ضمن بررسی و نقد رویکرد انضمامی و جزء فعلی به­ عنوان فعل سبک، تحلیل تازه­ای از فعل مرکب در زبان فارسی ارائه می‌دهد که به موجب آن ساختار موضوعی جزء فعلی فعل مرکب با ساختار موضوعی فعل سادۀ متناظر آن تفاوتی ندارد و در نتیجه جزء فعلی برخلاف نظر اکثر زبان­شناسان، به لحاظ نقش معنایی سبک و رنگ باخته نیست، بلکه اعطاء نقش­های معنایی به موضوع­ها را در جمله برعهده دارد. به موجب تحلیل پیشنهادی این...

ارتباط بین فعل و موضوع­های آن از مسائل بحث­برانگیز است. در این زمینه نظریه هایی مطرح شده است و همگی در پی یافتن پاسخ این مسئله اند که چگونه معنای فعل در تعیین موضوع هایش در سطوح نحوی و معنایی و هم­چنین بازنمایی موضوع[1] نقش ایفا می کند. به گفتۀ لوین (2005) ساخت نمودی[2] و ساخت رویدادی[3] اولین عامل معنایی تعیین­کننده در بازنمایی موضوع هستند؛ لذا به دلیل اهمیت ساخت رویدادی و نمودی، در این مقاله ...

مفسّران، عبارت «أَکادُ أُخْفیها‏» در سورة شریفة «طه» را به معانی مختلف تفسیر نموده­اند. برخی فعل «أکاد» در این آیه را به معنای «أرید» گرفته، عبارت را به معنای «می­خواهم پنهان کنم» ترجمه نموده­اند و حتی گاهی کاربرد فعل «کاد» را بیانگر شدت کتمان شمرده­اند. برخی دیگر برای حل مشکل، فعل «أخفیها» را به معنای سلب در باب افعال و به معنای آشکارنمودن گرفته­اند. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و با تأملی در کا...

مفسّران، عبارت «أَکادُ أُخْفیها‏» در سوره شریفه «طه» را به معانی مختلف تفسیر نموده­اند. برخی فعل «أکاد» در این آیه را به معنای «أرید» گرفته، عبارت را به معنای «می­خواهم پنهان کنم» ترجمه نموده­اند و حتی گاهی کاربرد فعل «کاد» را بیانگر شدت کتمان شمرده­اند. برخی دیگر برای حل مشکل، فعل «أخفیها» را به معنای سلب در باب افعال و به معنای آشکارنمودن گرفته­اند. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و با تأملی در کا...

از پدیده‌های شایع و معمول در مسئلۀ جنایات بر اعضای بدن، موضوع «سرایت جنایت» است. جنایت بر یک عضو، گاه به‌واسطۀ تسری، موجب زوال منفعت آن عضو یا زوال عضو دیگر یا زوال منفعت عضو دیگر و حتی گاه موجب جنایت بر نفس و در نهایت قتل مجنیٌ‌علیه می‌شود. مسئلۀ سرایت جنایت از جهات متعدد موضوع تحقیقات فقهی و پژوهش‌های حقوقی بوده است. موضوع این مقاله تبیین «قلمرو مسئولیت اشخاص» در فرض وقوع جنایت ناشی از سرایت و...

آنچه پس از بررسی رفتار مجرمانه در خصوص وقوع معاونت در جرم با آن مواجه می‌شویم، پاسخ به این پرسش است که آیا ترک فعل نیز می‌تواند عنصر رفتار مجرمانه در معاونت در جرم را تشکیل دهد؟ پس از کنکاش در این زمینه، درمی‌یابیم که آرای حقوقدانان و فقها در این زمینه یکسان نیست. اغلب حقوقدانان و فقها عنصر رفتار مجرمانه در معاونت در جرم را تنها از طریق فعل مثبت قابل تحقق می‌دانند؛ اما برخی از ایشان قائل به تحق...

در این مقاله قصد داریم خوانش کلی/ جزئی در تناوب مکانی فارسی را مورد بررسی قرار دهیم. فعل ها‏ی مکانی که در تناوب مکانی شرکت می کنند‏ دارای دو موضوع درونی اند: موضوع مکان و موضوع انتقالی. در گونه مکانی موضوع انتقالی به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع مکان به صورت مفعول گروه حرف اضافه ظاهر می شود. در گونه مفعولی موضوع مکان به صورت گروه اسمی همراه با «را» و موضوع انتقالی به صورت یک گروه اسمی ب...

افعال مرکب یکی از مطالب جالب حوزه ی نحو است که در زبان های مختلف از جمله زبان ترکی نظرات متنوعی را به خود اختصاص داده و توجه دستورنویسان سنتی و زبان شناسان نوین را به خود جلب کرده است. به خصوص، برخی مطالعات زبان شناسی پیرامون نوعی از افعال مرکب، تحت عنوان افعال مرکب ترکیبی، صورت گرفته اند که خود شامل دیدگاه های متنوعی می شوند. این تحقیق به مقوله ی افعال در گویش تبریزی از نقطه نظر نحوه ی تعیین س...

نحوة تشکیل فعل مرکب فارسی تاکنون کمتر مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است. هدف این مقاله قرار دادن اجزای فعل مرکب در بافت هایی زبانی است که تصورشان به مثابة عامل انگیزش تشکیل فعل مرکب موجّه به نظر می رسد. به عقیدة نگارندگان، افعال مرکب را می توان به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل فرایند انضمام دانست. در اینجا مفهوم موسّعی از انضمام مدّ نظر است که آن را باxi نشان می دهیم و در آن x شامل مقولات اسم، ...

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه های واژه سازی در زبان ها، به ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می گیرد و  برون داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون داد، خود می تواند پایه ای برای اشتقاق های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...