نهاد اداری به‌عنوان یکی از ملزومات تداوم ساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی و عباسی (عصر اول) نقش داشته است. با توجه به تکوین نظام اداری در دوره اموی و استمرار قدرت بنی‌امیه تا حدود یک قرن و نیز تکامل این نظام در دوره عباسی، پژوهش حاضر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان‌سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی و عباسی می‌پردازد. یافته‌‌های این پژوهش که به شیوه توصیفی ...

عملکرد سیاسی-اقتصادی والیان اموی در مصر، با فراز و فرودهایی در سیاست گذاری بر جامعه مصر همراه بود،برخی از والیان متکی بر سیاستهای خلفای راشدین سیاستی اعتدالی و پر تسامح در پیش گرفتند. اما با گذشت زمان تغییراتی در سیاستهای خلفای اموی و به طبع آن در عملکرد والیان اموی پدید آمد. برخی دیگر از والیان با اتخاذ روش هایی مغایر با مبانی اسلامی در دریافت جزیه و خراج و فشارهای وارده بر اقباط سبب بروز خشم ...

بنی رَزین از خاندان‌های مشهور بربر در اندلس بودند که نیای آنها همراه با طارق بن زیاد وارد اندلس شده بود. آنها نخست به قُرْطُبَه و سپس به سمت ثغور رفتند و در سَهْله یا شَنْتَمَرِیّه شرقی از توابع شَنْتَبَرِیّه مسکن گزیدند. این منطقه در دوره امویان منطقه‌ای نظامی در ثغر اوسط بود و از این رو ساکنان آن می‌توانستند نقش مهمی در تداوم قدرت اموی در این منطقه ایفاء کنند. بنی رَزین و حاکمان آنها که همانند دیگر بربرها از عرب...

امویان پس از فتح مکه، به ناچار اسلام را پذیرفتند. آنان با وجود سابقه ی دشمنی با اسلام، به تدریج جایگاه پیش از اسلام خود را بازیافتند و در نهایت پس از صلح امام حسن(ع) در سال 41(ه.ق) رسما ًقدرت را در قبضه ی خود درآوردند. این خاندان که وارث و احیاگر اندیشه های جاهلی بودند، با گسترش فتوحات، میراث خوار دو تمدن ایران و روم نیز شدند؛ به گونه ای که با تأثیرپذیری از این دو جریان فرهنگی، دگرگونی هایی در ...

در عصر اموی پنج حزب عمده فعالیت داشتندکه عبارتند از: شیعه، خوارج، زبیریان، مرجئه و حزب اموی. برخی از این احزاب فعالیتشان راکم و بیش در عصر عباسی پی گرفتند. اما احزابی هستندکه در عصر عباسی سر بر آوردند. این گروهها در عصر اموی یا وجود خارجی نداشتند و یا از فعالیت چندانی برخو ردار نبو دند, از جمله این احزابند: حزب عباسی، شعو بیگری، زندقه، معتزله. چنانکه علمای احزاب عصر عباسی با یکدیگر در ستیز فره...

بینامتنی، یکی از موضوعات مهم نقد ادبی، نظریه‌ای است به منظور خوانش عمیق‌تر متن ادبی و دستیابی به ناگفته‌های آن. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاهانه یا ناآگاهانه، زایش و بازخوانشی از متون پیش از خود یا معاصر با خود است. قرآن کریم یکی از متونی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوند و ارتباط برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران اخطل تغلبی، شاعر نامدار دوره اموی است که تعابیر و مفاه...

شعر سیاسی فنی از کلام است که به نظام سیاسی وابسته است وهدف آن هم سیاست است.این نوع از شعر از یک نظام سیاسی حمایت می کند و یا آن را مورد نقد , بررسی و حمله قرار می دهد.شعر سیاسی از همان آغاز پیدایش شعر عرب،با آن قرین و همراه بوده است. در عصر جاهلیت،شعر سیاسی ارتباطی تنگاتنگ با قبیله به عنوان یک نظام سیاسی کوچک داشت و بسان روزنامه ای بسیاری از جوانب داخلی و خارجی آن را بیان می نمود. درصدر اسلام...

سفیانیان که منتسب به ابوسفیان رئیس طایفه بنی امیه می باشند ، از قبل از اسلام با بنی هاشم رقابت هایی داشته اند ، پس از ظهور اسلام این گروه تا جایی که امکان داشت در برابر گسترش اسلام مقاومت کرده ولی نهایتا در فتح مکه ،مجبور به پذیرش اسلام شدند . این دسته در تحولات سیاسی و اجتماعی پس از فوت پیامبر (ص) ایفای نقش کرده و در عصر خلیفه دوم فرزندان ابوسفیان متصدی امور حوزه شام گردیدند ، که منجر به شکل ...

در پژوهش حاضر، به بررسی نحوۀ بازتاب ادبیات عاشقانۀ عرب عصر اموی در آثار مولانا (مثنوی، مکتوبات، فیه ما فیه، مجالس سبعه، غزلیات شمس) و مقالات شمس تبریزی، مأخذیابی داستان‌ها و ابیات، و بررسی برخی از تصرفات هنری مولانا و شمس در اشعار و روایات اصلی پرداخته می‌شود. پرسش‌های این پژوهش این است که در آثار مولانا و شمس، چه نمودهایی (اعم از داستان و سروده) از ادبیات عاشقانۀ عصر اموی وجود دارد و این نموده...

هدف از تحقیق حاضر مطالعة جایگاه و نقش کنیزان در موسیقی قرون نخستین اسلامی است. نقش‏ مهم کنیزان در پیشبرد موسیقیِ قرون اولیة اسلامی و دامنة فعالیت آن‌ها را می‏توان چنین برشمرد: نوازندگی،‏ خوانندگی، آهنگ‌سازی، آموزش موسیقی، ‏حفظ و انتشار ساخته‏های موسیقی‏دانان،‏ نقد و مباحثه و ایجاد فضای پویای موسیقایی در جامعه. نظریه‏پردازیِ موسیقی تنها جنبه‏ای بود که بانوان به آن نمی‏پرداختند و بنا به دلایل علمی ...