نویسنده محترم مقاله « قضیه معدوله و محصله » ( مقالات و بررسیها ، 61 ، ص 81-103 ) « درصدد اثبات این مدعا است که در کتب منطقی – از ترجمه کتاب ارسطو گرفته تا کتب منطقی اخیر در سه مورد [ تقسیم قضیه به معدوله و محصله ، تقسیم لفظ به معدول و محصل و گفتگو درباره ملکه و عدم ] ، در هر سه مورد اشتباه رخ داده است (ص 81 ). نوشتار حاضر ابتدا با تفکیک شناخت امر واقع از تبیین آن ، خطای « اخذ مالیس بعلة علة » ...

گرایس، مجادلات میان منطق گزاره‌ها و زبان طبیعی را با کشیدن حصاری میان حوزۀ هریک، پایان می‌دهد. او منطق را به دلالت‌شناسی، و زبان طبیعی را به کاربردشناسی مشغول می‌کند. مقالۀ پیش رو، با گسترش ایدۀ گرایس به منطق محمولات، مدعی است با تفسیر جانشینی از سورها، ایدۀ گرایس در این حوزه از منطقْ محقق و پارادوکس‌های این حوزه مرتفع می‌شود. برای این منظور، با افزودن اصل پنجمی به چهارگانۀ گرایس، نشان داده شد ک...

منطق ارسطو در دوران جدید با مخالفت­های بسیاری مواجه بوده است و برخی نیز بر آن بودند که با وجود نظریه مجموعه ها و منطق محمولات، دیگر نیازی به منطق ارسطو نیست. اما گستره تحقیقاتی که منطقدانان غربی در چند دهه اخیر در زمینه منطق ارسطو به عمل آورده­ اند، نشان می­دهد که این منطق هنوز هم زنده و قابل اعتنا است. در میان مطالعات انجام گرفته درباره منطق ارسطو، دو رویکرد را می­توان از یکدیگر متمایز ساخت. د...

برای منطق دو نظام قدیم و جدید می شناسیم که از نظر برخی، در تضاد با یکدیگر قرار دارند. در این مقاله، می خواهیم ببینیم که آیا منطق قدیم در برابر منطق جدید، واقعاً یک منطق است و قواعد یکسانی را معرفی می کند یا خیر؟ در تعداد قواعد معتبر و بیان دقیق آنها در منطق محمولات قدیم، اختلاف نظر های بسیاری مشاهده می شود. برای نمونه، تقریر های گوناگون از قاعده فرعیّه و قاعده نقض محمول و نیز دو تعریف مشهور برای ...

الگوسازی از ذهن و ارائة مدلی که قابلیت‌های پیچیدة ذهن را داشته باشد یکی از افق‌های توانمندی بشر است. اگرچه عمدة تلاش‌ها در این زمینه بیش‌تر از نیم قرن سابقه ندارد و با دستاوردهای مسحورکنندة خود یکی از پدیده‌های شگفتی‌ساز شده است، اما هر چه این رویا رنگ واقعیت بیش‌تری به‌خود می‌گیرد مشکلات بزرگ‌تری را بر سر راه نظریه‌پردازان هوش مصنوعی قرار می‌دهد. دو مسئلة عمده‌ای که در این زمینه در مقاله حاضر ...

طبق یک تعریف رایج، برهان صدیقین استدلالی است که در آن بدون فرض وجود ممکن (مخلوقات)، وجود واجب الوجود اثبات می شود. شیخ الرئیس مبتکر برهان صدیقین، تقریرهای متفاوتی را از این سبک برهان ارائه نموده است که از جمله ی آن ها تقریر موجود در کتاب نجات می باشد. نوشته ی حاضر درصدد است تا امکان اثبات اعتبار منطقی این تقریر را در منطق محمولات بررسی نماید و نیز اصولی را که برهان مذکور بر آن ها مبتنی است آشکا...

رخدادها اموری­اند که واقع می­شوند یا اتفاق می افتند. هر چند بحث فلسفی از رخدادها در متافیزیک معاصر بسیار برجسته­تر از گذشته است، می­­توان پیشینه این مسأله را در فلسفه قدیم در قالب بحث حرکت و سکون و نیز بحث از مقولات فعل و انفعال بازجست. پرسش­های مهم در باب رخدادها را می­توان در سه محور هستی رخدادها (به مثابۀ مقولۀ متافیزیکی مستقل)، چیستی رخدادها و معیار تمایز و اینهمانی آنها جای داد. دونالد دیو...

در پی توسعه ی منطق جدید، «منطق کلاسیک» در مقوله هایی چون «ضرورت»، «زمان»، «معرفت»، «تکلیف» و ... گسترش پیدا کرده است. با پرداختن به مقوله ی «خواست»، الگو از «منطق های نیمه کلاسیک» بالاخص «منطق تکلیف» و به کمک «منطق ترجیح»، گسترشی نو از منطق کلاسیک را برساختیم. این گسترش، در حوزه های «موجهات نرمال»، «موجهات غیرنرمال»، «محمولات»، «عوامل»، «شرط» و «مقدار خواستن» بسط داده شده است. با تاکید بر تکنی...

رخدادها اموری­اند که واقع می­شوند یا اتفاق می افتند. هر چند بحث فلسفی از رخدادها در متافیزیک معاصر بسیار برجسته­تر از گذشته است، می­­توان پیشینه این مسأله را در فلسفه قدیم در قالب بحث حرکت و سکون و نیز بحث از مقولات فعل و انفعال بازجست. پرسش­های مهم در باب رخدادها را می­توان در سه محور هستی رخدادها (به مثابۀ مقولۀ متافیزیکی مستقل)، چیستی رخدادها و معیار تمایز و اینهمانی آنها جای داد. دونالد دیو...

«معنا» در اندیشة "ابن‌عربی"، حقیقتی کلی و مشترک میان مراتب معنایی یک واژه است. هر واژه مراتبی را از معنا دارا است که به صورت حقیقی بر همة آنها صدق می‌کند. این حقیقت مشترک، روح واحد حاکم بر معانی یک واژه را شکل می‌دهد. این نظریه، بر آیات الاهیاتی قرآن (آیات ناظر به اوصاف خدا) تطبیق می‌کند و براساس آن، نسبت محمولات این آیات به موضوع آن یعنی خدا، حقیقی و خالی از مجاز است. محمولات تشبیهی آیات الاهی...