مقالة حاضر می‌کوشد تا در چارچوب برنامة کمینه‌گرا (Chomsky, 1995, 2000, 2001a-b)، اختیاری‌بودن فرایندی را در فارسی تبیین نماید که به‌موجب آن، فعل در جملات پرسشی آری ‌ـ‌ نه، ضمن ابقا در جای اصلی خود، قادراست به جایگاه آغازین جمله نیز جابه‌جا شود تا تعبیر پرسشی جمله را فراهم سازد. در این راستا، نخست تصریح می‌شود که اختیاری ‌بودن پیش‌گذاری فعل در جملات پرسشی آری ‌ـ‌ نه در زبان فارسی متضمن نوعی تناق...

مقالة حاضر تلاش می­کند شیوة نوع‌بندی جملات امری را در گونة گفتاری فارسی در قالب برنامة کمینه‌گرا تبیین نماید. از این­رو، با الگوگیری از رویکرد هان و شواگر سازوکار حاکم بر جوازدهی جملات امری در فارسی بررسی می­گردد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریة بازبینی مشخصه‌ها و فرضیة گروه متمم‌نمای انشقاقی ریتزی (1997) است. ابتدا استدلال می‌شود که در ساخت‌های امریِ بی‌نشان و نشان‌دار، حرکت آشکار فعل به هستة گروه...

هدف از مقالة حاضر بررسی و تبیین شیوة تولید خوانش منفی و پرسشی در آن دسته از جملات پرسشی بلی-خیر در فارسی است که در آنها فعل تحت فرایندی نقشی-کلامی پیش‌گذاری می‌شود و در حاشیة سمت چپ جمله در جایگاه قبل از فاعل قرار می‌گیرد. داده‌های مورد استناد در این پژوهش برگرفته از گونة گفتاری فارسی معیار و چارچوب نظری مورد استفاده، نظریة بازبینی مشخصه‌ها در برنامة کمینه‌گرای چامسکی (1995، 2000، 2001a و 2001b...

مدل آریا و پاریس روش معمولاً پذیرفته شده­ایبرای تبدیل منحنی توزیع اندازه ذرات به منحنی مشخصة آب خاک با استفاده از پارامتر مقیاس بندی (scaling parameter, α)است. در مدل اولیة آریا و پاریس (1981)، پارامتر مقیاس بندی برای تمام گروههای بافتی خاک، ثابت (38/1) فرض شده بود. در سالهای اخیر، مطالعات متعدد نشان داده است که پارامتر مقیاس بندی مقدار ثابتی نیست و کمیت آن بستگی به توزیع اندازة ذرات خاک دارد. ب...

در طراحی سامانه‌های پرتاب پیشرانة جامد (سوخت جامد) پارامترهای عملکردی متعددی دخیل است. در این میان، از جمله مهمترین مسائل طراحی موتورهای راکتی و موشکی پیشرانة جامد، بررسی مشخصه و نوع مادة پیشران است. شناخت جامع این مشخصه‌ها به لحاظ تئوری و تجربی جلوة کاملی به کل سامانه می‌بخشد. خواص فیزیکی و مکانیکی پیشرانه‌ها، روابط و مشخصه‌های موادی پیشرانه‌ها به‌همراه نحوة تحلیل در مشخصه‌های گرمایی و احتراق ...

استفاده از روشmed (minimum entropy deconvolution) که در سال 1978 ویگینز آن را برای واهم آمیخت دادة لرزه ای پیشنهاد کرد، به علت نداشتن بسیاری از فرضیات محدودکننده و داشتن الگوریتم ساده و تکرارپذیر، مورد توجه است. عملگر این روش فقط بر اساس سادگی خروجی که با نرم وریماکس تأیید می شود، به دست می آید. محققین از نرم هایی مشابه با نرم وریماکس در این روش استفاده کرده اند، که در این بین، نرم وریماکس به ع...

نقش تقابلی مشخصة [گستردگی چاکنای] در توصیف  همخوان های انسدادی و سایشی در سایر زبان ها مانند زبان انگلیسی تأیید شده است؛ ولی در زبان فارسی، نقش این مشخصه تنها درمورد انسدادی ها بررسی شده و درمورد نقش آن در رفتار واجی همخوان های سایشی پژوهشی انجام نشده است. در این مقاله، نشان می دهیم که در چارچوب نظریة زمان بندی چاکنایی، توصیف سایشی ها با این مشخصة حنجره ای توجیه آوایی می یابد، سپس براساس فرض تم...

در زبان فارسی، برخی از قیدها که غالباً با عنوان افزودة اجباری از آن ها یاد شده است، کانون توجه شماری از زبان­شناسان بوده است. در تحلیل­های یادشده، بی­آنکه تبیینی فراگیر در مورد جایگاه نحوی قیدهای گوناگون ارائه شود، قیدها تنها در دو گروه افزودة اختیاری و افزودة اجباری بررسی می­گردد. در این میان، مقالة حاضر می­کوشد تا در قالب دستور کمینه­گرابه این پرسش پاسخ دهد که فصل ممیز قیدهای اجباری و غیر اجبا...

زبان فارسی ازجمله زبان هایی است که در آن کانونی سازی[1] رخ می دهد. درنتیجۀ رخ داد این پدیده، که نمونه ای از قلب نحوی[2] به شمار می رود، سازۀ نحویِ کانونی شده یا در سطح ساخت ظاهری جابه جا می شود و یا در سطحِ صورتِ منطقی به جایگاهِ شاخصِ فرافکنِ کانون. یافته­ها  نشان می دهد که: (الف) حرکت کانونی سازی، قبل از بازنمون[3]، ضرورتاً منجر به خوانش تقابلی نمی شود، (ب) کانونی سازی شامل حرکتِ کلِ سازة کانونی شده د...

در این مقاله ضمن معرفی آراء دستورنویسان و زبان شناسان در مورد تکواژ جمع «– ها»، زمان واژه های جمع زبان فارسی را به دو گروه تقسیم می کنیم. در ادامه، ضمن تمرکز بر زمان واژه های دارای نشانة جمع «– ها»، ابتدا با استفاده از تعامل میان این گروه از زمان واژه ها، از یک سو با سورها، و از سوی دیگر با عبارات استفهامی، نشان خواهیم داد که نشانة جمع «– ها» به زمان واژة میزبان خود ویژگی گروه های سور را می بخش...