در این مقاله به توصیف و بررسی طنز منثور در مطبوعات رسمی طنز کشور پرداخته شده است. داده های این تحقیق شامل 260 متن منثور برگرفته از 7 مجله طنز می باشد که در 25 سال اخیر در ایران منتشر شده اند. این داده ها براساس رویکرد «نظریه عمومی طنز کلامی» که شامل شش متغیر پایه یا منابع دانش است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که چارچوب معرفی شده این قابلیت را دارد که برای تحلیل متون ط...

مقایسة متن کتاب هدایه المتعلمین فی الطب اثر اخوینی بخاری، کهن ترین متن علمی منثور فارسی، با منابع عربی این کتاب، می تواند نکات ارزنده ای را در زمینة شکل گیری فارسی نویسی در سدة چهارم قمری و تأثیر زبان عربی بر ان، و بویژه شیوه های ترجمه از عربی به فارسی روشن سازد. در این مقاله، مواضع مشابه هدایه المتعلمین و یکی از مهمترین منابع آن، یعنی الکناش الصغیر نوشتة یوحنا بن سرابیون، مقایسه شده است.

ره یافت به ذخیره های واژگانی متون کهن و شناخت آنها، افزون بر کارآمدتر نمودن و غنی سازی بیشتر گستره واژگان زبان فارسی، گامی مؤثّر در بررسی سیر تاریخی زبان فارسی در حوزه لغات و اصطلاحات خواهد بود. تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، یکی از ارزشمندترین آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان شناسی تاریخی و پژوهش های واژه شناسی متون کهن است. اهمّیت واژگانی این کتاب، فراتر از یک تفسیر قرآن است و د...

چکیده : زبان را می توان معمار تاریخ یک ملّت دانست و هر چه ابزار دست این معمار سالم تر و متّکی به عناصر بومی باشد، استقلال و هویّت آن ماندگار تر خواهد بود؛ بنابراین، ضرورتِ نگهداریِ زبان فارسی و پالایش آن از عناصر غیر ضرور، وظیفه ی هر ایرانی فرهیخته می باشد. با اعتراف به این نکته که وام ستانی در حدِّ اعتدال در هرزبانی نه تنها عیب نیست، بلکه موجب غنای آن زبان می گردد و دامنه ی واژگانی آن را گسترش می د...

کتاب جواهر الاسمار از کتاب های داستانی منثور فارسی است که به سبب داشتن داستان های دل انگیز و جذاب از دیرباز مورد توجه و علاقة فارسی زبانان بوده است. این کتاب سال ها پیش به اهتمام شمس الدین آل احمد به چاپ رسید و در دسترس مشتاقان ادب فارسی قرار گرفت. به رغم آن که مصحح در طبع کتاب تلاش فراونی کرده است، تصحیح و حواشی و توضیحات کتاب کاستی هایی دارد که برشمردن و اصلاح آن ها ضروری به نظر می رسد. در ای...

خواب یا رؤیا پدیده‌ای عمومی است که از دیرباز مورد توجه آدمی بوده است. در این پدیده، غالباً مفاهیم و پیامها به زبانی سمبلیک و نمادین ظاهر می‌شود و به همین سبب، درک آنها، به تحلیل و رمزگردانی نیاز دارد. تحلیل و رمزگردانی رویاها که در فرهنگ ما بدان «تعبیر خواب» اطلاق می‌شود، در آثاری که بدانها «خوابنامه » یا «تعبیرالرویا» می‌گویند؛ ثبت شده است. در زبان فارسی، پیشینه این خوابنامه‌ها که از لحاظ شکل و...

«کلیله و دمنه»، اثری است که پس از کتب مقدّس، بیش از سایرِ آثار مورد توجّه واقع شده و دارایِ سیرِ تاریخیِ جالب توجّهی است. این کتاب که درخشش خود در ادب جهانی را، مدیونِ ایرانیان است، در ادبیّاتِ درباری و عامیان? آن تأثیراتِ فراوانی به جا گذاشته و آثارِ بی شماری به تقلید از سبک و شیو? آن به وجود آمده است. این اثرِ «داناییِ عملی» که حاویِ آموزه های حکمی، سیاسی، اجتماعی و فردی است، در طولِ قرون دستخوش تحوّلاتِ فرا...

چکیده نامه های عین القضات همدانی از آثار برجستة متون منثور فارسی است که با نثری متین و استوار نگاشته شده است. این نامه ها در 1348 به کوشش علینقی منزوی و عسیران تصحیح و چاپ شد. به نظر می رسد که در تصحیح و تنقیح این متن نکاتی چند از دید مصححان محترم پوشیده مانده و به صورت نامناسب وارد متن شده است. در این مقاله، سعی شده است این موارد شبهه ناک بررسی شود و وجوه مختلف عبارات و کلماتی چون: «پینه برنها...

بررسی زبانشناختی ادبیات، از دیر باز موردتوجه زبانشناسان و ادیبان بوده و مطالعات مختلفی به منظور بررسی ویژگی های متنی آثار ادبی نیز صورت گرفته است؛ ولی با توجه به پژوهش¬های انجام گرفته، کمبود در این گونه بررسی ها و مطالعات هنوز به قوّت خود باقی است و از طرف دیگر، وجود متون ارزشمند ادب فارسی، زمینه¬ی کافی برای انجام چنین پژوهش-هایی را در اختیار پژوهشگران قرار می¬دهد. تحقیق حاضر، گامی است در راه شن...

روایت در تمام جلوه‌های فرهنگ بشری دیده‌می‌شود. چون از این دیدگاه به روایت در متون فارسی منثور بازمانده از قرن چهارم تا هفتم هجری بنگریم؛ این پرسش مطرح است که: «کدامیک از اشکال روایی در کهن-ترین متون منثور فارسی قرن چهارم تا هفتم هجری دیده‌می‌شود؟» اهمیت این پژوهش در آن است که به شناخت کلی از پیشینۀ حضور اشکال روایی در دوران آغازین زبان فارسی دست خواهیم‌یافت. برای یافتن پاسخ پرسش پژوهش، متون منث...