اثر پیش­روی به تحلیل تطبیقی مقامه­نویسی در ادبیّات عربی و فارسی و تأثیرپذیری مقامه­نویسی فارسی از نوعِ عربی آن اختصاص دارد، به همین منظور، پژوهش حاضر بر آن است میزان کمّی عنصر مکان و نقش کیفی آن را همراه با شخصیّت قهرمان در مقامات همدانی و حمیدی بررسی کند تا: 1. شناختی کامل از محلّ حکایت هر مقامه در دو سطح مکانی کلان و خرد به دست آورد. 2. عملکرد شخصیّت قهرمان و تغییر چهرة او را در پیوند با مکان­های ر...

در اواخر قرن چهارم هجری قمری، از شاخه‌های فن قصص که در آن زمان در نثر عربی شهرت و رواجی داشت، فنی جدید ابداع شد که مبتکر آن بدیع الزمان همدانی، آن را «مقامات» نامید و سپس نثرنویسان دیگری که در زبان عربی و فارسی از آن تقلید کردند همین عنوان را برای آن برگزیده و به کار بردند. در این مقاله پیرامون کاربرد سجع در معروف‌ترین مقامات عربی و فارسی و تاریخچه مقامات مورد بررسی قرار گرفته است. همچ...

مقامات بدیع الزمان همدانی معروف به «مقامات الکدیة» کتابی است که در قرن چهارم هجری به رشتة تحریر درآمده و از همان دوران تاکنون مورد توجه محققان بسیار واقع شده است. آنان مقامات را از ابعاد گوناگون بررسی کرده اند. ولی ویژگی ساختاری مقامات به گونه ای است که بیشتر اهتمام پژوهش گران را معطوف خود ساخته و سبب شده آنان کمتر به ابعاد معنایی این اثر توجه داشته باشند. به همین سبب، برخی از پژوهش گران معتقدن...

مقامه­نویسی در نثر فارسی، نخستین­بار با مقامات قاضی حمیدالدّین بلخی در قرن ششم و به تقلید از اسلوب نگارش مقامه­نویسی عربی، پدید آمد. این کتاب که در همان عصر مؤلّف با اقبال و توجّه فراوان روبه­رو شد، از سوی مترسّلان و نثرنویسان بسیاری مستقیم و غیرمستقیم نیز مورد تقلید قرار گرفت. چنین به نظر می­رسد که سعدی، نیز با تألیف «گلستان» که نثر آن از نظر نوع انشا و اسلوب نگارش به مقامه شباهت دارد، در نگارش اث...

این تحقیق در ابتدا به چگونگی پیدایش داستان و مراحل تطور آن در دوره های مختلف ادبیات عرب پرداخته، و در ادامه با توضیح عناصر داستانی داستانهای نوین به بررسی تطبیقی تک تک آنها در مقامات بدیع الزمان می پردازد. شاید در نگاه اول به دلیل لفظ پردازی در مقامات به نظر برسد که این اثر فقط به قصد لغت نگاشته شده است، ولی بدیع الزمان همدانی با هنرمندی کم نظیر خود، تمام توانش را برای بیان آن در قالبی داستانی ...

ویژگی بارز ادبیات داستانی آن است که در ژرفنای خود بازگو کننده ی بسیاری از حقایق و اوضاع و احوال جامعه ایست که در بطن آن شکل گرفته است.لذا با نگاهی جامعه شناختی به این آثار، می توان دورنمایی کلّی از جوامعی که مولد این آثار بوده اند ترسیم نمود.از آن جا که مضمون مقامات همدانی(358ـ398 هجری) ریشه استوار و ژرفی در زندگی عمومی جامعه ی عصر عباسی دارد، در این مقاله بر آنیم تا با نگاهی جامعه شناختی به مقا...

مقامه یکی از شکل های بیانی رایج ادبیات عرب است که در قرن چهارم هجری به دست بدیع الزمان همدانی ساختاری منظم یافته و در فرهنگ و ادبیات جامعه ی اسلامی آن روزگار از پایگاه و ارج ویژه ای برخوردار بوده است . در این جستار به فرهنگ و ادبیات و اندیشه هایی پرداخته شده است که می توان گفت درون مایه ی بیشتر مقامات بدیع الزمان بر اساس آنها شکل گرفته است. بسیاری از مقامه نویسان، از این قالب بیانی ، برای ترویج...

شناخت و تحلیل آثار ادبی و نیز زندگی آفرینندگان آن آثار بدون بررسی و تحلیل جامعهو فرهنگی که در سایه آن نشو و نما یافته اند، میسر نیست . به عبارت دیگر، تحقیق و تدقیقدر نحوه معیشت، روابط اجتماعی، باورها، شکست ها و پیروزی ها، دردها و شادی ها، و در کل،فراز و نشیب های جامعه ای که هنرمند در آن زندگی می کند، بررسی دقیق تر و جامع تر زندگیو آثار او را میسر می سازد .بدیع الزمان همدانی، پرچمدارمکتب ادبی نو...