به رغم گسست‌های تاریخی و نفوذ فرهنگ‌های بیگانه، تحولات نگارگری ایران از پیوستگی و تداوم نسبی برخوردار بوده است و وجوه اشتراکات صوری و مضمونی فراوانی در آثار دوره‌های مختلف مشاهده می‌شود. نمادگرایی به عنوان یکی از ابزارهای بیان تصویری و انتقال مفاهیم، آثار زیادی از نگارگری ایرانی را در صورت و معنا به هم نزدیک کرده است. بنابراین، بررسی عناصر نمادین و نمادشناسی در نگارگری ایران، با توجه به جایگاه ...

سمبولیسم در عرفان، تصویری گزیده از عالم محدود محسوسات برای تبیین و ابلاغ پیام ‌های بی­شمار معنوی است و عارف شاعر، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، با هنرمندی تمام و زبانی ادیبانه، عموم مردم را بر سر سفره­ی لایتناهی عشق می­نشاند. وی در غزلیّات شمس، از هر واژه و نظیری برای این منظور بهره می­برد وگاهی تنگی میدان واژه و همچنین تنوّع احوالشان سبب می‌شود تا برخی از واژه­ها را در مفاهیم گوناگونی به­کار برد....

چکیده درخت همواره در اعتقادات و فرهنگ‌های مختلف جایگاه ویژه و ارزش و تقدسی خاص دارد. ایرانیان نیز به درختان احترام بسیار می‌گذاشتند. از جمله درختانی که نزد مردم ایران دارای مفاهیم رمزی و نمادین و دارای قدرت اساطیری بوده، سرو است که همواره مورد توجه شاعران و ادیبان در دوره‌های مختلف به ویژه سده‌های چهارم و پنجم هجری قرار داشته است. حکیم ابوالقاسم فردوسی از شاعرانی است که از تمامی گیاهان به...

توجه به پیشینه تصویری و عنایت به فرهنگ و سنت­های هنری گذشته همراه با نوآوری، مهم­ترین عامل در دستیابی به عظمت و هویت هنری کنونی هر سرزمین می­باشد. از این رو بررسی ریشه­های طراحی گرافیک در ایران و چگونگی کاربرد آنها با توجه به مفاهیم نمادین، هدف و مسئله بنیادین این پژوهش به ویژه در رابطه با نشانه دانشگاه تهران بوده است. در این نوشتار، پس از اشاره به کاربرد نقش­مایه­های کهن ایرانی در طراحی نشانه­...

چکیده آنچه «خسرو و شیرین» نظامی را به عنوان یکی از شاهکارهای زنده و پویای زبان و ادب فارسی در یک رابطه بینامتنیت با متونی قرار می‏دهد که ریشه در اندیشه‏های کهن بشری دارد و از آبشخور ناخودآگاه جمعی و مفاهیم نمادین آن بهره‏مندند، بخشهایی است که در هاله‏ای از نمادها پیچیده شده است و کشف استعارات غریب و پیچ‌و‌خمهای آن جز با فرا‏‏‏‏ رفتن از بافت غنایی متن ممکن نیست. یکی از این بخشهای برجسته، داستان...

دردوره ساسانی آثار هنری بی‌شماری توسط هنرمندان خلق شده‌است که شامل انواع نقوش می‌باشد که در این پژوهش به بررسی نقوش حیوانی به دو صورت 1- جانوران حقیقی 2- جانوران اسطوره­ای وترکیبی و پی‌بردن به مفاهیم نمادین و اسطوره‌ای هر کدام می‌پردازد وسوال اصلی پژوهش این است که از کدام جانوران به‌صورت حقیقی و یا اسطوره‌ای و ترکیبی در نگارکندها و گچبری‌ها و مهرها استفاده‌شده و مفاهیم نقوش هریک در دوره ساسانی ...

رابطه مقوله «هویت» با «مکان»، پیچیده، انضمامی و نمادین است. مکان، تنها حضورِ افراد، صرف­نظر از خصوصیات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیست، بلکه­ مملو از معانی نمادین، دل‌بستگی‌های عاطفی و احساساتی است که افراد درباره یک مجموعه مشخص دارند. بیانِ نمادین عواطفِ نسبت به پدیده‌های سیاسی در شرایط غیرعادی وجه بارزتری می‌یابد. مسألة اشغال فلسطین و مقاومت مردمی در برابر آن، یکی از اساسی‌ترین موضوعات در شعر فلسطی...

اشعار ناصرخسرو از جنبه­های گوناگون قابل بررسی است و هدف در این پژوهش،  بررسی نماد در شعر این شاعر است.  ابتدا نمادهای به کار رفته در دیوان وی، از جهت خاستگاه  بررسی و سپس انسانی یا فرارونده بودن آ­­­­ن­ها مشخص شده است. نمادهای به کار رفته در دیوان ناصرخسرو، از نوع نمادهای انسانی هستند و خاستگاه آن­ها طبیعت (درختان) و جاندارانی مانند  پرندگان و حیوانات، شخصیت­های تاریخی و مذهبی، موجودات افسانه­ا...