طالقان مانند مناطق مجاورش از قبیل ساوجبلاغ، دشت تهران و ... از جمله مناطق مستعد شکل گیری استقرارهای عصرآهن شمال مرکزی فلات ایران است. طیّ بررسی باستان شناختی این منطقه در سال 1380، نوزده محوطه به عصرآهن منتسب گشت که در نتیجة مطالعة دوبارة یافته های حاصل از این بررسی، تنها ده محوطه دارای سفالهای شاخص قابل تأمّل و تاریخ نگاری بوده اند. مقایسة سفالهای این محوطه ها نشان میدهد که اینها مربوط به عصرآهن...

Phrynocephalus persicus   یکی از مارمولک های خانواده Agamidae است که در فلات ایران و نیز اراضی نیمه بیابانی قفقاز و آذربایجان پراکندگی دارد و زیستگاه آن را اراضی بازنیمه بیابانی شنی با پوشش گیاهی پراکنده تشکیل می‌دهد . پراکندگی Phrynocephalus persicus در فلات مرکزی ایران محدود به نیمه غربی فلات بوده و با رشته کوه‌های پیرامون فلات محدود می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در...

امروزه در باستان­شناسی عصر نوسنگی، دیرین اقلیم­شناسی از رهیافت‌های بنیادین به شمار می‌آید. حدود هزارۀ دهم پ. م. تغییرات گستردۀ هولوسین، مقدمات انقلاب نوسنگی و پیدایش روستانشینی را فراهم کرد. تحولات هولوسین البته جغرافیای زیستی فلات ایران را هم دگرگون کرد؛ و در فاصلۀ حدود 800/12 پ. م. تا 500/3  سال پ. م. دمای هوا و پوشش گیاهی و جانوری آن به دفعات متحول شد؛ تا این که اقلیم فلات ایران در حدود 500/...

مهم ترین نقشه مساجد قبل از سلجوقی ایران که سادگی و مردم‏واری آن مورد توجه بوده، الگوی شبستانی است. در کنار سادگی این نقشه معایبی از جمله رواق های متحدالشکل و عدم تأکید مناسب به جهت قبله مورد توجه معماران بوده و هریک به فراخور توجه و با درنظر گرفتن معماری منطقه ای به تغییراتی اقدام نمودند. یکی از مهمترین تغییرات در ایران ورود با تأخیر چهارطاقی گنبددار قبل از اسلام به مساجد به عنوان سالن محراب می...

مخروط افکنه ورامین که شرایط مساعد زیست بوم آن مرهون شعب جاجرود است، بخشی از منطقه گسترده مرکز فلات ایران می باشد که از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. خاک ورامین در اثر رسوبات جاجرود آنچنان حاصلخیز است که پیشه غالب مردمان این ناحیه کشاورزی بوده و بدلیل مرغوبیت این خاک، سفال نیز از اواخر دوره روستانشینی اولیه (نوسنگی) یکی از مصنوعات اصلی و خوش ساخت بومیان بوده است. روستای احمدآباد وسط که به د...

برهم­کنش­های کثیرالاضلاع و کثیرالافعال گروه­های انسانی و زیست بوم، از جمله موضوعات مهم و محوری است که دانش­های میان­رشته­ای زیست بوم­شناسی و باستان­شناسی محیطی به طور اخص و دانش باستان­شناسی به طریق اولی، دهه­هاست که به آن حساس شده­اند و دربارة واقعیت اجتناب­ناپذیر تأثیر متقابل انسان و محیط کنکاش می­کنند. با توجه به همین پیش­فرض­ها باستان­شناسان در طی دهه­های اخیر، بسیاری از دانش­های میان­رشته­...

موضوع این پایان نامه در حیطه بررسی همه راه های اصلی و فرعی سرزمین گیلان با تاکید بر شاخه ای از راه شاهراه بزرگ خراسان (جاده ابریشم) در حاشیه جنوب غربی دریاچه کاسپین بوده است. که در طی آن بر تمام تاسیسات میان راهی شامل کاروانسراها، پل ها، برج های راهنمایی و قلعه های راهداری و نظامی و موقعیت جغرافیایی آنها پرداخته شده است. علاوه بر این پیشینه جاده ابریشم یا شاهراه خراسان در ایران از هزاره های قبل...

شمال فلات مرکزی ایران یکی از حوزه های طبیعی – فرهنگی فلات مرکزی ایران است که از اواخر هزاره ششم ق.م در آستانه پیچیدگی های اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است. شواهد حاصل از کاوشها و بررسی ها در محوطه های باستانی تپه سیلک کاشان، اریسمان نطنز، تپه چشمه علی شهر ری و تپه حصار دامغان که محوطه های پیش از تاریخی با تکنیکهای اولیه، شکل گیری فلزکاری را در این حوزه رقم زدند. فرایند تولید فلز در فلات مرکزی...

تا چندی پیش گمان می رفت ناحیه شرق مازندران به دلیل محصور ماندن در میان رشته کوه های البرز و دریای کاسپین در دوران پیش از تاریخ، دارای نوعی انزوای فرهنگی نسبت به سایر نقاط باشد. در این حوزه (که شامل دو منطقه کوهستانی و جلگه ای است) با وجود آنکه در طی چند سال اخیر مطالعات پیش از تاریخ پیشرفت چشمگیری داشته، فقدان تحقیقات علمی و روشمند دوره مس و سنگ بسیار محسوس است. تحقیق حاضر نخستین تلاش جدّی باستا...

این پایان نامه در پی آن است تا آن جا که مقدور نگارنده و مقدورات این مرحله زمانی است و با دست مایه قرار دادن مدارک به جای مانده از فلات مرکزی باستانی ایران، به آن چه که تفکر متافیزیکی مردم ساکن آن بوده دست یابد. در این راه ابتدا می بایست آن چه تحت عنوان ادیان باستانی می شناسیم را دوباره مرور کرده و سپس محوطه های باستانی فلات مرکزی ایران، که مهمترین آن ها-سیلک، حصار، قبرستان و زاغه- موارد مطالعه ...