هنرهای سنتی نظیر گچ بری، کاشی کاری و آجرکاری در معماری ایرانی خصوصاً در مساجد جایگاه ویژه ای دارند. از سویی از زمان پیدایش اسلام در ایران شاهد دگرگونی گسترده در شکل، محتوا، شیوه و محل اجرای آنها می توان بود. به جهت یافتن روند این تحولات، مسجد جامع نایین ـ به عنوان نمونه ای از مساجد نخستین دورۀ اسلامی ـ  با آرایه های باشکوه گچ بری و مسجد جامع ورامین ـ از یادگارهای برجامانده پس از حملۀ مغولان ـ  ا...

مسجدجامع کاشان از قدیمی‌ترین بناهای ثبت‌شدۀ دورۀ اسلامی در کاشان است. این مسجد دارای سه محراب گچ‌بری است که یکی در گنبدخانه و دو محراب در شبستان شمالی مسجد قرار دارد. برای تعیین قدمت محراب گچ‌بری اصلی، از آجر به‌دست‌آمده برای سال‌یابی ترمولومینسانس نمونه‌برداری شد و نیز برای شناسایی رنگدانه‌های به‌کاررفته در تزیینات مسجد در دوره‌های مختلف، از همۀ بقایای رنگ در دو محراب شبستان شمالی و گچِ گچ‌بری‌...

در این پروژه مطالعاتی که با هدف ساختار شناسی و آسیب شناسی و ارائه طرح مناسب حفظ و مرمت محراب مسجد جامع اورمیه صورت گرفت ابتدا شیوه معماری دوره ایلخانی که در آن محراب ساخته شده، پرداخته سپس به محل و منشا کاربرد آن که تعیین کننده نوع ساخت آن می باشد اشاره شده است . مطالعات فن شناسی حاکی از وجود ترکیبات عمده ای نظیر ژیپس، انیدریت و کانی های رسی در گچبری است.در ادامه با توجه به مطالعه آزمایشگاهی و...

در این پژوهش به بررسی مواد و مصالح به کار رفته در اجرای تزئینات گچ�بری خانه�ی شهشان پرداخته شده است. خانه�ی شهشهان در خیابان ابن�سینا واقع در اصفهان، یکی از ابنیه�ی ارزشمند برجای مانده از دوره�ی قاجار است. پس از معرفی بنا و تزئینات گچ�بری آن، به شناسایی مصالح به کار رفته در اجرای تزئینات مذکور پرداخته شده که این مهم با استناد به آزمایش�های دستگاهی و شیمی تر انجام شده است. لایه�های زیرین با استن...

تزیینات گچ بری، یکی از شاخص ترین تزیینات وابسته به معماری ایران می باشد . بنابراین شناسایی و بررسی این تزیینات و نیز حفاظت و مرمت صحیح و اصولی آنها امری لازم و ضروری به شمار می رود . در این پژوهش اطلاعات مربوط به دو شیوه مرمت علمی و مرمت سنتی گچ بری های تاریخی – فرهنگی گردآوری و تدوین گردیده است و نگارنده سعی نموده که با قوت بخشیدن به نقاط مثبت دو شیوه مرمت علمی و مرمت سنتی گچ بری ها، ارتباطی ر...

در دورۀ ایلخانی (حدود 633 ه. ق. تا 756 ه. ق.) با ورود ایرانیان به دستگاه حکومتی، حمایت از هنر و هنرمندان رونق گرفت و هنرهای مختلف از جمله گچ‌بری به رشد و شکوفایی چشمگیری دست یافت. در این دوره، شاهد محراب‌ها و کتیبه‌های گچ بری زیبا و پرکاری هستیم که از سوی حاکمان و والیان جهت مساجد، امامزاده‌ها و مقابر بزرگان سفارش داده می‌شدند و توسط هنرمندان بنامی از خاندان‌های مختلف ساخته می‌شدند. در این میان...

نقوش گچبری امامزاده عبدالله اراک، از نقش مایه های ایرانی ـ اسلامی رایج در دوران سلجوقی و متأثر از دوره ساسانی است. این پژوهش به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. سوال های پژوهش عبارتند از اینکه، چه میزان هنر گچ بری اسلامی وامدار دوره ساسانی بوده و تغییرات ایجاد شده بر سطوح گچ بری های اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که بنی...

معماری کرمان در سه دهه ی آخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم، یعنی با آغاز دوره حاکمیت اسماعیل خان وکیل الملک دستخوش تغییر می شود. بنیاد عمارت های نو و مرمت عمارت های کهنه از جمله آستانه شاه نعمت الله ولی در همین دوره رخ می دهد. مهم ترین عمارت های این دوره را باغ ها تشکیل می دهند. بنابراین رویکرد تزیینی جدید متناسب با تزیینات ویژه این گونه عمارت ها است. به همان نسبت که معماری این دوران در خانه س...

ارزش تزیینات گچی روی پارچه ی موسوم به پته در گنبد سلطانیه به قدمت، سبک و فن اجرای مبتکرانه-ی آن است. در حال حاضر از این تزیینات آثار اندکی به جای مانده است. با استناد به شواهد ارائه شده در این نوشتار، ساختار تزیینات مذکور لایه ای است. این تزیینات به صورت الحاقی در فضای زیر کاسه ی گنبد و همچنین مقرنس های ایوان شمال غربی و جنوب شرقی در طبقه ی اول اجرا شده اند. ترتیب قرارگیری لایه-ها ی تزیینات عبا...

مجموعه تاریخی بسطام شامل بناهای سردر ورودی و دالان اولجایتو، ایوان مقابل ورودی به صحن (ایوان غازان خان)، گنبد غازان خان، حرم امامزاده محمد (ع) و گنبد قرینه آن، مسجد جنب حرم، آرامگاه بایزید، توحید خانه خانقاه (صومعه بایزید)، مسجد بایزید، منار سلجوقی (منارجنبان)، مسجد جامع، برج کاشانه، و مدرسه شاهرخیه می باشد. این مجموعه تاریخی، حاوی میراث گرانبهایی از چند دوره هنر ایرانی- اسلامی است که تا کنون ب...