یشکل التاریخ مادة مهمة بالنسبة للأدیب یستمد منه موضوعاته وشخصیاته وعوالم نصه، والمسرحیة بوصفها نوعاً أدبیا لها علاقة وشیجة بالتاریخ، بحیث یری کاتبها فی أحداث التاریخ أو شخصیاته مشابها من أحداث أو شخصیات معاصرة فیحاول أن یربط بین التاریخ والحاضر فی مسرحیته وأن یعبر فیها من خلال الماضی عن بعض القضایا المعاصرة، وهذا ما نسمّیه بالتوظیف الدلالی للتاریخ. من المسرحیات التی وظّفت التاریخ کعنصر رئیسی لها م...

وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیل های زبان شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به شمار رفته است. در این میان، مقالۀ حاضر می کوشد تا از منظر برنامۀ کمینه گرا و نیز برپایۀ تمایزی که اِموندز (2006) میان پسوند اسم مفعول[1] در مجهول های فعلی[2] و صفتی[3] قائل است، نشان دهد که آنچه در این زبان ...

«معین­­­­­شدگی» از معمول­ترین موارد دستوری­­شدگی در زبان ها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساخت های دستوری اطلاق می­شود. در زبان فارسی نیز اکثر فعل­های کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معین­شدگی ­است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله می­پردازیم که آیا ...

المسجد الأقصی له مکانته الخاصة لدی أصحاب الدیانات السماویة المشهورة ـــ المسلمین، والمسیحیین، والیهود ـــ وهذه المکانة جعلته یتعرض للویلات والتخریب والتکبیل علی طول التاریخ، وهذا الذی ألقی بعض المسؤولیة علی عاتق الشعراء لیدافعوا عنه، لکی یبقی منارة هدی مرموقاً، سامی المکانة، شامخاً نحو السماء. ومن هذا المنطلق وظّف الشعراء کل ما بوسعهم، فاستعانوا بالقرآن الکریم وسوره وآیاته، وبالشخصیات التی صنعت م...

البدء و التاریخ در بزنگاه عصر تدوین تمدن اسلامی به قلم مقدسی تألیف شده و کشمکش‌های گفتمانی اندیشمندان در آن بازتاب یافته است. در عین حال، محققان معاصر آن را نمونه‌ای از نگرش عقلانی- فلسفی به تاریخ در سنت تاریخ‌نگاری اسلامی دانسته‌اند. بنابراین بازیابی «ایدۀ کلیدی» مقدسی در نگارش البدء و التاریخ و «معنای بنیادین» آن، به عنوان مسئلۀ مقالۀ حاضر، مهم و ضروری می‌نماید. در پاسخ بدین مهم، مقاله درصدد ...