مراجعه به معهودات عرب عصر نزول و تفسیر آیات قرآن بر پایه آنها، پرده از مراد الهی در آیات مجمل بر می دارد. یکی از آن آیات، آیه 19 سوره الرحمن است که در این مقاله، از آن به آیه «مرج البحرین» تعبیر می شود. در این آیه و آیات مشابه، از دو دریایی سخن رفته است که به هم تلاقی می کنند، امّا بر هم غلبه پیدا نمی کنند. یکی از آنها شیرین و گوارا (فرات) و دیگری شور و تلخ است و از آنها مروارید و مرجان استخراج ...

در جغرافیای عرفانی با سه نوع اصطلاح جغرافیایی روبرو هستیم. یکسری مقولاتی که در جغرافیای طبیعی ما بإزای خارجی دارند مثل جهات چهارگانه، نام شهرها، اقالیم و ممالک که البته در جغرافیای عرفانی تأویل‌پذیرند و نقش نمادین و رمزگونه به خود گرفته‌اند. دستۀ دوم مقولاتی جغرافیایی که منشأ قرآنی دارند همانند قاف، عرش، کعبه، طور و مجمع البحرین که آن­ها نیز بر مشرب عرفا تفسیر و تأویل می‌شوند. دستۀ سوم که فقط د...

عرفا انسان را آیینه تمام نمای الهی می دانند. از نظر آنها همان گونه که خداوند دارای اسما و صفات مختلف و به تبع آن دارای جلوه های گوناگونی است، حقیقت انسان نیز واحد کثیری است که به واسطه تجلیات گوناگون، اسامی متعدد می یابد. بیشتر صوفیه دل آدمی را حقیقت وی می دانند و جلوه های آن را «لطایف سبعه» نامیده اند. این لطایف عبارتند از طبع، نفس، عقل، قلب، سرّ، خفی و اخفی. در سیر و سلوک از این هفت مرحله، به ...

در جغرافیای عرفانی با سه نوع اصطلاح جغرافیایی روبرو هستیم. یکسری مقولاتی که در جغرافیای طبیعی ما بإزای خارجی دارند مثل جهات چهارگانه، نام شهرها، اقالیم و ممالک که البته در جغرافیای عرفانی تأویل پذیرند و نقش نمادین و رمزگونه به خود گرفته اند. دستۀ دوم مقولاتی جغرافیایی که منشأ قرآنی دارند همانند قاف، عرش، کعبه، طور و مجمع البحرین که آن­ها نیز بر مشرب عرفا تفسیر و تأویل می شوند. دستۀ سوم که فقط د...

این پژوهش درباره جغرافیای تاریخی قرآن است و در آن بازتاب جغرافیای تاریخی عرب عصر نزول در قرآن بررسی شده است. توجه به احتمالات زیاد مطرح شده توسط صاحبنظران در مورد جغرافیای تاریخی وقوع برخی از وقایع و قصص قرآن و نادیده انگاشته شدن بُعد معهودیت این وقایع برای عرب عصر نزول جهت ترجیح اقوال، اهمیت چنین تحقیقی را نمودار می کند. از رهگذر این تحقیق مشخص می شود، برای فهم بستر جغرافیای تاریخی آموزه های قر...

مقامات در اصطلاح ادبی، نوعی خاصی از داستان های کوتاه است با نثری مسجع که برای نخستین بار در قرن چهارم هجری به ابتکار بدیع الزمان همدانی در ادبیات عرب پدیدار شده است و معروف ترین مقامه نویس عربی حریری می باشد که مقامه نویسان زیادی از وی پیروی نمودند از جمله ی آنها ناصیف یازجی(1214ـ 1287هـ ق) ادیب لبنانی است. ناصیف یازجی در زمینه ی صرف و نحو، بلاغت، منطق، طب و موسیقی از خود آثار ارزنده ای بجای گذ...