چکیده مثنوی‌پژوهی تا این اواخر، شامل کتاب‌‌ها و مقالاتی بود که از دریچۀ مباحث کلامی و شرح و حاشیه به بررسی مثنوی می‌پرداخت. دلیل آن نیز تعلیمی‌بودن این کتاب است؛ اما مدتی است که برخی از مثنوی‌پژوهان و محققان مرزهای مثنوی‌‌پژوهی را از مباحث کلامی پیش‌تر برده، به ساختار و روایت‌شناسی داستان‌‌های آن نیز توجه کرده‌‌اند؛ اشارت‌‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی یکی از شناخته‌شده‌‌ترینِ این آثار است که...

مثنوی یکی از بزرگ‌ترین آثار عرفانی و اندیشگانی و ادبی به زبان فارسی است که در جهان شرق و غرب، آوازه یافته است. بسیاری از دانشمندان و شاعران و فیلسوفان جهان به مطالعه و خواندن مکرّر آن میل پیدا کردند و برخی بر آن شرح و نقد و تقریظ نوشتند. در ایران نیز از قدیم‌الایّام خصوصاً درویشان و عارفان و شارحان زبان عرفانی، با مثنوی انس و الفت داشتند و شروحی بر آن نوشته‌اند. بنابراین، برخی از نویسندگان در مقال...

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

با ملاحظه و بررسی تطبیقی مثنوی معنوی و دیوان شمس، اندیشه ها و مضامین مشترکی در این دو اثر عظیم ادبی دیده می شود. برخی از این اندیشه های مشترک، در دیوان شمس به اجمال و ابهام و در مثنوی مشروح و با روشنی بیش تر آمده است. از این رو، مقایسة این دو اثر بزرگ و یافتن مطالب و نکات مشترک آن ها می تواند در برطرف کردن ابهام ابیاتی از دیوان شمس نیز مؤثر افتد. در مقالة حاضر، علاوه بر جست وجوی اندیشه های مشتر...

مثنوی بزرگترین و مشهورترین کتاب منظوم عرفانی از زمان خود مولانا مورد توجه علما و عرفا قرار گرفته است. از دیر زمان شرحهایی به زبانهای مختلف برآن نوشته اند و در اثنای شرح پاره یی از لغات آن را توضیح داده اند. درباره لغات مثنوی هم کتابهایی مستقل از قرن نهم هجری به بعد تدوین شده که از میان آنها به فرهنگ مثنوی از عبداللطیف بن عبدالله کبیر و مظهر الاشکال از محمد شعبان زاده که به ترکی و احتمالاً از سده...

مثنوی کتابی عظیم مشحون از معانی متکثر و اندیشه‌هایی متنوع است که خواننده را در تلاطم امواج پی‌درپی خود غرقه و مبهوت می‌سازد. بهمین سبب و به دلیل درنگ مکرر مخاطب در پاگردهای ابیات مثنوی، معمولاً جهات اصلی اندیشه و اهداف کلّی کتاب مخفی مانده، خواننده از درک کلان فکرهای این کتاب مستطاب فرومی‌ماند. در این مقاله تلاش شده است تا این کلان فکرها در دفتر سوم مثنوی با روش تحلیل بسامدی درون‌مایه‌ها مشخص گشت...

نابرابری‌های اجتماعی را می‌توان به سه حوزۀ نابرابری‌های طبقاتی، جنسیتی و قومیتی تقسیم کرد. بسیاری از نمونه‌های آن در اسناد و منابع باقی‌مانده از ادوار مختلف تاریخی قابل مشاهده است. در این بین اهمیت توجه به مطالب مندرج در کتب آموزشی نیز به این دلیل است که آن‌ها منعکس کنندۀ نوع باورهای جامعه برای چگونگی اجتماعی شدن افراد و نقش پذیری اجتماعی آنان است. این پژوهش بررسی موضوع نابرابری‌های اجتماعی در ...

بعد از قرآن کریم گرانبهاترین اثری که در دست داریم سخنان گهربار امام علی (ع) می باشد. که دریایی ازمعانی ژرف است و عمل به دستورهای آن یگانه دهر انسان را از کوره راه مشکلات زندگی به آسانی عبور داده و او را به قرب الهی و وصال معبود می رساند. در کتاب شریف غررالحکم و دررالکلم که در بردارنده سخنان قصار آن حضرت است، مسائل گوناگون اخلاقی ، اجتماعی، شرعی و عرفانی در زیباترین الفاظ و عالی ترین معانی مطرح ...

مولانا جلال الدین محمدبلخی مشهور به مولوی، یکی از بزرگترین شاعران قرن هفتم هجری است که در مثنوی شریف خود، امور اجتماعی متعددی را مطرح کرده است. از جمله مهمترین آنها ، بحث ازدواج و مقدمات جشن عروسی است. مقدماتی نظیر تعیین کابین و تهیه جهاز و رسومی نظیر حنابندان، آذین بندی، دف زدن و ولیمه دادن. علاوه بر این، آیین خاکسپاری میت و عزاداری و رسوم و تشریفات مرسوم به آنها نیز در این کتاب ارزشمند ذکر شد...

نسخه های خطی میراث مکتوب ارزشمندی است که از نیاکان دانشمند و اهل ادب و بصیرت به ما ارزانی شده است . مطالعه و بررسی دقیق نسخه های خطی، جنبه های زندگی اجتماعی، سیاسی و گرایش های فکری ـ عقیدتی و فراز و فرود تحولات فرهنگی هر یک از دوره های تاریخی را نمایان خواهد ساخت. مثنوی معنوی به عنوان یکی از آثار برگزیده ادبیات جهان، همواره مورد توجه و بحث و بررسی بوده و از دیرباز در مورد آن و یا در شرح آن تال...