استقلال وقف و حرمت دخالت غیر متولی و ناظر منصوص در امور موقوفه، اصلی پذیرفته شده در فقه است. برای جلوگیری از حیف و میل فراوان موقوفات لازم است دولت اسلامی بر اساس مبانی حسبه و ولایت فقیه در اداره و نظارت بر موقوفات دخالت کند. جمع میان ضرورت دخالت دولت اسلامی در امور مربوط به موقوفات و حفظ استقلال وقف، پرسش های متعددی پدید آورده است که این نوشتار در صدد پاسخ به آنهاست. نویسنده کوشیده است با تفکی...

بسیاری از اموال موقوفه در طول تاریخ، مورد سوء استفاده حاکمان جبار و افراد از خدا بی­خبر قرار گرفته­اند، لذا برای حفظ موقوفات و تأمین هدف واقفان خیر اندیش، فقهای امامیه با نصب«متولی» ، «ناظر» و «ضمّ امین» در حفظ اموال موقوفه کوشیده­اند. واژه­های «متولی» و «ناظر» گاهی مترادف به کار رفته اند، اما گروهی از فقهای معاصر آنها را متفاوت دانسته­اند، پژوهش حاضر که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده در پی پا...

از جمله مهمترین اموالی که می توان مورد وقف قرار گیرد ، وقف اموال غیرمنقول و املاک می باشد . نهاد وقف نیز به عنوان یک نهاد حقوقی ، دارای خصوصیات و مشخصات ویژه ای می باشد که از جمله این خصوصیات می توان به حبس مال و فک ملک، تسبیل منفعت و دوام و استمرار حبس عین موقوفه اشاره کرد. وقف از سه رکن تشکیل می یاید: واقف، موقوفُ علیه و عین موقوفه. در شرع و قانون هر یک از این سه رکن باید واجد شرایط شرعی و قا...

وقف این عمل خداپسندانه و خیرخواهانه از نظر لغوی به معنی توقف و حبس کردن مال و صرف منافع آن و از نظر فقهی وحقوقی یعنی عین مال را حبس کردن و منفعت آن را در راه خدا آزاد گذاردن میباشد به تعبیر دیگر وقف عقدی است که به موجب آن مالک، عین معین از اموال خود را از نقل و انتقال مصون کرده و منافع آن را در اختیار شخص یا اشخاص یا مصرف معینی می گذارد، قبض یعنی بر مال تسلط یافتن و اقباض مسلط کردن و به قبض داد...

مقدمه: از دیرباز بیشتر کمک‏های مردمی به جمعیت شیر و خورشید سرخ سابق و هلال احمر فعلی، در قالب نهاد حقوقی «وقف» بوده است. وقف از منظر صرف حقوقی برای جمعیت هلال احمر مطلوب نبود و به دلیل تضییقات ایجادی از جمله عدم جدایی واقف (مالک اولیه) و ادامۀ سلطه و اقتدار آن بر موقوفه از طریق تعیین متولی و ناظر و عدم امکان یا صعوبت تغییر وضعیت حقوقی موقوفه و در واقع، ناکارآمدی آن برای شکل‏دهی به کمک‏های شهرون...

از چالش های اساسی در بهره برداری از موقوفات، نحوه مدیریت آن است بطوریکه برخی متخصصان تمامی مشکلات اوقاف را ناشی از نحوه اداره آن دانسته و اصلاح مدیریت و رفتار صحیح متولیان را موجب از بین رفتن بسیاری از مفاسد موجود در اوقاف بیان کرده اند. از آنجا که انگیزه های متولی به عنوان اداره کننده موقوفه لزوماً در راستای اهداف واقف نیست، همواره امکان بروز رفتارهایی از سوی متولی متفاوت از خواست و اراده واقف ...

چکیده وقف مظهر بارز صالحات باقیات است. سنت و عملی نیک و پسندیده است که همواره در میان همه ملل و اقوام، در ادیان و مذاهب مورد علاقه افراد بوده است. و آن عبارت است از اینکه عین مال حبس گردد؛ یعنی از هرگونه تصرفی در امان باشد و منافع آن در جهتی که واقف تعین می کند، آزاد گذاشته شود. مهم ترین قاعده فقهی در باب وقف « قاعده الوقوف علی حسب ما یوقفها » است. این قاعده بیان می کند، در انتفاع از وقف باید...

سنّت نیکوی وقف، یکی از مصداق های آشکار نیکوکاری و غیرخواهی است که انسان، با بهره گیری از آموزه های پیامبران، از دیرباز آن را بنیان نهاده است. با ظهور اسلام این سنّت حسنه جلای بیشتری یافت و قوانین آن بر طبق اسلام مدوّن گردید. بنابراین بررسی آن از هر جهت خدمتی برای اسلام است. از جمله مباحث مورد بحث در وقف، «شرط رجوع از وقف» می باشد. اجماع فقها بر این است که «شرط رجوع از وقف» به طور مطلق باطل است. ا...

سابقه وقف و تعیین متولی برای موقوفات و اداره وقفیات اماکن متبرکه و آستانه های مقدسه در ایران به قبل از دوره صفویه بر می گردد. به منظور حراست، حفاظت و صیانت از اموال و املاک موقوفه، نیازمند وجود سرپرست و متولی و ناظر بر موارد وقفی می باشد. رسیدگی به امور دخل و خرج  اموال موقوفه، رعایت موارد مصرف برحسب نیات واقفان و دوام موارد وقفی چه در موقوفات عامه و یا موقوفات خاصه همیشه مد نظر متولیان و ناظرا...

عقد وقف یکی از عقود معینی است که در قانون مدنی به آن اشاره شده و همچنین دارای سابقه طولانی در شرع می باشد.در این عقد واقف اموالی را از تصرف خود خارج می کند و منافع آن در راه های خداپسندانه مورداستفاده قرار می گیرد. ازجمله اموالی که مورد وقف واقع می شوند، اراضی می باشند.پس از انعقاد عقد وقف،متولی می تواند در چارچوب قانون،این اراضی را به اشخاص ثالث اجاره دهد.پس از انعقاد عقد اجاره،ممکن است اشخاص...