این مقاله بر ارتباط‌ میان گزینش‌ها، فرم‌های زبان‏شناختی اصلی، ایدئولوژی‌ها و قدرت روابط نهفته در هریک از فرم‌ها در مثنویمعنوی تمرکز دارد و در آن، برخورد مولوی با ارزش‌ها و اندیشه‌های محوری بیان‏شده در آیات قرآن کریم و احادیث براساس پیش‌فرض‌های تحلیل گفتمان انتقادی و چارچوب تحلیلی مایکل هلیدی در نظام گذرایی نقشگرا بررسی شده‏اند.  بر این اساس، ابیاتی که به‏طور صریح یا ضمنی، به آیات کتاب آسمانی و ...

سبک شناسی نقش گرا با الهام از زبان شناسی نقش گرا و به خصوص تأثیر پذیری از نظریه مایکل هلیدی، زبان-شناس مشهور انگلیسی، به صورت یک نظریه مدون در تحلیل متون ادبی کارایی بسیار بالایی دارد. هلیدی با در نظر گرفتن کارکرد اجتماعی زبان و تأثیر پذیری از دیگر نظریه پردازان مکتب نقش گرا از جمله جان فرث، سه فرانقش برای زبان در نظر می گیرد. با تحلیل و بررسی هر یک از سه فرانقش اندیشگانی، بینافردی و متنی، کارک...

منظورشناسی به مطالعه منظور پاره‏‏گفتار‏‏هایی می‏‏پردازد که میان پیام‏‏رسان و پیام‏‏گیر رد و بدل می‏‏شود. بر اساس این دانش هر پاره‏‏گفتار می‏‏تواند در بافت‌های مختلف حامل نقش‌های متفاوتی باشد. مایکل هلیدی (1973م) از نظریه‌پردازان این عرصه، نقش‌های معنایی - منظوری زبان را هفت نوع معرفی نمود و بر این باور است که این هفت نقش زبانی را می‏‏توان در تمامی گونه‌های کاربردی زبان ردیابی کرد. در احادیث نبو...

تحلیل گفتمان یکی از مقولاتی است که معمولا در زبان شناسی مورد توجه قرارمی گیرد. اما در مطالعات بین رشته ای می توان از تحلیل گفتمان برای بررسی متون ادبی بهره برد. یکی از شاخه های تحلیل گفتمان فتحلیل انسجام متن است. در این زیر شاخه ،عواملی که در یک مت باعث ایجاد انسجام و پیوستگی می شوند، مورد بررسی قرار می گیرند،با توجه به اینکه شاهنامه ی فردوسی یک اثر حماسی و روایی است،بحث انسجام و پیوستگی در م...

انسجام و هماهنگی میان اجزای متن از برترین ویژگی های یک اثر ادبی و هنری است. پیرو بررسی های زبان شناسان نقش گرا، این موضوع رونق شتابانی به خود گرفت و در مباحث  نقدی مورد کنکاش قرار گرفت و از پرکاربردترین واژه های حوزه نقد دوران معاصر گردید. قلمرو این گونه پژوهش ها، آثار قرآنی و دینی را نیز در بر گرفت و به بررسی و تحلیل آن پرداخت. داستان موسی(ع) از زیباترین داستان های قرانی است که از مختصّات فنی و...

بخشی از سورۀ نمل به روایت حکومت و قلمرو وسیع حضرت سلیمان می­پردازد که جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وی درآمدند. با توجه به اهمیت نظریات نوین در فهم بهتر متون، به روش توصیفی- تحلیلی، با تکیه بر سه فرانقش هلیدی به­عنوان نشانه­های معناساز در نظریه نقش­گرا به بررسی آیات مورد نظر پرداختیم. هدف از این پژوهش تحلیل برساخت گفتمانی این داستان قرآنی و آزمودن نظریه مذکور و قابلیت اعمال آن در حیطه د...

این پژوهش تلاشی است در جهت تبیین قدرت‌های اجتماعی در یک متن گفتمان‌مدار ادبی به نام گلستان. در این تبیین عوامل قدرت و ایدئولوژی در اجتماع قرن هفتم نقش مهمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایفا می‌کنند. دغدغه‌ی این تحقیق کشف راهبردها و ابزارهای گفتمان‌مداری است که منجر به ایجاد سلطه و نابرابری در جامعه و تبلور این نابرابری در زبان می‌شود</s...

داستان کوتاه «جدران من حدید» نوشتۀ غسان کنفانی نمودی از ارزش‌ها و مفاهیم انسانی و آزادی‌خواهانه است که دنیای پرهیجان و رنگارنگ کودک را به فضایی واقعی یعنی تجربۀ هزاران فلسطینی نزدیک می­کند که غربت و آوارگی را با تمام وجود حس کرده­اند. در این مجال سعی شده است به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با تکیه بر روابط زبانی و فرا زبانی در مطالعات نشانه­شناختی اجتماعی مایکل هلیدی ضمن تحلیل چگونگی رمزگزاری واقعیت ان...

در این پژوهش تلاش شده است، با به کارگیری برخی از ابزارهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان، شخصیت هایِ مطرح جامعة صوفیانة قرن هفتم در گلستان سعدی بازنموده شود. این امر جز با در نظر داشتن زمینه‏های اجتماعی ـ تاریخی روزگارِ خلق اثر میسّر نمی‏شود. از این رو، به اجمال رویکردهای جامعه‏شناختی و تاریخی نیز به یاری این پژوهش آمد تا، با در نظر داشتن ابعاد زبان‏شناختی، جامعه‏شناختی، و تاریخی، تفسیری علمی از متن ...