تاریخ بیهقی اثری ویژه در تاریخ و ادبیات فارسی است که شیوه نثر آن تأثیری ماندگار بر آثار و حتی اشعار پس از خود گذاشته است. شگردهای داستانی به کار رفته در این اثر، پژوهشگران فراوانی را برانگیخته تا از منظر داستانی به آن بنگرند. بررسی کارنامه بیهقی‌پژوهی در ایران نشان می‌دهد، به ماجراهای حسنک‌وزیر و افشین و بودلف بیش از دیگر ماجراها توجه شده است. ماجرای نخست در دوران بیهقی روی داده و دومی پیش از ع...

این نوشتار پاسخگونه ای است به مقالة « مفاهیم غیرمحصّل و منطق ماهیات » (مندرج در شمارة 62، ص 161-172)، که در نقد مقالة قضیة معدوله و محصّله (مندرج در شمارة 61، ص 81-103)، ارائه شده بود. و نویسنده، خود، در آغاز، ماجرا را توضیح می دهد:

جام مرودشت برای نخستین بار به عنوان قدیمی ترین شیء سالن طلای نمایشگاه «شکوه ایران» و نیز نمایشگاه «زن در گذر زمان» در موزة ایران باستان به نمایش درآمد. آشنایی با داستان چگونگی کشف این جام گران بها و باستان شناس آن، خالی از لطف نیست. به همین مناسبت، خلاصه ای از این ماجرا به نقل از دکتر «علی اکبر سرفراز» باستان شناس این جام آورده شده است.

در این پژوهش تلاش برآنست تا سازوکار دریافت زاویه دید در حوزه ی داستان و نمایش بررسی شود. برای این منظور دو نمونه ی داستانی(«حلزون شکن عدن» از شهریار مندنی پور) و نمایشی(«سپنج رنج وشکنج»از محمود استاد محمد) مورد مطالعه قرار می گیرند. وجه اشتراک نمونه های منتخب در این است که زاویه دید شخصیت های غایب در هر دو اثر، از خلال اظهارات افراد حاضر در جهان داستانی و نمایشی خلق می شود. برای درک این فرایند،...

با مرگ ابوسعید گورکانی، سلطان حسین بایقرا پس از 12 سال تلاش موفق شد در 10 رمضان 873 ق هرات را به تصرف درآورد؛ در شرایطی که بازماندگان ابوسعید حاضر به دفاع از خراسان نبودند و هرآن خطر هجوم اوزون‎حسن به خراسان وجود داشت. او با نیروی اندکی قدرت را در هرات به‎دست‎گرفت؛ نیرویی که به‎تنهایی قادر نبود بقای حکومتش را تضمین کند. در این شرایط، یکی از نخستین اقدامات او در هرات، تصمیم به تغییر خطبه به نام ...

سازمان مجاهدین خلق ایران طی سال­های 1352 - 1356خورشیدی، درگیر خشونت‌ها و ترورهای داخلی متعددی شد که از مشهورترین آنها می‌توان به ترور مجید شریف‌واقفی و مرتضی صمدیه لباف اشاره نمود. هرچند با اتکا به اسناد تاریخی موجود، نمی‌توان ایدئولوژیک بودن همۀ این خشونت‌ها را تأیید کرد، اما این برخورد طیف مارکسیست سازمان با اعضای مذهبی، موضوعی قابل‌توجه در تاریخ جنبش‌های مسلحانۀ ایران معاصر به‌شمار م...

نگرش جامعه­شناختی به ادبیات با تکیه بر اثری تاریخی – ادبی، موضوع نوشتار حاضر است. بنیادِ نقد اجتماعی بر این فکر استوار است که اثر ادبی همواره محصول و مولود حیات اجتماعی است و ادراک درست و دقیقِ آن جز با دریافتِ دلایل و نتایج حوادث اجتماعی، میسّر نیست. توانایی­های نهفته­ای که در روابط افراد جامعه است و باعث قوام اجتماع می­شود، در این هنگامۀ «پدریان و پسریان»، با فاصله گرفتن از یک ایدئولوژی واحد و خل...

در حالی که بیش از هشتاد سال از چاپ مقالات و کتاب اومستد می­گذرد، فرضیة مشهور او که بنا بر آن ادعای داریوش در سنگ‌نبشتۀ بیستون، مبنی بر قتل بردیا به دست کمبوجیه و غصب پادشاهی از سوی مغی به نام گئومات، دروغ بوده است، نه کاملاً پذیرفته و نه رد شده است. در اینجا تلاش می­شود الگوهای ادبی و سیاسی متداول در شرق نزدیک باستان در کتیبه­نویسی و مقایسة آن با تاریخ یونانی برای راستی­آزمایی ادعاهای داریوش و ت...

پل ریکور یکی از بزرگترین نظریه پردازان در حوزه ی تفکر انتقادی معاصر است. کتاب سه جلدی او، زمان و روایت، در برگیرنده ی آراءِ اصلی او در باب نظریه ی روایت اوست. با وجود کارایی بسیار بالای این نظریه در ادبیاتِ روایی، تا کنون کوشش های اندکی در اعمالِ مستقیمِ این نظریات به آثار بخصوصِ روایی صورت گرفته است. این تحقیق با هدف عملی کردن این نظریات وبه ارائه ی خوانشی جدید از رمان پایان رابطه اثر گراهام گرین ا...

با مرگ ابوسعید گورکانی، سلطان حسین بایقرا پس از 12 سال تلاش موفق شد در 10 رمضان 873 ق هرات را به تصرف درآورد؛ در شرایطی که بازماندگان ابوسعید حاضر به دفاع از خراسان نبودند و هرآن خطر هجوم اوزون‎حسن به خراسان وجود داشت. او با نیروی اندکی قدرت را در هرات به‎دست‎گرفت؛ نیرویی که به‎تنهایی قادر نبود بقای حکومتش را تضمین کند. در این شرایط، یکی از نخستین اقدامات او در هرات، تصمیم به تغییر خطبه به نام ...