تاریخ‌گذاری نسبی در زبان‌شناسی تاریخی، مشخص کردن ترتیب زمانی دگرگونی‌های آوایی گوناگونی است که در واژگان یک زبان انجام می‌گیرد. این موضوع، از آن جهت اهمیت دارد که ترتیبِ زمانیِ گوناگونِ دگرگونی‌های آوایی، بر چگونگی دگرگونی آوایی واژگان زبان و یافته‌های حاصل از آن‌ها تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، نمونه‌هایی از دگرگونی چند واژه در زبان‌های ایرانی بررسی شده‌است. هدف از انجام این امر،  فهم آن است که ک...

کنترل لایه مرزی در مسائل مختلف و در کنترل و جلوگیری از جدایش جریان اطراف پایه‌ها حائز اهمیت است. از روش‌های مختلف کنترل لایة مرزی در اطراف سازه‌ها می‌توان به حرکت جدار جامد، اعمال شتاب به لایة مرزی از طریق دمش یا مکش، جلوگیری از جدایش جریان با اتخاذ شکل‌های مناسب و مکش لایة مرزی اشاره نمود. تاریخچه مطالعاتی نشان می‌دهد که حل تحلیلی مکش در لایة مرزی روی اجسامی با مقطع بیضی، تاکنون ارائه نشده است...

تحلیل گفتمان دارای سه رویکرد ساخت گرایانه، نقش گرایانه و تحلیل انتقادی گفتمان است. نورمن فرکلاف از نظریه پردازان این شیوه در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین به بررسی متون پرداخته است. بر این مبنا، رمان مدار صفردرجه (1370) اثر احمد محمود از گونه های رمان سیاسی با این رویکرد تحلیل می شود. در تحلیل رمان هایی از این سنخ، بهترین رویکرد، نوع اخیر است؛ زیرا در این داستان دربارة این مباحث می توان بحث کرد ک...

 شیخ رضا طالبانی از شاعران برجسته و پرآوازة کلاسیک کُرد است که سروده‌های فراوانی به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی نیز دارد. بارزترین درونمایة شعر او هجو است، با این حال به میدان هر فنی از شاعری که گام نهاده، به مثابة یک شهسوار ظاهر گشته است. شعر او به هر یک از این زبان‌ها که بوده باشد، خللی در سطح سروده‌ها و انشایش وارد نگشته است. طالبانی در ضمنِ چندین شعر که در مدح پیغامبر(ص) و اهل‌بیت ...

«وفاداری»، «بازآفرینی» و «آفرینش ادبی» سه رویکرد متمایز و مرتبط در ترجمه است که در لایه‌های مختلف معنایی، شکلی و لحنی حاصل می‌شود. وفاداری، شرط ضروری برای بازآفرینی به شمار می‌آید و بدون بازآفرینی، ترجمه در زبان مقصد رسایی لازم را ندارد. آفرینش ادبی نیز بدون رعایت اصل وفاداری و فراتر از بازآفرینی، اثری بدیع ارائه می‌دهد که در بسیاری از لایه‌های زبانی و یا حتی معنایی، متفاوت از آن است ودر شعر به...

ابوالعلاء معری در میان شاعران دوره‌ها‌ی مختلف ادبیات عربی جایگاه ویژه‌ای دارد. او در دورۀ شکوفایی علمی و ادبی می‌زیست و عصر او شاهد بروز و ظهور بزرگانی هم‎چون متنبی و شریف رضی بود. بی‌شک شاعری که توانسته در میان چنین شاعرانی رخ بنماید در خور این است که شعر او مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا جلوه‌های زیبایی آن بازشناخته شود.پژوهش حاضر کوشیده با استفاده از ابزارهای زبانی و تکیه بر دانش زبان‌شناسی و...

دوفصلنامه ی پژوهش های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات 41-63 کاربردشناسی نشانه های آوایی در نظام معنایی قرآن کریم « تحلیل موردی سوره مرسلات» ابراهیم فلاح[1] سجاد شفیع پور[2] چکیده آواهای یک واژه از نگاه نشانه شناسی واحدهای بی‏مفهوم نیستند بلکه نشانه‏هایی اعتباری از مدلول‏های معنایی و قرائن متصل لفظی هستند که در جهت فهم بهتر م...

به نظر دانشمندان بلاغت یکی از ترفندهای رسایی کلام و شیوایی سخن در ادبیات کوتاه گویی (الإیْجَاز: brachylogy/brevity) است (نک، زیدان، 1/48) که حتی برخی آن را مرادف بلاغت می دانستند؛ (جاحظ، بی تا، 1/64، ابن رشیق، 1988م، 1/418؛ ابن اثیر،1998م، 2/55) و به معنی بیان معانی مورد نظر با کم ترین واژگان ممکن و به منظوری بلاغی است، بی آنکه ابهامی در فهم کلام ایجاد شود، (جاحظ، بی تا، 2/8؛ ابن رشیق،1988م، 1/43...

انگیختگی آوایی یکی از انواع انگیختگی است؛ بدان معنا که از صورت آوایی بتوانیم به معنا برسیم و سرنخی آوایی برای رسیدن از صورت به معنا داشته باشیم. در زمینه انگیختگی فرض بر این است که واژگان در ابتدا انگیخته بوده‌اند و با گذشت زمان، میزان انگیختگی واژگان کاهش یافته است. در این تحقیق برای بررسی این فرضیه، چهار متن سفرنامه از زمان حال و چهار متن معادل از دویست سال پیش انتخاب کردیم و به بررسی انگیخت...

بافت زبانی مجموعه‌ای از عناصر درون‌متنی است که در ارتباط با یکدیگر زمینة دلالتمندی متن را فراهم می‌کنند و در نتیجه، به انتقال صحیح مفهوم کلام و دریافت گفتمان کلّی متن می‌انجامد. بافت زبانی، مفهوم کلّی است که چهار لایة لغوی، دستوری (صرفی‌ـ نحوی)، بلاغی و آوایی را شامل می‌شود. توجه به بافت زبانی حاکم بر آیات قرآن کریم به فهم پیام مقصود از آن‌ها کمک می‌کند. سورة «القارعه» از جمله سوره‌هایی ...