ابن‌سینا صدور فعل آگاهانه ـ عاقلانۀ انسان را با بهره‌گیری عقل عملی از قوۀ خیال و همراهی آن‌دو تبیین می‌کند. صدرالمتألهین نیز اگرچه این تفسیر را رد نمی‌کند، با تعریف جدیدش از قوۀ خیال، آن را کل نفس حیوانی درنظر می‌گیرد و خیال را در همۀ شئون و رفتار عاقلانه و غیرعاقلانۀ انسان مؤثر می‌داند. تأثیر و کارکرد قوۀ خیال را در صدور فعل عاقلانه نزد صدرالمتألهین، در دو مقام می‌توان تبیین کرد. نخست آنکه فعل...

گونۀ پده (populus euphratica oliv.) در مناطق وسیعی از ایران به طور طبیعی انتشار یافته و بومی مناطق خشک و نیمه خشک است. تنوع جغرافیایی و اقلیمی در گسترۀ انتشار این گونه سبب شده که اختلافاتی به لحاظ مورفولوژیکی و ژنتیکی میان درختان در رویشگاه های مختلف پدید آید. صفات مورفولوژیکی بذر ممکن است در تمایز ژنتیکی پده نقش مهمی داشته باشد. در این بررسی با استفاده از صفات مورفولوژیکی، بذر درختان 7 رویشگاه...

در بررسی موضوعات حقوق اساسی تحلیل جایگاه مقامات عمومی در پرتو صلاحیت های آنان مهم ترین رویکرد در خصوص سنجش میزان اقتدار آن ها در عرصۀ جامعۀ سیاسی است. آنگاه که یک مقام به عنوان مقامی مقتدر در میان دیگر همتایان خویش خصوصیت می یابد، اهمیت مطالعۀ جایگاه این مقام اهمیتی دوچندان پیدا می کند. رئیس مجلس شورای اسلامی در نگاهی تطبیقی نسبت به دیگر همتایان خود، صلاحیت های گسترده و بخصوصی در نظام حقوقی ایر...

مثال و خیال در اندیشۀ مولوی     زهرا رجبی [1]   غلامحسین غلامحسین زاده [2]       تاریخ دریافت: 26/12/91   تاریخ تصویب: 18/9/92         چکیده   مولوی یکی از برجسته ترین عارفان اهل حکمت در تاریخ تفکر فارسی است و همین امر سبب شده است تا اثر ارزندۀ او مثنوی، سرشار از مفاهیم عرفانی- حکمی باشد. از جملۀ این مفاهیم، مفهوم عالم مثال است که تاکنون اهل حکمت بیشتر در آن تأمل کرده­اند و کمتر مورد توجه اهل ع...

خیال در نزد حکیمان و فیلسوفان ایرانی و غربی از بنیادی ترین و پیچیده ترین مسائل عالم هستی است. مسئله این پژوهش این بوده که آیا عنصر خیال به عنوان جوهرۀ اصلی زیبایی شناسی سبک فرشچیان مطرح است؟ و اگر چنین است، گونۀ خیال یا رویکرد هنرمند به عنصر خیال چگونه بوده است؟ در این نوشتار، برای نخستین بار سعی گردیده تا جایگاه خیال در مجموعه آثار هنرمند (538 اثر) مورد نقد و بررسی قرار گیرد و هدف این پژوهش ن...

استقلال قضاوت در دو عرصۀ استقلال قوۀ قضاییه و استقلال قاضی قابل مطالعه است. استقلال قوۀ قضاییه ریشه در اصل تفکیک قوا دارد، اما استقلال قاضی به معنای وابسته نبودن قاضی به اصحاب دعوا یا وکلایشان، و استقلال وی در درون قوۀ قضاییه است که موجب امنیت شغلی و ممنوعیت نقل و انتقال محل خدمت قاضی می شود. این معنا از استقلال دو نمود عینی دارد: آزادی دادرس در تطبیق حکم بر موضوع و تفسیر قانون و نیز در صدور را...

وکالت دادگستری در ایران قبل از انقلاب مشروطیت فقط تابع احکام فقهی بود و وکلا خود را به این معنا آزاد می دانستند. پس از آن تلاش شد برای نظم و رسمیت دادن به حرفۀ وکالت مقرراتی تدوین شود. این حرفۀ رسمی در پی لایحۀ قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری، مستقل اعلام گردید. پس از انقلاب اسلامی، بسیاری از وکلا تصفیه و پاک سازی شدند و با وضع قانون کیفیت اخذ پروانه در سال 1376 هم از جهت ورود به حرفۀ وکالت...

کانت در نقد اول اصول متافیزیک طبیعت را و در نقد دوم اصول متافیزیک اخلاق را ترسیم کرد. چون این دو نوع اصول از هم متمایز بودند میان طبیعت و اخلاق گسستی پدید آمد که کانت از آن به خلیج یا مغاک تعبیر کرد و تأکید ورزید که ناپیمودنی است؛ یعنی اگر فقط نقدهای اول و دوم را لحاظ کنیم باید به ثنویت یا دوپارگیِ مطلقِ سوبژکتیویته گردن بنهیم. اما در نقد سوم این وظیفه را بر عهده می‌گیرد که امکان گذار میان این دو...

از زمان شکل‌گیری دولت به معنای امروزی آن در ایران و انقلاب مشروطه، مفهوم استقلال دستگاه قضایی در قوانین اساسی ما تثبیت شده، اما در چگونگی تحقق آن با توجه به دوره‌های زمانی و مقررات تدوین‌شده در سطح قانون اساسی و قوانین عادی تفاوت‌های چشمگیری ایجاد شده است. شایسته است که روند استقلال استخدامی دستگاه قضایی را که خود مؤلفه‌ای از استقلال اداری تلقی می‌شود، به‌صورت یک روند تاریخی مشاهده کنیم. در این...

داوری علمی در فعالیت های پژوهشی و آموزشی نقش راهبردی دارد. برحسب گوناگونی این فعالیت های، داوری علمی تنوع عرضی می یابد. داوری در تنوع طولی به داوری درجه اول و درجه دوم تقسیم می شود. توجه به این تنوع طولی نقش مهمی در دغدغه های اخلاقی داوران دارد. داوری علمی از طرفی با تولید علم در کشور و توسعه دانشگاه ها (منافع ملی و سازمانی) و از طرف دیگر با حقوق اعضای هیئت علمی ارتباط دارد. داوری علمی محتاج دو...