نظریة «نفس کلی و نفوس افلاک» در این مقاله با توجه به بطلان مبانی آن که از طبیعیات قدیم گرفته شده، ابطال گردیده و تأثیر آن بر فهم صدرا از آیات قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به این منظور، با بررسی تمام کتب تفسیری و فلسفی صدرا، مواردی که او آیات قرآن را بر نفس کلی و یا نفوس افلاک منطبق کرده، جمع آوری شده است. سپس با توجه به سایر آیات، روایات، معنای ظاهری و سیاق آیات و قرائن موجود در آنها، ...

مسئلۀ نفس و ارتباط آن با بدن از دیرباز مورد توجه متفکران بوده است و مباحث متعددی در این باره مطرح شده که مهم ترین آنها عبارتنداز: تمایز نفس و بدن، انواع نفوس، تجرّد نفس، قوای نفس، حدوث و قدم نفس، حرکت و تکامل نفس، جاودانگی نفس و ارتباط نفس و بدن. روشن است که بیان دیدگاه قرآن و احادیث در این موضوعات و تبیین عقلی آن و نقد دیگر دیدگاه ها نیازمند تألیف و تصنیف چندین جلد کتاب است. آنچه در یک مقاله می...

چکیده نفس یکی از مسائل مهم فلسفی است و به اعتقاد فلاسفه، منشأ افعال متعددی که از ایشان صادر می شود، قوای متعدد نفس است هرچند در مسئله ملاک تعدد قوانین ابن سینا و امام خمینی اختلاف نظر وجود دارد، اما در اصل وجود قوای متعدد بین آنها اتفاق نظر است. نفس انسان حقیقت مسئله واحدی است که در عین وحدت می توان برای آن مراتب سه گانه نباتی، حیوانی و انسانی را لحاظ نمود و قوای مربوط به هر یک از این مراتب را...

از آن جا که اخلاق یکی از اقسام حکمت عملی است، دیدگاه فیلسوفان اسلامی در تفسیر عقل نظری و عقل عملی اهمیت به سزایی دارد. این مقاله بر آن است تا تمایز عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری را بررسی کند. برای ریشه یابی نظر وی، در ابتدا آرای فیلسوفانی چون فارابی، ابن سینا، قطب الدین رازی، ملاصدرا و سبزواری در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی مطرح شده است. و پس از اشاره به نظر حائری در این زمینه، ب...

لذت، ارتباط آن با قوای نفس و نیز لذت برتر از اهم مباحث فلسفی وکلامی است. پاسخ به پرسش «چیستی لذت» جز از راه شناخت نفس و قوای آن ممکن نبوده و برتری لذت، تابع برتری ادراک و قوای ادراکی است. ابن سینا و فخر رازی تحلیل متفاوتی درباره قوای نفس و مفهوم لذت دارند. ابن سینا که در این خصوص دارای نظام منسجمی است، نفس را برخوردار از قوایی متعدد دانسته و لذت را در ارتباط با قوای نفس، به ادراک حضوری امر ملائ...

ابن سینا در زمینه فلسفه و پزشکی نظامی را پی ریزی کرده است که شارحان متعددی در شرق و غرب در پی فهم و شرح آن بوده اند. این رساله در صدد فهم و تبیین ارتباط بین نظام فلسفی ابن سینا و طب اوست. طب سینوی، مبتنی بر پیش فرض های فلسفی ابن سیناست. او ضمن توجّه به عدم خلط مسائل علوم، در کتب طبی خود به وفور از مبانی و قواعد فلسفی به عنوان اصل موضوعی استفاده کرده است و معتقد است طبیب از آن جهت که طبیب است نبا...

هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه فلسفی ملاصدرا دربارة کمال نفس انسان و دلالت های تربیتی آن در خصوص عناصر تعلیم و تربیت (اهداف و روش ها) است. این پژوهش از تحقیقات کیفی است و با روش تحلیلی- اسنادی ضمن تبیین دیدگاه ملاصدرا درباره سیرکمال نفس انسان به تشریح اهداف و روش های تعلیم و تربیت مبتنی بر این دیدگاه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان داد که ملاصدرا تجرد عقلانی نفس را برای نیل به کمال ضروری می داند...

سه حکایت عرفانی ابن سینا از لحاظ مفهوم و شیوه ی بیان با آثار مشائی وی تفاوت دارند ولی در کلیت با نظام فلسفی وی ساختار یگانه ای را پی ریزی می کنند این سه داستان در مقایسه با نمط سوم به بررسی قوای ظاهری و باطنی نفس می پردازند .رساله ی حی بن یقظان مرحله ابتدایی سلوک را نشان می دهد رساله الطیر بیان مراحل میانی سیر است و سلامان ابسال ختم این حرکت را با نماد ابسال بازگو می کند .

هدف پژوهش حاضر بررسی نفس از دیدگاه ابن سینا و تبیین دلالت های تربیتی آن بود. بدین صورت که دیدگاه فلسفی ابن سینا درباره نفس مورد بررسی قرار گرفت و دلالت های تربیتی آن در چهار بعد مراحل، اهداف، اصول و روش های تعلیم و تربیت استخراج و استنباط گردید. این پژوهش که در زمره طرح های تحقیقی کیفی، بنیادی و توصیفی ـ تحلیلی است، براساس نظر برخی از صاحب نظران مبنی بر اینکه فلسفه بیش از هر چیز سیستمی از اندیش...