استان اردبیل در شمال غرب ایران یکی از استان هایی است که اطلاعات باستان شناسی آن برخلاف غنای فرهنگی نهفته در آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله قسمتی از مواد فرهنگی جمع آوری شده از بررسی های باستان شناسی که از سال 1379 در حاشیه رود ارس و مشکین شهر در استان اردبیل آغاز گردید، ارایه می گردد.  همچنین گونه  جدید قبرها از استان اردبیل، یعنی قبر تپه ها (کورگان ها) و نیز نمونه های جدید قب...

تندیس های سنگی به عنوان نمادی از اجداد و قهرمانان یک قوم یا قبیله، یکی از داده های مهم باستان شناسی است و اطلاعات زیادی را از نظر جهان بینی، فرهنگ و هنر مردمان گذشته در اختیار ما قرار می دهد. تندیس های سنگی از شمال غرب ایران از محوطه های شهریری، چیناب( قوبول دره سی)، احمدآباد، دایلار، خشکناب و هرزورز هریس و کرینقان ورزقان بدست آمده است. این پژوهش ماهیت ساختاری وگونه شناختی تندیس های شمال غر...

گورستان محوطه ویژه ای است که بر خلاف سایر محوطه های باستان شناختی روش های کاوش و لایه نگاری متفاوت و متنوعی را نیاز دارد. در این پایان نامه به جزئیات حفاری یک محوطه گورستان از پیش از حفاری تا پایان کاوش آن اشاره شده است. در این اثر سعی گشته که از کلی گویی پرهیز شود و به مسائل لایه نگارانه ریز و حساسی که همیشه در کاوش گورستان با آن مواجهیم اشاره شود. به مسائلی چون تهیه طرح پیشنهادی و بررسی های پ...

در این مقاله، زمین‌سیمای مرگ عصرآهن در ناحیۀ قره‌داغ مرکزی آذربایجان شرقی مطالعه و ناحیۀ کوهستانی قره‌داغ مرکزی در گروه اقلیم‌های صعب نیمه‌خشک طبقه‌بندی می‌شود. این ناحیه در دوران پیش‌ از تاریخ، یکی از معابر اصلی دسترسی شرق دریاچۀ ارومیه به قفقاز جنوبی بوده است. براساس شواهد حاصل از بررسی‌های باستان‌شناختی، در این ناحیه در طی عصرآهن بیش از همه با نظام‌های معیشتی غیروابسته به سکونتگا‌ه‌های پایدا...

زیارت قبور توسط بانوان از مواردی است که مشروعیت و عدم مشروعیت آن از منظر مذاهب فقه اسلامی چندان هویدا نیست؛ زیرا تحقیقی موسع و یکپارچه در این‌باره نشده است. ازاین‌رو پرسش از حکم زیارت قبور توسط بانوان از منظر فقه اسلامی، نیازمند کاویدن و بررسی است. عمومات و اطلاقات سنت پیامبر اعظم و عملکرد همسر و دختر گرامی ایشان در استمرار زیارت قبور، از جمله دلایلی است که زیارت قبور را برای بانوان مشروعیت می‌...

نقش‌مایه‌های تزیینی سنگ قبور، دریچه‌ای به دنیای افکار دینی و فرهنگی هر منطقه است. این پژوهش به واکاوی و تحلیل نقش‌مایه‌های سنگ قبور شهرستان دره‌شهر (قبرستان‌های مهدی صالح ماژین، ورکمره، کله‌جوب، قورقمربگ، شیخ‌مکان و قبرستان باباسیف‌الدین أرمو) پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ نقوش تزیینی سنگ قبور قبرستان‌های شهرستان دره‌شهر است. این پژوهش، ضمن دسته‌بندی نقش‌مایه‌های تزیینی، به دنبال پاسخ...

گورستان­ها ازمکان­هایی هستندکه می­تواند آداب، سنت­ها و فرهنگ جوامع را به واسطه نوع عزاداری در مراسم خاکسپاری، شیوه برخورد با پدیده مرگ و هم­چنین سنگ نوشته­های قبور به تصویر بکشند. بروز و ظهور آداب سوگواری، موسیقی، آواهای عزاداری، شکل­ها و محتوای مراسم­ها و هم­چنین مطالعه سنگ نوشته­ها و اشکال روی قبور می­تواند نوع نگرش و ارزش­های برجسته جوامع را نمایان­نماید. سنگ قبور اجتماع نشانه­های تصویری و ن...

شمال غرب ایران موقعیت متمایزی را از لحاظ جغرافیای مدرن و باستانی اشغال کرده است. از مشخص ترین چهر ه ی آن، حوضه ی دریاچه ی ارومیه تا مناطق متمایز جغرافیایی شرق شمال غرب تنوعی از ویژگی های جغرافیایی، چشم اندازی و فرهنگی را ارائه می دهد، هر خطه ی آن مشخصات منحصر به فردی دارد که ناگزیر بر پراکندگی محوطه ها تأثیر واقعی می-گذارد، اما متأسفانه بسیار کم شناخته شده است. این محدوده بعنوان حوزه ای با نمون...

شیعه بر این باور است که ساخت بنا بر مزار اولیای الهی، نه تنها حرمت ندارد بلکه نشان دهندۀ تعظیم شعائر مکتب و احترام و ابزار محبّت به صاحب مزار است در برابر این نگرش، سلفیّه بر اساس روایتی از امام علی (علیه السلام) به نقل از ابی الهیّاج در کتاب مسلم نیشابوری، بنای بر قبور را حرام می دانند. در این مقاله با نقد این حدیث،  بر اساس آیات قرآن، سیرۀ معصومان(ع) و عملکرد صحابه،  مدّعای سلفیه مورد بررسی قرار ...

خوشنویسی در طول تاریخ برای مسلمانان هنری مقدس بوده و برای ایرانیان با توجه به ظرایف جایگاه و تنوع کاربردی از گذشته تا به حال همواره اعتباری خاص داشته است. در این تحقیق شیوه های گوناگون خوشنویسی وسیر تحول و تکامل خط عربی از کوفی نخستین تا خوشنویسی نوین امروزی بررسی و از نمونه های خوشنویسی و خطوط حکاکی شده در سنگ قبور تخت فولاد مطالبی عنوان شده است .در بخش اول سیر تحول , تکامل خشنویسی اسلامی در ط...