یکی از پدیده های تأثیرگذار درتاریخ ایران پس از اسلام، ورود گروه های اجتماعی، از خارج از قلمرو این سرزمین در قالب قبیله و چادرنشینی است. این امر، نخست به شکل مهاجرت قبایل عرب مسلمان، که برای جهاد به ایران می آمدند، تحقق یافت؛ اما پس از فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط نظام سیاسی ـ اداری ساسانی ، نبود دولت مرکزی در قرون نخستین اسلامی در ایران و فروپاشی مرزهای سیاسی کشور، راه را برای ورود دیگر...

نقش قبایل بربر و سنت‌های قبیله‌ای در شکل‌گیری و تکاپوی جنبش موحدون[1] رسول جعفریان[2] محمد حسن بهنام فر[3] چکیده جنبش موحدون را ابن‌تومرت در شمال آفریقا آغاز کرد و پیروان بسیاری را از قبایل مصمودی ساکن ارتفاعات اطلس، به سوی خودش کشاند. آنان پیرو مهدی و هدایت یافته ابن تومرت بودند و می بایست در آخرالزمان،‌ مسلمان واقعی می‌شدند. قبایل دور افتاده بربر پیش از این در تحولات تاریخی جهان اسلام تأثیرگ...

فاصله زمانی جنگ بدر تا عام الوفود از مقاطع مهم تاریخ اسلام به شمار می آید.پیامبر(ص) پس از ورود به مدینه و تأسیس حکومت اسلامی برآن بودند که به هدف غایی خود یعنی گسترش اسلام بپردازند.از این رو در ادامه استراتژی دعوت که سرآغاز آن از قبیله مشهور قریش بود ، متوجه قبایل بیرون مدینه شدند.پیاده کردن این استراتژی دراز مدت در مقابل قبایل متنوع و متفاوت بود.پرسش اساسی این پایان نامه آن است که: عوامل سیاسی...

چکیده سلجوقیان گروهی از ترکان (قنق) بودند. و قنق ها خود قبیله ای از ده قبیله ی تغز اوغوز بودند. این طایفه قنق ابتدا در امپراتوری ترکان شرقی زندگی می کردند و پس از فروپاشی این امپراتوری در 183ق. قنق ها بر اثر فشار سایر قبایل به ترکستان مهاجرت کردند. با انقراض حکومت سامانیان در 389ق. سلجوقیان به ماورالنهر وارد شدند و هم مرز با قلمرو غزنویان قرارگرفتند. محمود، ارسلان اسرائیل، رئیس قنق را که از گر...

تاریخ ملوک حیره از توابع امپراتوری ساسانی، عمدتا در موضوع درگیری ساسانیان و روم شرقی بررسی می­شود؛ در حالی‌که این فرمانروایان محلی به دلیل وسعت جغرافیایی قلمروشان، دارای روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی گسترده‌ای با همسایگان خود بودند. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که روابط ملوک حیره با سایر دول و قبایل شبه جزیره عربستان چگونه بوده‌است؟ یافته‌های پژوهش نشان م...

نبرد مشهور چالدران (920 ق/ 1514م) پیامدهای مهمی داشت و بخش مهمی از آن پیامدها متوجه مناطق کردنشین بود. در این پژوهش، ضمن بررسی زمینه­ها و عوامل دخیل در این نبرد، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، نقش قبایل کرد و همچنین پیامدهای این نبرد برای دو طرف درگیر و مهم­تر از آن، برای مناطق کرد­نشین، تبیین شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که کردها نقش محوری در برپایی جنگ نداشتند، اما در میانۀ نبرد جانب عثمانی...

قبایل عرب هلالی، مجموعه ای از بطون و تیره های بنی هلال بن عامر، بنی سُلیم، بنی جشم و ربیعه را شامل می شد که در مرکز عربستان و نواحی بیابانی نجد و حجاز به زندگی بدوی وکوچ نشینی عادت داشتند. این قبایل برخلاف سایر قبایل عرب که بعد از اسلام و به دنبال فتوحات اسلامی راهی نواحی آباد و متمدن شدند، هم چنان به زندگی بدوی خود ادامه دادند وحاضر به ترک وطن وخاستگاه خود نشدند. با این وجود، آنان در اوایل قرن ...

اوضاع جغرافیایی و طبیعی، و مناطق مختلف در ایران ساختار نظام قومی و ایلیاتی، زمینه هایی را مهیا نمودند که ایلات و قبایل در بخش عمده ای از تاریخ ایران بر نظام سیاسی و حکومتداری کشور تسلط یابند. هجوم قبایل و صحرانشینان و سلطه طولانی مدت آنان و سپس مهاجرت ایلات و قبایل و تهدیداتی که از جانب ایشان متوجه جوامع یکجانشین شهری و روستایی بود؛ ضرورت های خود را در شکل الگوی سیاست و حکومتداری ایران نهادینه ...

معروف است که یکی از اقدامات مثبت و عملی شاهان هخامنشی در مواجهه با فرهنگ سرسخت   قبیله­ای منطقة جنوب غرب ایران از یک­سو و نیاز به جلب حمایت قبایل و وحشت از شورش آنان از سوی دیگر برقراری پیوندهای خانوادگی به شکل ازدواج­های سیاسی با مهم­ترین رهبران قبایل بود. ارتباط سیاسی و خویشاوندی داریوش اول (۴۸۶ـ۵۲۲ ق.­م) با گبریاس یکی از همدستانش در سرنگونی گئوماته/ بردیا و رهبر قبیلة پاتیشوری، یکی از قبایل ...

فتوحات اسلامی در اندلس از سال 92ه/713 م با ورود دو سردار نامی اموی طارق بن زیاد و موسی بن نصیر آغاز شد. تحرکات نظامی مسلمانان در اندلس توام با مهاجرت و اسکان جماعت عظیمی از قبایل عرب و بربر بود، حضور فعال و پر شتاب این قبایل در سرزمین ناآشنای اندلس همواره با آرامش توأم نبود؛ در گزارش ضد و نقیض منابع و اطلاعات آشفته مطالعات، از حضور قبایل یمنی و مضری و شامی که به عربان مشهورند در کنار بربرها و ق...