میشل فوکو از متفکران بین­رشته­ای معاصر محسوب می­شودکه گستردگی و پرمایه بودن را در آثار او می­توان یافت. به دلیل گستردگی دامنه آثار وی، تفسیرهای متعدد و متنوعی از آثار وی صورت گرفته که این تفسیرها باعث شده که آرا و اندیشه­های فوکو از چشم­اندازهای متفاوتی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. باتوجه به این­که آرا و اندیشه­های فوکو مبتنی برتلفیق گسترده سنت­های فلسفی معاصر بوده لذا به شکل­گیری ترکیب نظری ت...

میشل فوکو، متفکر  معاصر فرانسوی در حوزه‏های گوناگون علوم‏اجتماعی به تفکر و اندیشه پرداخته است. حرکت فکری او تحول مهمی در علوم اجتماعی ایجاد کرده است تا حدی که او را ویرانگر علوم اجتماعی رایج دانسته‏اند. یکی از حوزه‏های اساسی اندیشه فوکو و حتی به تعبیر برخی مفسرین، مهمترین دستاورد نظری او، تحلیل روابط دانش و قدرت است. مقاله حاضر می‏کوشد تا این وجه از یافته‏های فوکو را ایضاح نماید. دریافت فوکو از...

در این نوشتار با بررسی آرای میشل فوکو، توانایی های انتقادی اندیشه او به نمایش گذاشته می شود. چرا که به اعتقاد نویسندگان مقاله تأکید بر روایت های ساخت گرایانه و نسبی گرایانه و نیز تفسیر هاید گری آرای فوکو مانع از نمودار شدن جنبه های انتقادی اندیشه و به طور کلی درک پروژه ی فکری انتقادی او شده است. بر این اساس، استدلال اصلی مقاله این است که فوکو در جایگاهی منحصر به فرد از جریان اندیشه ی انتقادی قر...

این پژوهش مدلی را که فوکو از قدرت ارائه داده به منزله متنی دریدایی بررسی می کند و همچنین مدلی از متن را که دریدا و دیگر واسازان عرضه نموده اند به عنوان قدرتی از نوع فوکویی آن مورد ارزیابی قرار می دهد. بنابراین با رویکردی فوکویی-دریدایی که رویکردی ترکیبی است به نتایجی دست می یابد که مهمترین آنها عبارتند از اینکه هر ساختار قدرتی می تواند مانند یک متن دریدایی متناقض و غیرمنسجم باشد و اینکه هر متنی...

در این نوشتار با بررسی آرای میشل فوکو، توانایی های انتقادی اندیشه او به نمایش گذاشته می شود. چرا که به اعتقاد نویسندگان مقاله تأکید بر روایت‌های ساخت‌گرایانه و نسبی‌گرایانه و نیز تفسیر هاید‌گری آرای فوکو مانع از نمودار شدن جنبه‌های انتقادی اندیشه‌ و به طور کلی درک پروژه‌ی فکری انتقادی او شده است. بر این اساس، استدلال اصلی مقاله این است که فوکو در جایگاهی منحصر به فرد از جریان اندیشه‌ی انتقادی ...

رابطه سوژه و قدرت، از محوری­ترین موضوعات در آرای میشل فوکو است. او با بهره­گیری از روش تبارشناسی، در پی آن است تا سوژه مدرن را به مثابه ابژه گفتمان قدرت صورت­بندی کرده، و آن را در پیوند با اَشکالی چون تکنولوژی­های انضباط مورد تامل قرار می­دهد. فوکو معتقد است که نهادهای سلطه سنتی، کارکرد پیشین خود را از دست داده­اند. دیگر نمی­توان قدرت را به فرد یا گروهی خاص فرو کاست و جامعه به زندان بدل گشته است...

فرضیه کلی مقاله این است که خوانش فرهنگی فوکو در خصوص انقلاب اسلامی، ریشه در دستگاه نظری او دارد. جنبش انقلابی مردم ایران، در بعد نظری توجه متفکران، فیلسوفان، جامعه‌شناسان و... را به خود معطوف نموده و تئوری‌ها و پارادایم‌های زیادی بواسطه حرکت مردمی ایران، تعدیل شدند. در میان تئوری‌های مزبور، خوانشِ فرهنگی میشل فوکو به حاشیه‌رانی تبیین اقتصادی و برجسته‌سازی تبیین فرهنگی می‌پردازد. برساخت فرهنگی فو...

مقالۀ حاضر به تقابلِ فلسفه و روان شناسی در اندیشۀ فوکو می­پردازد. روایت فوکو از روان شناسی از همان آثار نخستین، واضح و روشن است، به نحوی که فوکو به عنوان یک منتقد سرسختِ روان شناسی مطرح شده است. فوکو همواره دربارۀ روان شناسی به شکلِ سلبی سخن گفته است. سیمای بدبینانۀ فوکویی از اتخاذ چنین مواضعی ناشی شده است. اما فوکو، در مواجهه با فلسفۀ باستان، روایتی خوشبینانه عرضه می کند؛ فلسفه، برخلاف روان شناسی...

فوکو یکی از اندیشمندان بین رشته‏ای و حتی بین پارادایمی ‏معاصر است که دامنه وسیعی از علایق نظری، موضوعات و حوزه‏ها را پوشش می‏دهد. بر همین اساس، می‏توان وی را در قالب طیفی از رهیافت‏ها‏ و پارادایم‏ها‏ی متفاوت چون پارادایم انتقادی، تفسیرگرایی اجتماعی، پست‏مدرنیسم و پساساختارگرایی قرار داد؛ با این وجود، پیوستگی واحدی ‏نیز با هیچ‏یک از رویکردهای مذکور ندارد. آرا و اندیشه‏ها‏ی فوکو از یک طرف مبتنی ب...

فوکو معمولاً در آثار پیش از دهۀ 1970 از دیرینه شناسی و در آثار پس از آن، با تأثیرپذیری از نیچه، از تبار‌شناسی بهره می‌گیرد به گونه ای که، با نقشی اساسی این دو روش در تحلیل‌های فوکو، می‌توان از دو دورۀ مهم و متمایز دیرینه شناختی و تبارشناختی نزد فوکو سخن گفت. نگارندگان، پس از ترسیم خطوط کلی تبارشناسی نیچه و دیرینه شناسی فوکو، چگونگی گذر فوکو از دیرینه شناسی به تبارشناسی، و پیامدهای این دگرگونی ر...