این‌‌ مقاله به بررسی بنیان‌های روش‌شناختی رویارویی دو نحلۀ فکری در باب فلسفۀ تکنولوژی و پژواک این رویارویی در فضای فکری ایران می‌پردازد. دو تن از متفکرانی که آرایشان در حوزۀ عقلانیت نقاد قرار می‌گیرد عبارت‌اند از: عبدالکریم سروش و علی پایا‌. در آن سوی، اندیشمندی که نظریاتش عمدتاً در چهارچوب فلسفۀ هایدگر قرار می‌گیرد، رضا داوری اردکانی است. سمت و سوی مقالۀ حاضر در جهت نقد اندیشۀ پیروان هایدگر است.

طبی‌سازی فرایندی است که در آن پزشکی به قلمروهایی مانند زایمان و تولد، اعتیاد، چاقی، زیبایی، جوان‌شدن، تنهایی و انزوا، که اساساً پزشکی نیستند، وارد می‌شود و تدابیری پزشکی برای اصلاح یا درمان آن‌ها ارائه می‌کند. دو تبیین‌ اصلی برای طبی‌سازی ارائه شده است که می‌توان آن‌ها را به اختصار تبیین مارکسیستی و تبیین کنترل اجتماعی نامید. این مقاله تلاش می‌کند تا طبی‌سازی را از منظری جدید مورد مداقه قرار دهد...

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفۀ علم و فلسفۀ پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دستۀ اول را گروه علم گرا می نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فی...

کی‌یرکگور، در نوشتار عصر حاضر، مواجهه‌ای خصمانه علیه مطبوعات دارد؛ زیرا معتقد است مطبوعات زمینۀ بروز و ظهور نیهیلیسم را فراهم می‌آورند. دریفوس، این اندیشۀ کی‌یرکگور را به دیگر تکنولوژی‌های اطلاعاتی _ به‌ویژه اینترنت ـ بسط می‌دهد. مقالۀ حاضر نشان می‌دهد که این نگرش کی‌یرکگور– دریفوس نتیجۀ انسان‌شناسی و تلقی خاصی از معنای زندگی است که نیازمند بررسی‌های نقادانۀ بیشتر است. در مقالۀ حاضر، ت...

نسبت تخیل و سیاست کم¬تر مورد عنایت پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ سیاسی بوده است. پژوهش حاضر بر آن است این نسبت را در چارچوب فلسفۀ سیاسی اسلامی-ایرانی و با تأکید خاص بر اندیشه¬های شهاب الدین سهروردی، بنیانگذار حکمت اشراق، به بحث بگذارد. برخلاف فلاسفۀ یونانی و غربی که بر عقلانیت و جایگاه آن در فلسفه تأکید داشتند، حکمای مسلمان، به ویژه در ایران، برای توضیح فلسفی نبوت و لوازم معنوی آن، عنایت ویژه¬ای به خی...

در این مجال، به دنبال کشف مبانی و ویژگی های اصلی «فلسفۀ تحلیلی دین» هستیم؛ رویکردی که می کوشیم آن را به عنوان واکنش متفکران تحلیلی دین باور، نسبت به فضای الحادی و لاادری گرایانه نیمۀ دوم قرن بیستم معرفی کنیم. جهت گیری اصلی این مقاله، به سمت اثبات سه ویژگی عمده برای این رویکرد است: 1. تلاش برای وضوح حداکثری کلمات و در نظر گرفتن ارزش معرفتی برای فهم عرفی به جای اتمیسم منطقی؛ 2. توجه به دستاوردهای...

قول به ماهیتی مستقل از ارادۀ آدمیان برای تکنولوژیِ، از سوی هر اندیشمندی که ارائه شود، تأثیرات درازدامنی بر کل منظومۀ تأملات او دربارۀ تکنولوژی بر جای می‌نهد. هایدگر را در زمرۀ قائلین به ماهیت مستقل برای تکنولوژی (ذات‌گرایان یا essentialists) آورده‌اند. رأی هایدگر به این ماهیت، مؤکد و سازگار با سایر پاره‌های تفکر او در باب تکنولوژی است. این قول حتی تا نهایت فلسفه‌ورزی او دربارۀ تکنولوژی یعنی آنجا...

چکیده نظریۀ اقتصادی کلاسیک بیشتر تمایل داشت ادم اسمیت را اقتصاددانی بداند که نیم‌نگاهی به فلسفۀ اخلاق داشت، نه یک فیلسوف اخلاق جدی با دغدغه‌های سترگ اخلاقی. به همین دلیل، ثروت ملل ادم اسمیت غالباً اثری کاملاً جدا از اثر اخلاقی‌ او ـ‎نظریه‌ای دربارۀ عواطف اخلاقی‎ـ دانسته شد و بیش از آن قدر دید. این در حالی است که اسمیت اقتصاد و اخلاق را مکمل هم و این دو اثر را مرتبط به هم می‌دانست. او پیش از آنکه ...

نوشتار حاضر که به بحث از توانایی های فلسفه اسلامی در حوزۀ سیاست می پردازد، این پرسش را محور قرار می دهد که آیا فلسفۀ اسلامی استعداد و قابلیت ورود به حوزۀ سیاست یا پرداختن به مباحث فلسفۀ سیاسی را دارد؟ در این راستا، ضمن تبیین معنا و مفهوم «فلسفۀ سیاسی اسلامی» و اشاره به جایگاه فلسفه اسلامی در میان دانش های اسلامی، نسبت فلسفۀ اسلامی و تاریخ تمدن اسلامی به ویژه در ایران، مورد بحث قرار گرفته است. د...

چکیده پرسش از ماهیت تکنولوژی و نسبت آن با نظریه پردازی روابط بین الملل در بسترهای زمانی و مکانی مختلف اهمیت یکسانی نداشته است. تحولات مربوط به انقلاب در فناوری اطلاعات و ارتباطات، به جهت تأثیرگذاری عمیق بر فرماسیون اقتصادی ـ اجتماعی جوامع و بازصورت بندی نظام اقتصاد سیاسی بین الملل، موضوع تکنولوژی و مکانیسم عملکرد آن را از حاشیه به متن فرایند نظریه پردازی این حوزه آورده است. در این راستا پرداخت...