ابوالحسن علی بن حسین مسعودی(د. 345هـ)، گزارشی را در دو اثر معروفخود، مروج الذهب و التنبیه و الاشراف، آورده که طبق آن ایرانیان باستان، من جمله ساسان بن بابک با هدایایی به زیارت کعبه می رفته اند. بر اساس این روایت، نام چاه زمزم نیز از زمزمه ایرانیان اقتباس شده است. این مقاله با بررسی نکات اساسی روایت مسعودی، به مقایسه آن با روایاتی که در منابع دیگر درباره تاریخ ایران و تاریخ مکه پیش از ظهور اسلام...

از جمله بناهای مهم نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید که از نظر مذهبی وتاریخی دارای اهمیت بسیار است کعبهی زرتشت میباشد. بنای کعبه زرتشت اگر چهمربوط به عصر هخامنشی است ولی کتیبههای شاپور اول و کرتیر بر دیواره این بنا سبباهمیت بیشتر آن برای شناخت تحولات عصر ساسانی شده است. اهمیت کتیبه تاریخیشاپور اول که به سه زبان پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، و یونانی نگاشته شده اطلاعاتگرانقدری را مربوط به عصر ساسانی در...

حج، گردهمایی بزرگ مسلمانان جهان، همواره یکی از جذابترین و بحث انگیزترین عبادات بوده است. بسیاری از عارفان و شاعران بزرگ با تعبیرهای مناسب، به توصیف آداب و مناسک حج پرداخته و هدف از آن را تشریح نمودهاند.نوشتار حاضر تلاشی است برای بیان دیدگاههای عارف بزرگ، شیخ محمد بهاری درباره حج و آداب آن و مقایسه این دیدگاهها با دیدگاههای شاعران و عارفان بزرگ پارسی گوی و به دست آوردن نقاط و نکات مشترک میا...

زبان حقیقی برای بیان امور قدسی و تعالیم سنتی ،زبان "رمز"است و رمز پردازی ،کلید فهم آن هاست. از سویی خاستگاه هنر نیز که خاستگاهی بشری نیست به همین منوال با رمز پردازی موضوع مورد نظر خود را مورد اهتمام و آشکار سازی قرار می دهد. از بین همه هنر ها "هنر سنتی"با امور قدسی و مراتب وجود عالم ارتباط و انطباق دارد که در این میان هنر اسلامی ارائه دهنده ی نمونه های برجسته ایی از این هنر سنتی است ؛از قبیل "...

کعبه،مقدّس‌ترین معبد الهی، که عمری به درازای حیات این جهان دارد  همچون نگینی بر تارک هستی می درخشد این بنای ارزشمند و آیین مقدّس حج، در شعر و ادب فارسى، جایگاهى ویژه و بس والا دارند و سخنوران و ادیبان، هر یک از زاویۀ خاص خود به آن ها توجّه کرده‌اند.در این میان شاعر بزرگ و عارف ادب فارسی یعنی مولوی بنا به دید عرفانی خود بدان نگریسته‌ و در این راستا آثار ارزنده کعبه در اشعار این شاعرگرانقدر با مفاهی...

رویارویی ایران و روم در عصر ساسانی بر اساس   کتیبه شاپور بر کعبه زردشت     سیروس نصراله زاده [1]     تاریخ دریافت: 25/6/90   تاریخ تصویب: 5/4/92     چکیده   مقاله حاضر درخصوص روابط و سیاست خارجی ایران و روم در زمان شاپور اول ساسانی است. این روابط سیاسی که سه جنگ بزرگ را دربرداشته، نقطه عطف بزرگی در تاریخ ساسانیان است. منبع آگاهی ما از این روابط، برمبنای منابع رومی بوده است. اما در زمان شاپور او...

خاقانی شروانی ملقب به «افضل الدین» از شعرای متشرع سده ششم هجری است. وجود مضامین علمی چون مضامین طب، نجوم، فلسفه، کلام، عرفان و اندیشه های مذهبی در سخن او سبب شده است تا او را «حکیم» نیز بخوانند. باورهای دینی و اندیشه های مبتنی بر شرع از مهمترین درونمایه های شعر خاقانی است که عموماً در قالب تصاویر بدیع و شاعرانه، ساخته و پرداخته شده است. محور اصلی پژوهش حاضر، بررسی تجلی کعبه در دیوان خاقانی از من...

حج تجلّی تمام عیار احکام عملی، عصاره اسلام و کمال عبودیت است و به عنوان یکی از ارکان عبادی و معنوی، جایگاهی رفیع در زندگی انسانها دارد. کعبه نقطه مرکزی زمین که با هبوط حضرت آدم (ع) مرکز عبودیت انسانها قرار گرفت و در زمان حضرت ابراهیم(ع) به امر خداوند ساخته شد و با ظهور اسلام ارج و قرب زیادتری پیدا کرد و مناسک حج را پیامبر اکرم (ص) بصورت عملی آموزش دادند و اسرار آن توسط امامان معصوم به طور مفصل ب...

هنر و معماری سنتی ، مبتنی بر اصل تناظر میان عالم و آدم است. در ذهن بسیط انسان سنتی، نسبتها و مفتهیم انسانی چنان بسیط می یابند که داممنه وسیع کیهان را نیز در بر می گیرند و کیهانی که در این قلمرو شکل یافته و تصویر می شود چون محصول جهان بینی این انسان است تعریفی کاملاً انسانی می یابد. نظر بر این است که به همین دلیل بین مفاهیم کیهانی وانسانی در جهان بینی سنتی، اشتراک وسیعی به وجود می آید. تأثیر اصل...