« فره ایزدی که از آن به نوری تعبیر میشود که در افرادفایز میشود تا توان انجام امور بیابند، و خاص ترین آن به پادشاهان عالم،عادل و حکیم می رسد،مبنای نگرش ایرانیان باستان به حکومت و حاکم،عامل مشروعیت بخش و موید اساس حقانیّت الهی پادشاهان بود که در برخی از برهه ها خصوصاً با آمیختگی دین و دولت سبب تحکّم و به ویژه استبداد دینی حکام شده،پس از فراز و نشیب هایی درعصر اسلامی با ورود اعراب به ایران به خاموشی ...

با قتل نادر شاه و تشکیل سلسله دُرانّی در افغانستان و تصرف نواحی شرقی ایران، از جمله سیستان به دست احمد خان ابدالی (دُرانّی) در سال 1160 هـ .ق موضوع حاکمیت ایران بر این ایالت از پیچیدگی خاصی برخوردار گردید، ضعف حکومت مرکزی ایران بعد از قتل نادر، موجب گسترش نظام شبه ملوک الطوایفی در ایران گردید، کشمکش های جانشینان نادر و خاندان زندیه به این روند کمک شایان توجهی نمود. این امر موجب گردید حاکمان سیستان ...

در اوستا کوی اوسن یا کیکاووس، بزرگ‌ترین و پرشکوه‌ترین شهریار کیانی است. او دارای فرّه کیانی است؛ موهبتی که به وی امتیازات ویژه‌ای می‌بخشد. یکی از این امتیازات آسمان‌پیمایی و هم‌صحبتی او با اهورامزدا است، ولی مرور زمان، اسطوره کیکاووس را همانند بسیاری از اساطیر دیگر دستخوش دگرگونی کرده است. او از بارگاه بلندمرتبه‌اش سقوط کرده و تبدیل به شاه بی‌خردی می‌شود که حتی باعث مرگ فرزند خود– سیاووش– نیز می...

با کشف آتش در دوره پارینه سنگی، از آنجا که این پدیده نقش به سزایی در پیشرفت و تداوم زندگی بشری داشت، به تدریج در باورهای دینی ملل باستان، به ویژه مشرق زمین، از جایگاه خاصی برخوردار شد. بدیهی است که ایرانیان باستان نیز از این امر مستثنی نبوده اند. اگرچه تاکنون تحقیقات علمی فراوانی در عرصه ایران شناسی انجام گرفته است، بیشتر این پژوهش ها درباره اقوام و دولت های آریایی بوده و کمتر به اقوام بومی فلا...

دوره بندی تاریخ ساسانی (224 تا 651 م) از نکات مهم، در بررسی سیر تحول و دگردیسی این سلسلۀ مهم تاریخ ایران است. در این دوره بندی، به مبانی مشروعیت دولت ساسانی و جهان بینی مسلط در هر دوره از تاریخ آن توجه شده است. گفتار حاضر بر آن است تا با بررسی مبانی مشروعیت در پادشاهی ساسانی، به این پرسش پاسخ دهد که تاریخ سلسلۀ ساسانی به چه دوره هایی تقسیم می شود و این دوره بندی بر چه اساسی صورت گرفته است. در ا...

در بررسی نمادهای به جای مانده از تفکر و زندگی یک ملت برخی از آنان واجد ارزشی خاص است که از آن به نمادهای فرهمندی یاد می شود. این نمادها بیانگر باورهای عمبق یک جامعه است چراکه بر مبنای مذهب آنان شکل گرفته و اقتدار و مشروعیت شاهان به عنوان محور اصلی حکومت در ژیوند با این نمادها شکل می گیرد . سلسله های ساسانیان و صفویان به عنوان حکومت هایی که بر پایه ی باورهای عمیق مذهبی تاسیس شده بودند و با جوامع...

برای سامان دهی امر عمومی نیاز به تکنیک های قابل اجرا و مشروعی است که بتواند صورت اجرایی در جامعه پیدا کند. در این راستا ایرانیان باستان دارای الگوهایی از نظم دهی به قدرت می باشند، یکی از این تکنیک های اصلی سیاست در ایران باستان که در طول تاریخ ایران بارها بازتولید و تداوم داشته است، اندیشه فره ایزدی می باشد. این رساله با محوریت قرار دادن شاهنامه فردوسی که یکی از منابع اندیشه سیاسی ایران در متون...

پادشاهان صفوی، از موقعیتی قدسی گونه برخوردار بودند. گفته می شد آن ها معصوم هستند و علم لدنی، اقبال خاص شاهی، توانایی انجام دادن معجزه و پیش گویی آینده را دارند. خانه شاه مقدس و محل بست بود. اشیایی که با شاه تماس داشتند، مقدس می شدند و قدرت شفابخشی داشتند. شاه به سبب برخورداری از چنین موقعیتی، به خودش اجازه می داد تا احکام شریعت را نادیده بگیرد و مرتکب منکرات شود. مردم از نفرین شاه می ترسیدند. د...

نور فره (خُرّه )، نوری است که از عالم نورانی بر نفوس کامل نوری اشراق کرده، بدان نفوس تأیید و رأی بخشیده و سبب ریاست صاحب آن بر دیگران می شود و نوری است که معطی تأیید است و مؤید مشروعیت حکومت. از سویی حقیقت عصمت نیز نوری ملکوتی است که عاصم و حافظ بوده و صاحب آن مؤید از جانب خداوند است و شایسته حکومت و امامت بر کل کائنات. در این مقاله رابطه «نور فره» که در بین حکمای ایران باستان مطرح بوده و سهرورد...

مرزبان نامه یکی از شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی است که به واسطه پیوند عمیق و اثر بخشش با فرهنگ و هویت ایرانی سرشار از اندیشه های ایرانشهری است. در این پژوهش سیر و تداوم اندیشه های ایرانشهری را که در لابه لای افسانه و حکایت های مرزبان نامه نظیر: شاهی آرمانی، همبستگی دین و فرمانروایی، عدالت، آرمانشهر، راستی و اشه و... آمده است مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در اندیشه ایرانشهر پادشاه مهمترین رک...