نگاره معراج در «فالنامه تهماسبی» در عهد صفوی و با بیانی نمادین، به روایت‌ تصویریِ شیعی از این واقعه می‌پردازد. این نگاره، با ارائه تصویری متفاوت از معراج، برای اولین بار از آیکون ترکیبی «شیر و خورشید» برای نمایش پیامبر(ص) و امام علی(ع) بهره برده است. «آیکونولوژی» با اتخاذ رویکردی نظام‌مند، منطقی و چندوجهی، معانی نهفته در آثار هنری را تفسیر می‌‌کند. این پژوهش با همین رویکرد به تحلیل سه‌مرحله‌ای ج...

نگارگری ایرانی هنری است پیچیده و دارای لایه های مختلف، که نگاه سطحی و صرفا ظاهری به آن باعث پنهان ماندن بسیاری از معانیآن خواهد شد. استفاده از رویکردهای جدیدی مانند آیکونوگرافی، برای مطالعه نگارگری، میتواند زوایای پنهان این آثار را برای مخاطبان آشکار سازد. از آنجا که مضمون بسیاری از آثار نگارگری ایرانی مضامینی، مذهبی و عرفانی است، لذا در این پژوهش، تعدادی از نگاره های قصص قرآن، با این رویکرد م...

نماد نام یا نمایهای است که افزون بر معنای قراردادیاش دارای معانی متناقضی باشد و چیزی ناشناخته و گنگ را بنمایاند. برخی از نمادها از تجربیات شخصی فرد ناشی میشوند اما برخی دیگر در بین تمام انسانها در تمام دوران مشترکاند. از نظر کارل گوستاو یونگ این مفاهیم مشترک بین انسانها زادهی ناخودآگاه جمعی بشراست وکهنالگو نامیده میشود. در بسیاری موارد یک انگاره یا نمایه از ناخودآگاه به خودآگاه راه مییابد و هنر...

نخستین حصار شهر تهران و چهار دروازة آن در دورة شاه تهماسب صفوی بنا شده اند. در دوره های بعدی، یک دروازه در زمان افغان ها به این حصار اضافه شد و یک دروازة دیگر هم به دورة قاجار تعلق دارد. معمولاً این دروازه ها به دلیل شباهت اسمی، با دروازه های حصار ساخته شده در دورة ناصرالدین شاه یکسان انگاشته می شوند؛ حال آن که لازم است با دقت در منابع گوناگون، نقشه های تاریخی شهر تهران و نیز نوع و تاریخ تهیة تص...

در این پزوهش که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است به بررسی سیر تغییر مفهوم بهشت و چگونگی تاثیر ورود اسلام به ایران بر روی فرهنگ و هنر ایرانی پرداخته است . با مقایسه چند نمونه از نگارگری ایرانی خصوصیات تصویری آن را مورد توجه قرار داده است. این نگاره ها شامل چند تصویر از گلچین اشعار مکتب بهبهان، چند تصویر از معراج نامه، نمونه هایی از فالنامه شاه طهماسب می باشد.با در نظر گرفتن نمادهای موجود در ا...

آگاهی از سرنوشت و آینده ی مبهم و همت گماشتن و نیز توجه به دانستن فرجام کارها، از خصوصیات روحی بشر و خواسته ی همیشگی او بوده و برای تحقق این خواسته، به وسایل مختلف و راه های گوناگون از جمله تفأل، تطیر و طالع بینی متوسل شده است. فالنامه اثری شاخص از ترکیب نگارگری در ایران صفوی و ترکیه عثمانی در قرون شانزدهم و اوایل قرن هفدهم می باشد. این کتاب پیشگویی، ترکیبی از تصاویر نادر به همراه متون علمی در ...

درهنر مصورسازی نسخه‌ها که همواره تحت تأثیر تفکر مذهبی هنرمندان وحامیان آنها قرارداشتهاست، بخش عمده‌ای از آنها روایت‌های مربوط به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) ایشان را متجلی ساخته‌اند. رویکرد هنرمندان به این مضامین موجب بروزجلوه‌های خاصی از پردازش تمثیلی، نشانه‌ای وانتزاعی درجهت روایتگری نسبت به سایر موضوع‌ها در نگارگری شده است تا مضامین شیعی را به زبان تصویری انعکاس دهند. مه...

چکیده: خمسه نظامی از اواخر قرن هشتم هجریی به دلیل داشتن داستانهایی عاشقانه و غنایی مورد توجه نگارگران ایران قرار می گیرد. دربسیاری از داستانهای خمسه زنان قهرمانان اصلی هستند و یا در داستان نقشی اساسی دارندکه خود بیانگر میزان اهمیت زنان نزد نظامی است. نظامی بر خلاف نگاه منفی رایج به زنان در جامعه با رویکردی مثبت ، جایگاهی رفیع به آنان می بخشد. در این رساله به چگونگی بازنمایی زنان در تصاویر خمس...

نخستین حصار شهر تهران و چهار دروازة آن در دورة شاه تهماسب صفوی بنا شده‌اند. در دوره‌های بعدی، یک دروازه در زمان افغان‌ها به این حصار اضافه شد و یک دروازة دیگر هم به دورة قاجار تعلق دارد. معمولاً این دروازه‌ها به‌دلیل شباهت اسمی، با دروازه‌های حصار ساخته‌شده در دورة ناصرالدین‌شاه یکسان انگاشته می‌شوند؛ حال آن‌که لازم است با دقت در منابع گوناگون، نقشه‌های تاریخی شهر تهران و نیز نوع و تاریخ تهیة تص...