این نوشتار به بررسى این معمّاى رایج در علوم انسانى و اجتماعى مى‌پردازد که آیا ابن‌خلدون در مقام تبیین‌گرى پدیده‌هاى کانونى دانش خود، پوزیتیویست است یا تاریخ‌گرا؟ در این راستا، ابتدا در قالب چارچوب مفهومى به بیان مشخّصه‌هاى عمومى پوزیتیویسم و تاریخ‌گرایى پرداخته مى‌شود. بعد با اتّخاذ روش‌شناسى «مطالعات اَسنادى» با استناد به آثار و زندگى‌نامه ابن‌خلدون و خوانش‌هاى ابن‌خلدون‌شناسان به بررسى بخش‌هایى ا...

حکیم ترمذى (ف. ٢٨٥ق)، به‌مثابۀ یک عالم و اندیشمند آگاه به زمان‌، در فرهنگ حاکم و علوم زمانۀ خود آسیب‌هایى را تشخیص داد و درصدد بود با نظریۀ خاص خود در معرفت‌، راهى براى رهایى ارائه کند‌. ترمذى این مسیر را، هم در جهت سلبى و نقد عالمان و علوم زمانه و هم در جهت ایجابى و مطرح کردن الگوى مطلوب و تمام‌عیار از معرفت، به‌جد پى گرفت و پنج اثر را در موضوع علم و معرفت تألیف کرد‌. ترمذى در مقام نقد دعاوى م...

.

«فرضیّه‌ى انتخاب منطقى» یکى از فرضیّات علم اقتصاد است که پس از مدت کوتاهى به علوم اجتماعى، سیاسى و انسان شناسى نیز راه یافت و در این علوم براى درک و توجیه بعضى از پدیده‌ها مورداستفاده قرار گرفت. بر اساس این فرضیّه، مبناى تصمیم گیرى افراد، بهبود شرایط، کسب لذت و دفع رنج است. افراد در هر تصمیم گیرى، همواره محاسبات لازم را انجام مى دهند و سپس بر اساس نتیجه‌ى این محاسبات، یک تصمیم منطقى اتخاذ مى...

نیکولاس رشر، استاد فلسفه و مدیر مرکز فلسفه ى علم در دانشگاه پیتربورگ آمریکاست و در زمینه ى منطق، فلسفه ى علم و تاریخ فلسفه، کتب و مقاله هاى بسیارى نوشته است. وى در مقاله ى حاضر، الگوى تبیین در علم تاریخ را مى کاود و تمایزات و تشابهات الگوى تبیینِ علم تاریخ با علوم اجتماعى و علوم طبیعى را آشکار مى سازد. این مقاله با ارائه ى بحثى روشن و دقیق در مورد علوم مصرفى، نه تنها بر تاریخ پرتو مى افکند، بلکه...

کارل پوپر فیلسوفى است که در اتریش به دنیا آمد و در انگلستان به تحصیل پرداخت. وى در بازسازى ونقد و اصلاح دیدگاه اثبات‌گرایان بسیار تلاش کرد. از آنجا که یکى از راه‌هاى ارزیابى و فهم مکاتب علمى،بررسى و تلخیص و استخراج دیدگاه آنها در خصوص ویژگى‌ها و مشخصات علم است، این مقاله سعى داردبه عنوان نمونه، به طرح ویژگى‌هاى روش‌شناسى علوم اجتماعى از دیدگاه پوپر و ارزیابى و فهم جایگاه اوبه عنوان فیلسوفى مابع...

معمولاً ایده‏ هاى عالى، ایده‏ هایى ساده ‏اند. درحالى که تجزیه و تحلیل خاص هر موضوع با اهمیتى، لزوما با پیچیدگى و دشوارى همراه است. مفاهیم بنیادى که در بطن یک پارادایم قدرتمند نهفته است، به طورنسبى قابل فهم ‏ترند، آرا و عقایدى که بر میلیونها فرد اثرمى‏ گذارند و سیاست ملل را رهبرى مى‏کنند( درحوزه علوم اجتماعى) باید مورد پذیرش تمام افراد عادى جامعه باشند، نه اینکه فقط مورد قبول نخبگان آنها قرارگیرد...

در این تحقیق تأثیر سرمایه اجتماعى و مؤلفه‌هاى آن بر رضایت از زندگى در میان جوانان بررسى شده است. بعد از مرورى بر آراى مهم‌ترین نظریه‌پردازان کلاسیک سرمایه اجتماعى به ارتباط نظرى و تجربى بین سرمایه اجتماعى و رضایت از زندگى اشاره شده و در نهایت از رویکردى تلفیقى در این تحقیق استفاده شده است. داده‌هاى این تحقیق به روش پیمایشى و از طریق مصاحبه با 410 نفر از جوانان 15ـ29 ساله مناطق شهرى شهرستان پاوه...