بینامتنیت شکل‌گیری معنای یک متن توسط متون دیگر است. سابقه این نظریه و طرح این مبحث در ادبیات جهان به صد سال هم نمی‌رسد. در این جستار ابتدا نظریات و وجوه بینامتنیت تشریح شده سپس به کمک آن و نقد سنتی ادبیات فارسی کوشیده شده تا گره از معمایی ادبی باز شود. معمایی که سلیم طهرانی با ادعاهایی مطرح کرده و دیگران از جمله صائب را به سرقت اشعار خود متهم کرده است. در خلال پرداختن به ادعای س...

دِرعُ­‌الصِّحّه اثر محمّدهاشم طبیب طهرانی (تألیف: 1094ق)، فارسی­‌نگاشته‌­ای است با موضوع حجامت و فصد که سه تصحیح از آن موجود است: یکی متنِ مُصَحَّحِ میرهاشم محدّث که پژوهشگاه علوم انسانی آن را در 1390ش منتشر کرده است، دیگری متنی به کوشش محمّد مشتری و سینا چاووشی که نخست‌­بار در فصلنامۀ پیام بهارستان (1391ش) و دیگرباره به­ سرمایۀ نشر سفیر اردهال (1392ش) چاپ شده است. سدیگر، تصحیحی به اهتمام ح...

موضوع مورد بحث "بررسی شعر عربی معاصر در ایران از لحاظ ادبی وتاریخی از قرن چهاردهم تاکنون است". که منظور از جنبه های ادبی تنظیم موضوعی آثار ادبی شعراست. محدوده تحقیق شامل دوره های قاجار (مشروطه)، پهلوی و جمهوری اسلامی است. هدف از این پژوهش، بررسی وارائه موضوعاتی است که نزد شعرای ایرانی عربی سرا در قرن (14 و 15) دارای کاربرد بیشتری است. و ضمن تجزیه و تحلیل این موضوعات به عوامل تأثیرگذار فرهنگی در...

ملخص البحث: العلامه آیه الله محمد الکرمی هو من الشخصیات النادره فی عصرنا الحاضر الذی جمع بین الادب والعلم من جهه و الدین و المرجعیه من جهه أخری ،فکان شاعراً مجیداً وخطیباً مفوهاً کما کان عالماً قدیراً و فقیهاً مبجلاً. کانت له خدمات ونشاطات فی شتی میادین الحیاه، اجتماعیاً وسیاسیاً،أسهم فی حلّ کثیر من القضایا إبان الثوره الاسلامیه فی المحافظه،کما ساهم فی وضع الدستور للنظام الاسلامی. فی حقل التألیف والکتا...

در این مقاله، برهان صدیقین علامه طباطبایی از منظری جدید بررسی شده است. در ابتدا مبانی فلسفی خاص ایشان در تقریر این برهان به وضوح بیان شده و پس از آن، چهار تقریر مختلف از برهان صدیقین ارائه شده است. در یک تقریر، با ابتنا بر مبنای واقعیت فی الجمله به تبیین برهان صدیقین علامه پرداخته­ایم و در تقریر دیگر، مبتنی بر نفی تمایز متافیزیکی ماهیت و وجود در خارج و نیز واقعیت مطلق و مقید نزد علامه، برهان وی...

در این مقاله می کوشیم با استناد به آثار خود علامه بررسی کنیم که آیا او در حقیقت یک متکلم است، یا یک فیلسوف. بر اساس این پژوهش، فقط در هشت مورد علامه در مواجهه با فلاسفه آراء متکلمین را بر فلاسفه ترجیح داده است. البته سه مورد از آنها مخدوش بوده و متکلم خواندن علامه موجّه نیست. همچنین بیست و یک مورد از مواردی که علامه در رویارویی با آراء کلامی، نظرات فلاسفه را بر نظرات متکلّمین ترجیح داده، ذکر شده ...

مقالۀ حاضر، به بررسی دیدگاه های علامه سیدمحمدحسین طباطبایی دربارۀ مهم ترین و چالش برانگیزترین مباحث مربوط به نفس و بدن همچون، حدوث نفس، تجرّد نفس، جاودانگی نفس و ... می پردازد. در بخش اول، پس از بررسی معنای روح و نفس، مسئلۀ حدوث نفس از دیدگاه علامه بررسی شده است. بحث از دیدگاه علامه در باب حدوث جسمانی نفس و تبعیت او از ملاصدرا در این زمینه  و همچنین بررسی تفسیر خاص علامه از آیات قرآن در باب تنزل...

نظریة «اعتباریات»، یک ابداع نظری و ابتکاری معرفت شناسانه است که با رویکرد روانشناسی - معرفت شناختی تدوین شده است. علامه طباطبائی اعتباریات را افکار عملی و اجتماعی انسان بر می شمارد که آدمی به کمک عوامل احساسی می کوشد تا میان دو جهان حقیقی، وساطت بر قرار سازد. علامه طباطبائی به مثابه طرحی بدیع، نظریة اعتبارات را تدوین کرد. ادراکات اعتباری در افتراقی از ادراکات حقیقی، بخشی از نظام معرفتی است که ت...

هرچند امروزه تقویم‌های خطی و چاپ سنگی کمیاب‌اند و نمونۀ اعلان‌‌های نجومی که در دورۀ قاجار منتشر و توزیع شده‌اند و از گزند حوادث در امان بوده و به دست پژوهشگران رسیده است، بسیار نایاب‌اند، اما خوشبختانه نمونه‌ای از آنها شامل پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول در تیر ماه سال 1296ش. در دسترس نگارنده قرار گرفت. این سند یک آگهی بدون تاریخ است. این آگهی به شیوۀ چاپ سنگی و بر روی کاغذ کاهی با خطوط نستع...