از نگاه محمدحسین طباطبایی، حقیقت عدل همان مساوات و موازنه بین امور است، به طوری که هر چیزی در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، یعنی در جایگاه شایسته‌اش، قرار گیرد. ایشان عدل را مساوق و ملازم با حسن می‌دانند و از طرفی در تفسیر المیزان افعال الاهی را مبتنی بر حسن و قبح عقلی قرار داده‌اند. پس از نگاه ایشان اوامر و نواهی الاهی مبتنی بر عدل نیز هست. برای اثبات عدل الاهی در کتب فلسفی و کلامی به براهین ...

اختلاف روش بحث میان متکلمین و فلاسفه و نی موارد اتفاق هر دو گروه در مسئله عدل الهی موضوع این رساله است . عناوین رساله عبارتند از : مسیر تاریخی طرح مسئله عدل الهی ، بررسی ریشه لغوی و اصطلاحی عدل ، مسئله حسن و قبح عقلی از دیدگاه متکلمین و فلاسفه در نظام آفرینش و عدل الهی در قیامت . رساله حاوی ضمائمی به شرح زیر است 1- ترجمه رساله « انفاذ البشر من الجبر و القدر » از سید مرتضی در تفکیک فعل عید و خ...

حقیقت «عدل» به جهت فطری بودنش، از دیرباز جزء مهمترین مفاهیم بنیادی و دغدغه‌های زندگی بشر و ادیان الهی بوده است. قرآن کریم نیز به عنوان چراغ هدایت انسان ها، این آموزه را در همه‌ی ابعاد زندگی مورد تأکید قرار داده است. در برخی از آیات با بهره گیری از تمثیل ها، به توضیح و تبیین هر چه بیشتر این مفهوم پرداخته شده است. از سوی دیگر فراوانی آیات عدل و کلمات مترادف آن، بیانگر اهمیت جایگاه این مفهوم در قر...

چکیده : عدل الهی از جمله مسائلی است که ذهن هر انسان موحّدی را به خود معطوف می کند و نه تنها دینداران بلکه منتقدان افکار دینی را به تکاپو و جنبش وا می دارد. عدل الهی از اصول اعتقادی امامیه به شمار می آید و در اهمیّت این مسأله همین بس که در کنار توحید قرار گرفته است. اگر عدل الهی به درستی تبیین شود می تواند ریشه بسیاری از مشکلاتی که باعث پیدایش علل مادیگری و الحاد شده است را بخشکاند و زمینه بسیار...

از بارزترین مصادیق عدالت، عدالت در تکوین جهان است. برهمین اساس موحدان، عدالت را جزء صفات فعل خداوند می شمارند؛ به این معنا که ذات حکیم او، کل آفرینش را براساس عدالت آفریده است. بررسی مستندات نقلی نظریه عدل الهی استاد مطهری هدف این پژوهش می باشد، مراد از بررسی مسائل موضوع یاد شده، حل تعارضات ظاهری میان مستندات نقلی معتبر شیعه و تطابق آن با مباحث عقلی و اعتقادی مربوطه است که در این تحقیق به دنبال...

قاعده عدل و انصاف آثار فراوانی در فقه دارد. این مقاله درپی اثبات این قاعده با استدلالات فقهی، عدل و انصاف را از نظر لغت و اصطلاح معنا می کند و برای اثبات آن به دو دسته دلیل تحت عنوان دلایل عمومی و خصوصی می پردازد تا کلیت و عمومیت قاعده را اثبات کند. در بخش دیگر، مصادیقی را از ابواب فقه برمی شمرد و رابطه بین این قاعده را با قاعده قرعه مورد توجه قرار می دهد و به اثبات می رساند که قاعده عدل و انصا...

تحقیق حاضر، بررسی عدل الهی و لوازم آن از دیدگاه قاضی عبدالجبار است . قاضی عبدالجبار یکی از بزرگان و عدل الهی یکی از اصول مهم معتزله است . در این تحقیق چند موضوع مورد توجه قرار می گیرد: الف : رابطه بین عدل الهی و حسن و قبح عقلی. ب : رابطه بین عدل الهی و شرور. ج: رابطه بین عدل الهی و نبوات و شرایع. د: رابطه بین عدل الهی و جبر و اختیار. و: رابطه بین عدل الهی و معاد.

به رغم تأکید بسیار بر عدل و انصاف در آموزه های دینی و جایگاه عظیم آن در نظام حقوقی، به عنوان، مبنا،منبع و هدف آن، شروط غیرمنصفانه در فقه و به تبع آن در حقوق ایران در ابهام و اجمال به سر می برد. با وجوداین، با توجه به این منابع عظیم و مواد قانونی پراکنده ای که در گوشه و کنار مشاهده می شود؛ در تعریف شروط غیرمنصفانه، می توان گفت شروطی هستند که طرف قوی با سوء استفاده از موقعیت برتر خود و حالت اضطر...

افعال خداوند متعال با توجه‌ به اطلاق وصف عدل در حوزۀ تکوین، تشریع و جزا برمبنای عدل است. ازاین‌رو همۀ احکام شرعی متصف به وصف مقدّر عدل است. برخی اندیشمندان معتقدند فقیه در استنباط حکم شرعی می‌تواند با شاقول عدل و ظلم، و تشخیص مصادیق آن به وجوب و حرمت فتوا دهد. از این موضوع به قاعدۀ عدالت یا نفی ظلم تعبیر می‌شود. در فقه پیشینۀ چندانی از این قاعدۀ با این عنوان نداریم و قاعده بودن آن را معاصران مطر...

وجود انواع شرور در جهان هستی همواره دستمایۀ ملحدین برای نقد عقلانیت خداباوری بوده است. در میان پاسخ­های مختلفی که از سوی خداباوران به مسألۀ شر داده شده است، نظریۀ عدل الاهی غایت­شناسانۀ سوئین­برن، فیلسوف دین معاصر انگلیسی، از اهمیت خاصی برخوردار است. وی در این نظریۀ عدل الاهی ادّعا دارد که نظریه­اش نه تنها می تواند به اِشکال شرّ اخلاقی پاسخ دهد، بلکه اِشکال شرّ طبیعی را نیز می تواند از میان بردارد. ...