یکی از مسائل مهم در بین فلاسفه متأخر که کلید حل بسیاری از مسائل مهم و دشوار فلسفی قرار گرفته مسئله عالم مثال یا خیال منفصل است. عالم مثال که آن را عالم برزخ نیز می نامند مرتبه ای از هستی است که از ماده مجرد است ولی از آثار آن بر کنار نمی باشد. یک موجود برزخی یا مثالی، موجودی است که در عین اینکه از کم و کیف و همچنین وضع و سایر اعراض برخوردار است از ماده مجرد است. با توجه به تفاوت معنایی در عالم ...

در معرفت‌شناسی معاصر، در باب ماهیت ادراک حسی و واقع‌نمایی آن، نظریات متعددی مطرح شده است. از آن میان، «واقع‌گرایی معرفت‌شناختی» بر این عقیده است که معرفت نسبت به جهان خارج ممکن بوده، عالم خارج مستقل از معرفت بشری وجود دارد و معرفت ما توصیفی از آن است. واقع‌گرایی معرفت‌شناختی به دو قسم «مستقیم» و «غیر مستقیم» تقسیم می‌شود. در بدو امر به نظر می‌رسد نظریة ملاصدرا در باب ادراک حسی، با هر یک از واقع...

یکی از مباحث حائز اهمیت در عرفان ابن عربی که در تفکرات اندیشمندان پس از او نیز تاثیر شگرفی داشته است، عالم خیال و اجتماع نقیضین در این عالم است. البته او همانند فلاسفه، خیال را هم در معنای جهان شناختی بکار می برد که همان خیال منفصل است و هم در حوزه معرفت شناسی، به عنوان تنها ابزار درک حقایق ورای طور عقل، از آن یاد می کند، اما خیال در حوزه جهان شناختی، دو کاربرد مهم دارد، یکی به معنای واسطه و بر...

یکی از تقسیمات اولیه وجود، تقسیم آن به مجرد و مادی است. مراد از مجرد، موجودی است که دارای ویژگی های امور مادی نباشد. به نظر بیشتر فلاسفه، یکی از ویژگی های امور مادی و جسمانی، حرکت است. از این رو عالم ماده آمیخته ای از قوه و فعل است و این قوا و استعدادها به تدریج به فعلیت در می آیند و شیء مادی تغییر می کند. بنابراین، چون موجود مجرد در مقابل موجود مادی است. باور رایج در فلسفه این است که در مج...

چکیده اعتقاد به جاودانگی در میان تمام انسان ها در دورانهای مختلف به عنوان حقیقتی غیر قابل انکار وجود داشته است. میل به جاودانگی یک میل جبلی و ذاتی نوع بشر است. که انسان ها در همه دورانها این میل را در خود به ظهور رسانده اند، ایمان به جاودانگی در همه ادیان ابراهیمی؛ یهودیت، مسیحیت و خصوصاً اسلام از ارکان اساسی باور دینی است.آیات قرآن کریم با وضوح بیشتری به تبیین این موضوع پرداخته است. ادیان و ...

مسئله ارتباط مجرد و مادی یکی از مسائل مهم در فلسفه است. نفس به دلیل هویت دوگانه ای که دارد، می تواند نقشی واسطه ای را میان عالم عقل و طبیعت را ایفا کند. نقش واسطه گری نفس، در فلسفه افلوطین و ملاصدرا به دو شکل متفاوت ترسیم شده است. از دیدگاه افلوطین، نفس دارای جنبه ای فرودین و جنبه ای عالی است. جنبه عالی نفس متصل به عقل است و هرگز تنزل نمی کند. اما نفس دارای جنبه فروتری نیز هست که با ماده در ارت...

یکی از مهم ترین مباحث فلسفی، مسئله ی حرکت می باشد. وقوع حرکت در پدیده-های مادیِ پیرامون ما، امری بدیهی است، اما آیا حرکت در تمام موجودات مادی عالم رخ می دهد؟ فلاسفه در مقام پاسخ به این پرسش معتقدند که حرکت فقط درموجودات مادیِ عالم رخ می دهد؛ چراکه موجود مجرد، فاقد قوه و استعداد است و به همین سبب، حرکت (که خروج ازقوه به فعل است) در آنها امکان ندارد. اما از طرفی، روایات فراوانی وجود دارد که بر تحقق...

موضوع پایان نامه حدوث نفس در حکمت متعالیه می باشد. درباره حدوث و قدم نفس نظریات مختلف وجود دارد: افلاطون و افلاطونیان معتقدند که نفس پیش از تعلّق به بدن در عالم برتر و بالاتر یعنی عالم مُثُل و مجردات وجود داشته است ولی پس از خلق بدن به آن تعلق و وابستگی پیدا می کند. ارسطو، پیروان او و بیشتر حکمای اسلامی بر این عقیده اند که حدوث نفس با حدوث بدن مقارن است یعنی مقارن با تمامیت بدن از حیث خلقت، خداوند...