چکیده: طنز و فکاهه به جهت زبان خاص، توان اثرگذاری در اصلاح فردی و اجتماعی و نیز مواجهه سیاسی یکی از عرصههای توجه تحلیلگران شاخه های مختلف علوم انسانی از جمله؛ ناقدان ادبی، روانشناسان و فلاسفه است. این سبک ادبی کارآمد پژوهشگریز، در همه بخشهای خود از جمله در نحوه موضع گیریها، اندیشهها، شگردهای تأثیر بر مخاطب، ارزشهای لفظی، بلاغی، اسلوبی، زیبایی شناختی و حتی روانشناختی ارزش بسیاری دارد و از این...

تأثیری که ادبیات و آثار ادبی یک جامعه بر ملت خود و ملت های دیگر می گذارد از جهات بسیاری حائز اهمیّت است. طنز هم که شاخه ای از انواع ادبی است نقش مهمی در این تاثیرات ایفا می کند. اما زمانی طنز در اثر شاعر یا نویسنده به ظهور می رسد که در اندیشه ی او بن مایه هایی از تعهّد و مسئولیّت پذیری وجود داشته باشد. زیرا طنز واقعی به دور از نگرش نقّادانه نسبت به امور، تحقق پیدا نمی کند و چنان که می دانیم نقد نیز...

طنز در حیطۀ کودک و نوجوان هنوز تعریف دقیقی ندارد. بااین حال، به صراحت می توان گفت آنچه در نظر بزرگسالان طنز محسوب می شود، غالباً برای کودکان طنزآمیز نیست. طنز کودکانه، نه تنها با طنز بزرگسال تفاوت دارد بلکه با وجود مشابهت ساختاری و به واسطۀ زاویۀ دید و نوع نگاه نویسنده از طنز نوجوان متمایز می شود. داستان های طنز کودک و نوجوان می توانند در فضای واقعی و متناسب با زندگی و نیازهای آنان یا در فضای خی...

پس از ارائه چند تعریف متداول از طنز به مفهوم امروزین آن و با مروری بر پیشینه طنز در ادبیّات کلاسیک فارسی، این پژوهش به پیدایش و تکامل طنز اجتماعی-سیاسی در ایران، به منزله یک نوع ادبی مستقل در ادبیّات فارسی، در آستانه نهضت مشروطیّت و پس از آن می پردازد. نگارنده ساختار صوری طنز سیاسی-اجتماعی معاصر فارسی را از منظر کاربرد آرایه های کلامی مورد بحث قرار داده؛ نمونه هایی از هر یک در جای خود ارائه کرده؛ ...

مقاله حاضر چنانکه از عنوان آن برمی آید، تطبیقی است بین طنز و طنزپردازی در ادبیات ایران و عرب. در این تطبیق، طنز عبیدزاکانی به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات ایران و طنز شاعران عصر انحطاط به عنوان نمونه ای از طنز ادبیات عرب با هم مقایسه شده است. در این مقاله کوشیده ام تصویر کاملی از عبید ارائه دهم، اما به منظور پرهیز از برخی سوءتفاهمات اجتماعی لازم دیدم از ذکر پاره ای از طنزهای درخشان او صرف نظر ک...

طنز و طنزپردازی یکی از شیوه­های خاصّ برای بیان مسائل انتقادی جامعه است. از این رو،طنزآور پاسدار ارزش­­های انسانی است و با حربه بیان از تزلزل و تباهی معنویات در روزگار خود دفاع می­کند. طنز بیش از هر چیز انسان را به ما می شناساند و هم آنان را که مورد طنز قرار گرفته-­ اند.     از نظر اهل ادب، طنز شیوه خاص بیان مفاهیم تند اجتماعی و انتقادی و سیاسی و طرز افشای حقایق تلخ و تنفّرآمیز ناشی از فساد و بی­ر...

در این مقاله به توصیف و بررسی طنز منثور در مطبوعات رسمی طنز کشور پرداخته شده است. داده های این تحقیق شامل 260 متن منثور برگرفته از 7 مجله طنز می باشد که در 25 سال اخیر در ایران منتشر شده اند. این داده ها براساس رویکرد «نظریه عمومی طنز کلامی» که شامل شش متغیر پایه یا منابع دانش است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که چارچوب معرفی شده این قابلیت را دارد که برای تحلیل متون ط...

طنز حافظ از نوع سیاسی، اجتماعی و البته هنرمندانه و زیرکانه وتأویل پذیر و در بسیاری از موارد معصومانه، نجیب، ظریف و عمیق است که در ادراک و احساس منطقی ریشه داردو در لبخندی افسوس ناک تجلی می یابد . حافظ دو الگوی کلّی را در ساختار طنز خود به کار می گیرد : یکی، طنز اجتماعی صریح که به طور مستقیم از طبقه یا گروهی انتقاد می کند،دیگر، طنز اجتماعی با واسطه که وی درآن بی پروا، خود را نماینده ی طبقه ای معرّ...

در چند سالل گذشته، در برخی از نوشته هایم ( 9 و 10) به این نکته اشاره کردم که طبقه بندی سبک های شعر و نظم فارسی برحسب مناطق جغرافیایی و طرح سبک هایی نظیر ترکستانی، خراسانی، عراقی و نیز هندی تا چه اندازه نارساست و از این طریق نمی توان به توجیهی برای چگونگی تحول و پیدایش سیک های ادبی دست یافت. شاید در این میان، یکی از عمده ترین مشکلات سبک شناسان، دستیابی به دلیل یا دلایل توجیهی برای پیدایش سبکی با...

سبک­شناسی جدید با توجّه به اصول زبان­شناسی تاریخی و نقد ادبی به وجود آمد. پاول سیمپسون در سبک­شناسی طنز، بر طنزکلامی (آیرونی و پارودی)، طنز موقعیت و طنز گفتمان تأکید دارد. هدف این پژوهش، بررسی مؤلفۀ طنز بر اساس دیدگاه سیمپسون و کمک به شناخت و درک هرچه بیشتر رمان بیوتن است. امیرخانی در رمان ساختارشکن بیوتن، از تکنیک­های متعدد روایی، بازی­های زبانی هوشمندانه­، آشفتگی­ و پرش­های زمانی، معلق ماندن پ...