اندیشمندان علوم انسانی سنگ بنای تفکرات خویش را بر تعریف انسان گذاشته و آثار خود را بر بنیان این شناسایی بنا کرده‌اند. چگونگی نگرش آن‌ها به انسان مسیر اندیشه‌شان را تعیین می‌کند. ابتدا باور بر این بود که ناخودآگاه «من» دیگری است که در وجود هر انسانی قرار دارد. در قرن هفدهم لایبنیز (Leixniz) در اعتراض به دکارت(Descates) عملکرد ناخودآگاه را در برابر ضمیر خودآگاه...

دیدگاه صحیح درباره پدیده وحی این است که وحی حقیقتی است الاهی که از سوی خداوند تعالی بر برخی از بندگان برگزیده اش نازل شده است تا راهنمای دورافتادگان قافله کمال باشند. رهیافت دیگری نیز در تفسیر وحی ارئه شده که عبارت است از وحی نفسی. بر اساس این دیدگاه، وحی پدیده ای است برآمده از نفس و وجود انسان و انعکاسی است از ضمیر ناخودآگاه بشر. صاحبان این تفکر به علت عدم درک وحی حقیقی و منشأ الاهی آن به این ...

ضمیر ناخودآگاه به دلیل رابطه‌ای که با فطرت آدمی دارد، راهی برای نزدیک شدن به «حقیقت برتر» به‌شمار می‌آید. در تلاش‌های مبتنی بر جست‌وجوی ناخودآگاه، «عقلانیّت» به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع ظهور ناخودآگاه، کنار گذاشته می‌شود تا راه برای فعالیّت این ضمیر باز شود. عرصه‌هایی از زندگی آدمی که خالی از نیروهای اراده و عقل و آگاهی است، بهترین جولانگاه ضمیر ناخودآگاه است. چنانکه به‌عنوان نمونه خواب و رویا یکی از...

یکی از روشهای نقد روانکاوانه بر اساس روانکاوی یونگ که به روان شناسی تحلیلی معروف است، صورت می پذیرد. نقد روانکاوانه بر اساس نظریات یونگ، نقد کهن الگویی نیز نامیده می شود. در این روش از نقد، نمادها و تصاویر کهن الگویی مورد بررسی قرار می گیرند. یونگ، معتقد بود که روان آدمی دارای سه بخش است: ضمیر خودآگاه، ضمیر ناخودآگاه شخصی، ضمیر ناخودآگاه جمعی. ضمیر ناخودآگاه جمعی بخشی از روان است که در تمام افر...

انسان پس از گذشت هزاران سال از تاریخ حیات خود هنوز نتوانسته برای پاره ای از پرسش هایش پاسخ قانع کننده ای بیابد. با وجود همه پیشرفت های علمی، هنوز نمی دانیم از کجا آمده ایم و به کجا می رویم و در اقیانوسی پر از رمز و راز، عاجز از یافتن پاسخی مناسب، به سراغ آفریننده این اقیانوس می رویم. اما این مفهوم و وجود چنین آفریننده ای خود مسأله ای پیچیده و دشواری است. مفهوم «خدا» از جمله مفاهیمی است که در ...

سرقت ادبی از دیرباز تا امروز، در متون بلاغی و مباحث نقد ادبی، به انواعی تقسیم شده است و افزون بر آن بحثی دربارۀ تأثیرپذیری شاعران از یکدیگر و توارد به میان آمده است. به نظر می رسد، جز مورد «نسخ و انتحال» که با اطمینان بیشتری می توان ذیل عنوان سرقت ادبی بررسی و طرح کرد، در بقیۀ موارد، چون نمی توان موضوع سرقت را اثبات کرد، باید بیشتر به تأثر و توارد و نقش ضمیر ناخودآگاه توجه داشت. در این مقاله، ا...

در این مقاله تلاش شده است تا ضمن تعریف و تبیین وجوه تشابه و تفاوت اسطوره و آیین و عرفان، تجلّی و تأثیر و ردّپای محسوس و نامحسوس زمان و مکان مقدّس اساطیری و آیین های مربوط به هر یک در برگزیده نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری مورد تبیین و تحلیل قرار گیرد. با توجه به برخی بنیادهای مشترک اسطوره و عرفان در آفاق تاریخ تفکّر بشر، و در پرتو ضمیر ناخودآگاه مشترک وی، زمان و مکان قدسی و آیینی نیز به مثا...

نویسندگان بسیاری در عرص? داستان نویسی امروز ایران قلم می زنند و با برگزیدن سبکهای نگارشی متنوع می کوشند تا خود را از دیگران متمایز سازند. و مسائل اجتماعی امروز مضمونهای جدیدی را پیش روی نویسندگان قرار داده است و آنان برای آنکه از عهد? پرداخت این مضامین برآیند در پی دستیابی به زبان غنی تر و صناعتهای کارآمدتر هستند و همین امر ادبیات داستانی امروز را واجد خصلتی جستجو گرانه کرده است. به دلیل همین خ...

چکیده: این رساله به بررسی چگونگی رویارویی با محرومیت عاطفی از دیدگاه قرآن پرداخته است. در ابتدا به بررسی واژه های محرومیت و عاطفه در قرآن پرداخته شده، سپس عوامل و آثار محرومیت عاطفی با توجه به آراءروان شناسان بررسی گردیده است، پس از آن به ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری از محرومیت عاطفی پرداخته و در این راستا 52 آیه از قرآن کریم به عنوان راهکار ارائه گردیده، تفسیر هر کدام از آیات نیز در چندین کتب...

اگر مانند برایان فی مفاهیم را به سه دسته تقسیم کنیم (دسته نخست: مفاهیمی که در تفکر از آنها استفاده می کنیم، دسته دوم: مفاهیمی که درباره آنها تفکر می کنیم، و دسته سوم: مفاهیمی که به کمک آنها فکر می کنیم) آن گاه «مخیله اجتماعی» در دسته سوم قرار خواهد گرفت. این مفهوم ناظر است بر عناصر ثابت فرهنگی یک ملت، که در طول تاریخ، همراه آنها است و در مواجهه با تحولات جدید بر آنها تأثیر می گذارد. رژی دبره «م...