ارتباط آشکار اعراب با سایر ملل، به ظهور اسلام باز می گردد. به گواهی تاریخ از همان عصور اولیّه ی گسترش این دین، ارتباط زبان عربی و فارسی عمیق بوده و در عرصه ی ادبیات، شاعران و افکار آنان را به یکدیگر پیوند داده است. در این تحقیق در قالب ادبیات تطبیقی و با پشتوانه ی قوانین آن که همان یافتن ویژگی مشترکِ آشکار و پنهان بین دو زبان و پدیده ی تأثیر و تأثر است، اشعار حِکَمی متنبّی عرب زبان و صائب فارسی زبان...

ادبیات در شکل و محتوا با دین همسویی های فراوانی دارد و به همین دلیل بیشترین آمادگی را برای آمیزش با آموزه های دینی دارد. این امر باعث شده تا «ادبیات دینی» یا «ادبیات مذهبی»، پیشینه ای به قدمت تمدن و فرهنگ بشری داشته باشد. در ایران نیز از آغاز شکل گیری ادبیات فارسی همواره شاعران و ادیبان از آموزه های دینی ـ مذهبی بهره برده اند که پس از دوره صفویه، ادبیات فارسی به دلیل تلاش های شاه اسماعیل صفوی و...

تصویرسازی از مهمترین ارکان دستگاه بلاغت است که موجب بسط حوزه ی تخیل شاعر و گستردگی و پویایی عالم شعر می شود . بررسی دقیق تصویر می تواند علاوه بر نشان دادن گستره ی دایره ی خیال شاعر و آشکار سازی برخی از تمایلات و انگیزه های درونی او ، معیاری برای تعیین ارزش هنری اثر و نوآوری های شاعر در عرصه ی خیال باشد. تصویر از مهمترین ویژگی های سبکی سبک هندی است. این پژوهش به بررسی قلمرو خیال در شعر صائب تبری...

یکی از شگردهای صائب نظیره گویی است. در دیوان او به نام حدود هشتاد شاعر اشاره شده است. بعد از مولوی، بیشترین استقبال و اقتفاهای صائب از حافظ است. صائب بیست و نه غزل را به استقبال غزل های حافظ سروده که در پایان غزل به نام او اشاره کرده است. علاوه بر این حدود 160 غزل دیگر حافظ را از جهت وزن، قافیه و ردیف تقلید کرده؛ امّا به اسم او اشاره نکرده است. گاهی اوقات نیز در مقابل یک غزل حافظ، چندین غزل سرود...

این مقاله به بررسی غزل های صائب تبریزی از لحاظ کاربرد انواع تشبیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته است. تشبیه تمثیل از گونه های خاص تشبیه است. در یک طبقه بندی ساده می توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. در شعر صائب تبریزی، دو گونۀ اخیر کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل، صائب را شاعر تمثیل نام داده اند. در این مقاله، با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه ت...

این مقاله به بررسی غزل‌های صائب تبریزی از لحاظ کاربرد انواع تشبیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته است. تشبیه تمثیل از گونه‌های خاص تشبیه است. در یک طبقه‌بندی ساده می‌توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه‌فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. در شعر صائب تبریزی، دو گونۀ اخیر کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل، صائب را شاعر تمثیل نام داده‌اند. در این مقاله، با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه ت...

یکی از شگردهای صائب نظیره‌گویی است. در دیوان او به نام حدود هشتاد شاعر اشاره شده است. بعد از مولوی، بیشترین استقبال و اقتفاهای صائب از حافظ است. صائب بیست و نه غزل را به استقبال غزل‌های حافظ سروده که در پایان غزل به نام او اشاره کرده است. علاوه بر این حدود 160 غزل دیگر حافظ را از جهت وزن، قافیه و ردیف تقلید کرده؛ امّا به اسم او اشاره نکرده است. گاهی اوقات نیز در مقابل یک غزل حافظ، چندین غزل سرود...

پژوهش بر اساس بررسی مفهوم شادی در شعر کلاسیک با تکیه بر قصاید منوچهری و غزلیّات سعدی و دیوان صائب تنظیم و در ابتدا نیز گزارشی از پیشینه ی تحقیق و روش و هدف آن بیان شده است . افکار و اندیشه های شعرا و نویسندگان هر دوره در بستر زمان و مکان پرورش یافته و تأثیر پذیر از همه ی عوامل حیاتی و تا حدّی پدیده های طبیعی دوران زندگی شان می باشد . تأثیر اوضاع اجتماعی و سیاسی و فرهنگی قرن چهارم تا قرن دوازدهم و...

نگرش صائب تبریزی به شخصیتی معروف نظیر خضر ـ علیه السلام ـ دوگانه است. صائب در برخورد با داستان خضر(ع) و در ساختن تلمیح، گاه موافق سنت ادبی عمل می کند و گاه به خلاف عرف و عادت شاعران گذشته، با خضر(ع) و عناصر داستانی او مخالف خوانی می کند. اگر شاعرانی چون خاقانی، سعدی و حافظ با انتقادی ملیح به ماجرای خضر ـ علیه السلام ـ نگریسته اند، صائب در وسعت بخشیدن به این نگرش، تلاشی جدّی کرده است. او گاه با ش...

با توجه به مصرعِ «یک عمر می‌‌‌‌توان سخن از زلف یار گفت»، صائب واژۀ «زلف» را به‌‌عنوان نمونه‌‌‌‌ای برای مضمون‌‌‌‌سازی انتخاب کرده‌‌است؛ اما آیا این واژه در سخن او، اهمیت و جایگاه والایی داشته‌‌است؟ این مقاله بر آن است تا کارکردهای واژۀ زلف را در غزلیات صائب تبریزی با روش تحقیق کیفی، از نوع تحلیلی- توصیفی و شیوۀ متن‌‌‌‌پژوهی بررسی کند. صائب حدوداً در دو هزار بیت از زلف سخن گفته‌‌است. در بیشتر موارد...