قاضی ابوبکرباقلانی ( د 403 ق در بغداد) سهم بسزایی در شکل گیری کلام اشاعره داشت. او نه تنها در علم کلام، بلکه در اصول فقه و علوم قرآن نیز صاحب تألیف و نظر بود. در این مقاله ما فقط از زاویة علم کلام به او نگریسته و اندیشه های کلامی وی را بررسی کرده ایم. دستگاه کلامی باقلانی به طور کلی همچون یک سازة هندسی طراحی شده است. به عبارت دیگر مسائلی را که او طرح می کند دارای ترتیب منطقی و استنتاجی است و قض...

یکی از مباحث چالش برانگیز در تفسیر قرآن، بحث انزال سکینه در آیه‌ 40 توبه و به ویژه چیستی مرجع ضمیر «علیه» در عبارت « فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکٖینَتهۥ عَلَیْهِ » است. مفسران فریقین با برخی پیش‌فرض‌ها به این قضیه نگریسته و به‌همین علت نتوانسته‌اند نظری مطابق با واقع در این باره ارائه دهند. علمای شیعه طرفدار بازگشت ضمیر به پیامبر| و نزول سکینه بر ایشان هستند؛ در مقابل، مفسران عامه بر بازگشت این ضمیر به ابوبکر‌ اصرا...

احمد بهشتی[1] از آن جایی که صحابت پیامبر| برای آن‌هایی که منحرف نشده‌اند، فضیلت محسوب می‌شود، و از آن جایی که همه صحابه در فضیلت یکسان نیستند، این نوشتار در پی این است که به دور از تعصب و جمود، افضل صحابه را شناسائی کند. با توجه به این که برخی به افضلیت ابوبکر رای داده، و احیاناً عمر را هم بعد از ابوبک...

قوم عرب، قومی زبان آور و در سخنوری چیره دست بود و زبان و ادب آن ها نیز، مورد توجه اقوام دیگر، به خصوص ایرانیان، قرار داشت. یکی از کسـانی که خدماتی ارزنده به ادب عربی نمود، ابوبکر خوارزمی، ادیب توانمند قرن چهارم، بود که متأسّفانه در اواخر عمر، گرفتار مناظراتی چند با بدیع الزمان همدانی شد که بعدها به خانه نشین شدن و حتی مرگ وی منجر شد. در این رساله، به علل پیدایش این مناظرات، پرداخته شده است. رسا...

قاضی ابوبکرباقلانی ( د 403 ق در بغداد) سهم بسزایی در شکل گیری کلام اشاعره داشت. او نه تنها در علم کلام، بلکه در اصول فقه و علوم قرآن نیز صاحب تألیف و نظر بود. در این مقاله ما فقط از زاویة علم کلام به او نگریسته و اندیشه های کلامی وی را بررسی کرده ایم. دستگاه کلامی باقلانی به طور کلی همچون یک سازة هندسی طراحی شده است. به عبارت دیگر مسائلی را که او طرح می کند دارای ترتیب منطقی و استنتاجی است و قض...

ابوبکر احمد بن حسین خسروجردی بیهقی از محدثان و عالمان معروف اهل­‌سنت در قرنهای چهارم و پنجم قمری و دوران طلایی حدیث اهل­‌سنت است. وی از مروجان و احیاگران مکتب شافعی است و کتابهای «السنن الکبری»، «معرفة السنن و الآثار» و «السنن الصغیر» وی اعتبار والایی نزد اهل­‌سنت دارند. اثر دیگر وی «شعب الإیمان» است که با توجه به حدیث مهمی از پیامبر(ص)، در بیان تعداد شعبه‌ها...

اهل سنت بر اساس آیه هفده سوره لیل فضایلی را برای ابوبکر اثبات می کنند که پایان نامه حاضر با ادله قرآنی و تفسیری و روایی و عقلی پاسخ می دهد

وصیّت نامه به عنوان فنّی از فنون خطابه و به عنوان متنی ادبی، بخش جدایی ناپذیر از یک بافت فرهنگی گسترده است که بررسی آن می تواند ما را در شناخت فرهنگ، ایدئولوژی و باور های حاکم بر جامعه رهنمون سازد. ساختار وصیّت نامه های دورة جاهلی دلالت بر فقدان ادبیات نوشتاری، تکیه بر ذهنِ شفاهی و روایی، فقدان تمرکز قدرت سیاسی، اعتماد بر تجربه های شخصی در قالب امثال و حِکم و... دارد؛ همان گونه که ساختار وصیّت نامه ه...

برخی از مفسّران و متکلّمان اهل سنّت کوشیده‌اند برای آنچه پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)رخ داد، مستندات قرآنی بیابند. یکی از این مستندات، آیة 69 از سورة نساء به انضمام آیة ششم و هفتم سورة حمد است که در نظر برخی از مفسّران اهل سنّت از جایگاه خاصّی در مبحث خلافت برخوردار است و یکی از مستندات و دلایل آنان برای اثبات خلافت ابوبکر می‌باشد. به نظر می‌رسد که اختلاف در تعیین مصداق «صدّیق» که به دلیل روایات متعارض ب...