مولوی در مثنوی با شگردهای گوناگون به تبیین مقال تعلیمی مورد نظر خود پرداخته است،گاهی با استناد به آیات قران کریم و احادیث و گاهی با استمداد از مثل و تمثیل و حکایت و داستان.و از این نظر مثنوی خوان رنگارنگی است با مضامین تعلیم، حکمت، اخلاق نظری و عملی. این رساله به وسع خود بر آن بوده است تا دست آشنا یا نا آشنای به معارف مثنوی را بگیرد و با خود به خانه های رنگارنگ و متنوع آن رهنمون سازد و جا داشت...

یکی از راههای بررسی و شناخت آثار ادبی، بررسی سبک شناختی آن هاست که در سه سطح زبانی، ادبی و محتوایی و فکری انجام می گیرد. در این میان، بررسی سطح فکری شاعران از اهمیت خاصی برخوردار است که گاه مورد غفلت واقع می شود. موضوع پژوهش حاضر بررسی سطح و سبک فکری اشعار حزین لاهیجی، آخرین شاعر مشهور سبک هندی است. این پژوهش در سه فصل اصلی با عناوین " معرفی سبک و دانش سبک شناسی"،"معرفی حزین و شعر او" و " برر...

روایت‌شناسی رشته‌ای نوپا در عرصۀ نقد ادبی است و یکی از نمایندگان برجستۀ آن، ژرار ژنت نام دارد که توانست با طرح و تکمیل دو مقولۀ «وجه» و «لحن»، خوانشی نوین از کانون روایت ارائه دهد. در مقولۀ لحن، روایت با توجه به اینکه موقعیت راوی نسبت به رخدادهای روایت‌شده چگونه باشد، به دو نوع درونی و بیرونی تقسیم می‌شود. تحلیل و بررسی این دو نوع روایی در یک متن ادبی، می‌تواند بازگوکنندۀ شگردهای یک نویسنده یا ...

در داستان نویسی معاصر، نقل داستان از جایگاه سنّتی خود خارج شده است؛ بدین مفهوم که از روایت داستان به شکل یکپارچه و انعکاس واقعیّتی قطعی و مورد پذیرش همگان اجتناب می شود. داستان نویسی و نیل به مقصود آن که همان تأثیرگذاری بر خواننده است، از دیر باز مورد توجّه اهل قلم بوده و نویسنده برای رسیدن به آن نیازمند ابزار و امکاناتی است که از آن به عنوان «عناصر داستان « یاد می کنند. نویسنده ی چیره دست و توانا...

روایت در نهاد آثار ادبی نهفته است و عنصری پیش‌برنده در تبیین نقش ادبی و هنری هر اثر ادبی است. هرچه اثر ادبی وجه داستانی قوی‌تری داشته باشد، روایت در آن پُرمایه‌تر و فعال‌تر است. گلستان سعدی اثری تعلیمی است که وجهی داستانی دارد؛ به همین سبب روایت و شگردهای روایت در آن پویا و اثرگذار است. این پژوهش با مطالعة کتابخانه‌ای و یادداشت‌برداری می‌کوشد با تأکید بر نظریه‌های ساختارگرایان معروف (ما...

تمثیل یکی از شگردهای ادبی مؤثر در بازگویی و تشریح عمده­ترین مسائل اخلاقی و تعلیمی است؛ زیرا با ساده­کردن موضوعات پیچیده، قدرت درک و تحلیل مخاطب عامی افزایش می­یابد. از آن­جا که هدف اصلی شاعران اخلاق­گرا از سرودن شعر، افزایش سطح معرفت و جهان­بینی مردم است، از ابزارهایی چون تمثیل برای پیشبرد و تحقق اهداف تعلیمی مورد نظر خود استفاده می­کنند. عطار نیشابوری در اسرارنامه، با تکیه بر این بخش از قابلیت...

روایت در نهاد آثار ادبی نهفته است و عنصری پیش‌برنده در تبیین نقش ادبی و هنری هر اثر ادبی است. هرچه اثر ادبی وجه داستانی قوی‌تری داشته باشد، روایت در آن پُرمایه‌تر و فعال‌تر است. گلستان سعدی اثری تعلیمی است که وجهی داستانی دارد؛ به همین سبب روایت و شگردهای روایت در آن پویا و اثرگذار است. این پژوهش با مطالعة کتابخانه‌ای و یادداشت‌برداری می‌کوشد با تأکید بر نظریه‌های ساختارگرایان معروف (ما...

هر گونه تغییر در زبان به عنوان یکی از کانون‌های معناساز در متن، منجر به خلق سبک و معنایی جدید خواهد شد. یکی از شگردهای فُرمی و معنایی زبان، کارکرد فرازبانی آن است. در فرازبان، توجه متن به خود زبان معطوف، و در نتیجه، بر عینیت و مادیت زبان تأکید می‌شود و در ساحت معنایی متن نیز تغییراتی رخ می‌دهد. فرازبان در متون تعلیمی که قصد القای معنی خاصی را دارند، از اهمیتی مضاعف برخوردار است. بر اساس این تمهی...

این جستار به بحث درباره انواع تکرار بدیعی و معناشناختی در شعر تعلیمی با تکیه بر بوستان می پردازد. در این زمینه نخست تکرار از دید بدیع شناسان بررسی شده؛ سپس به پیوند دیالتیکی ذهن و زبان در شعر تعلیمی پرداخته شده است. در بخش سوم تکرار بدیعی در بوستان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله نوع جدیدی از تکرار که در قلمرو معناشناختی قرار می گیرد، در کلام سعدی معرفی و نشان داده شده که این نوع...

نظم تعلیمی، یکی از پدیده های نو بنیاد در عرصه ی شعر عباسی در ادب عربی است که در پی گسترش ادبیات ، علوم ، معارف گوناگون و نیاز مبرم مردم به فراگیری علوم و هنرهای متداول آن روزگار پدید آمده است . در دهه های اخیر منتقدان ادبیات تعلیمی به شکلی گسترده تلاش نموده اند تا پیدایش این پدیده را با استناد به ابیاتی از دوره های جاهلیت و اموی به این دوره ها نسبت دهند و از پیدایش این پدیده به تأسّی از دیگر فره...