چکیده: تحقیق حاضر، شرح یکصد وسه (103) بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر بحرالمحیط اثر ابوحیان اندلسی و از صفحه 94 تا صفحه 182 جلد اول است، واز تفسیر آیه 21 تا تفسیر آیه 44 سوره بقره است. گفتنی است این کار ادامه کار آقای کمال دهقانی اشکذری است که از بیت 1 تا بیت 119 وازصفحه 1 تا صفحه 94 توسط ایشان انجام گرفته است. ابیات استناد شده به آنها در این تفسیر، بیشتر مربوط به سه دور? جاهلی، اموی...

تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری شیواترین تفسیر عرفانی است که حلّه دلاویز ادب پارسی برتن دارد. این تفسیر که به سبک مفسران عامه نگارش یافته، از اوایل قرن ششم (520 ه ق) به یادگار مانده است. از ویژگیهای سبکی این تفسیر که شیرینی آن را دو چندان کرده، استناد به اشعار زیبا و لطیف عربی و فارسی است. در این تفسیر حدود هشتصد بیت شعر عربی مناسب حال و مقال آمده است که آنها ر...

چکیده: تحقیق حاضر، شرح یکصد و پنج (105) بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر البحر المحیط اثر ابو حیان اندلسی و از صفحه «297» تا صفح? «385» می باشد. اشعار استناد شده به آنها در این تفسیر، بیشتر مربوط به سه دور? جاهلی، اموی و عباسی هستند، اما این اشعار از سوی مولف شرح و توضیحی داده نشده اند. در این تحقیق ابتدا نام سرایند? هر بیت ـ پس از مراجعه به کتابها و دواوین مختلف- به همراه وزن عر...

معجم العین خلیل بن أحمد فراهیدی(100 ـ 170 ه. ق) از منابع لغوی مهم دوره­های نخستین اسلامی است. بررسی چگونگی استنادات و استشهادات این کتاب به­ویژه استشهادات شعری بسیار مهم است. هدف از این پژوهش ارزیابی این منبع برای استفاده از  آن در فهم متون، به­ویژه متون نخستین دینی است. بررسی آماری ـ تحلیلی این پژوهش بیانگر آن است که فراهیدی در گردآوری این کتاب و شرح کلمات آن، از انواع استشهادات قرآنی، شعری، ح...

تفسیر ارزشمند بحر المحیط را عالم فرزانه ابو حیان اندلسی در اوایل قرن هشتم هجری قمری (710 ه.ق)نوشته است ودر این تفسیر ابتدا به بیان آیات ومعانی واژه های آن توجه داشته.ابو حیان در توضیح پاره ای از مسائل مهم لغوی ،صرفی ونحوی و گاها بلاغی به ابیاتی از شاعران بزرگ استشهاد کرده است ودر ادامه شان نزول آیه را ذکرکرده، ولی آنچه را که بر ارزش این تفسیرافزوده ،ذکر ابیاتی از شاعران عرب بعنوان شاهد برای ت...

چکیده ندارد.

کتاب النهایه فی غریب الحدیث اثر ارزشمند ابن اثیر جزری ( م 606 هـ . ق)، یکی از مهمترین کتاب های تدوین شده در دانش غریب الحدیث است و قرن هاست که مورد استفاده پژوهشگران و علمای دین قرار می گیرد. نوشته حاضر به منظور بررسی ویژگی ها و تبیین جایگاه کتاب و تحلیل روش مولف در تدوین کتاب نوشته شده است. در ابتدای بحث به ارائه کلیاتی مربوط به مباحث غریب نگاری، فلسفه پیدایش و سیر تدوین آن، همچنین جایگاه غر...

بیت‌های زیادی از دیوان خاقانی به­سبب پیچیدگی‌ها و دقایق منحصربه‌فرد و نیز استفاده از واژگان غریب و به­کاربستن کلمات در حوزۀ معنایی متفاوت، دستخوش گشتگی و خوانش‌های اشتباه شده است. درعین­حال، باتوجّه­به همین گستردگی لغات و ترکیبات در شعر خاقانی، دیوان وی یکی از منابع اصلی فرهنگ‌نویسانِ قدیم برای استخراج لغات تازه و نیز شاهدهای شعری بوده است. مصحّحاندیوانخاقانیگهگاهبااستفاده از همین فرهنگ‌هایکم‌اعتب...

کتاب روضه المتقین اثر ارزشمند علامه محمد تقی مجلسی از مهمترین شروح روایی بر کتاب من لایحضره الفقیه شیخ صدوق است که در عین مشتمل بودن بر شرح روایات، مجموعه ای ارزشمند از شروح واژه های غریب روایات است. نوشته حاضر به منظور استخراج شروح غریب الحدیثی علامه، شناخت منابع وی در نگارش این شروح و روش شناسی شرح این واژه ها تدوین شده است. از این رو در ابتدا پس از بیان کلیات تحقیق، شرح مفاهیمی همچون مفهوم ش...

چکیده شیخ طبرسی از دانشمندان جامعی است که آثار گرانبهایی از خود یه یادگار گذاشته است که از جمله این آثار تفسیر کبیر مجمع البیان است. جامعیت، استحکام و استواری مطالب از ویژگی های این تفسیر است. وی به عنوان یک عالم و مفسر به تمامی جوانب تفسیر آگاهی دارد، و در زمینه نحو و معنا شناسی لغات قرآن روش خاصی ارائه کرده است. مفسر برای نیکو فهماندن آیات به مخاطبان و قابل فهم بودن مباحث، ابعاد زیبایی از وا...