با وجود شروحی که به شرح غزلیات حافظ پرداخته‌اند، هنوز خلأ یک شرح جامع و مانع حس می‌شود و هیچ‌کدام ازشروح موجود هنوز این خلأ را پر نکرده است. در طی سال‌های اخیر شرحی به نام درس حافظ، ریختۀ خامۀ دکتر محمد استعلامی از سوی انتشارات سخن منتشر شده است که مقالۀ حاضر به نقد و بررسی آن پرداخته است. 

 طبقه بندی سنّتی و گاه غیرعلمی، بر پیکرة نظام آموزشی و پژوهشی ادبیات فارسی سایه انداخته و عمدةً حوزة دانش و پژوهش ادبی به رشد و بالندگی چندانی دست نیافته است. شرح و تفسیر متن، با این هدف که پیچیدگی‌های متن زدوده و خواننده به درکی ژرف و پویا از متن هدایت شود، در این حوزه جای می‌گیرد. در این میان، نقش شارح و تاویل کنندة متن بسیار اهمیّت دارد؛ چرا که او باید بتواند بین جهان متن و جهان خواننده گفتگویی...

دریافت صورت صحیح و معنی دقیق ابیات در ادب فارسی نخستین و با اهمیت ترین گام برای راه یافتن به دنیای هنر و اندیشۀ شاعران است. افزون بر این سایر علوم ادبی از جمله نقد ادبی، سبک شناسی، علوم بلاغی و دستور زبان نیز بدون در دست داشتن متن قابل اعتماد و معنی صحیح اشعار، راه به جایی نخواهد برد. اگرچه در باب شعر حافظ و برای حل مشکلات آن کوششهای زیادی صورت گرفته، اما هنوز برخی ابیات حل نشده باقی مانده و م...

یکی از تفسیر هایی که در شبه قاره بر دیوان حافظ نوشته شده، شرح چاپ سنگی"نولکشور" است، که توسط منشی نولکشور درسال (1289ق)فراهم آمده است. این شرح، گزیده ای از تاویل و تفسیر چند تن ازشارحان هندی می باشد که در حاشیه ی صفحات دیوان نوشته شده است. این شارحان مطابق ذوق و افق معرفتی خود، غزل ها را با تعابیر عرفانی تأویل کرده اند و شش غزل را  درارتباط با نعت پیامبر اکرم (ص) دانسته اند. در این نوشتار سعی ش...

اشعار حافظ، شاعر بلندمرتبه و بی نظیر شیرازی، از زمان سرایش تا کنون، همواره مورد عنایت اهل نظر بوده و همچنان نیز، عام و خاص بدان توجه دارند. در روزگار ما این توجه روزافزون شده و شرح های متعددی برای فهم و بازنمایی ظرایف و حکمت های آن نگاشته شده است. دو کتاب بر آستان جانان و گامی در بیکران، از میر جلال الدین کزازی، در سال های اخیر از سوی سازمان سمت، بیشتر به عنوانِ کتاب درسیِ واحد حافظ، برای رشته زب...

پژوهش حاضر به نظرگاه فکری دوانی در شرح و تفسیر برخی اشعار حافظ پرداخته است. در این اثر بر آن بوده¬ایم که آرا و اندیشه¬های محقق دوانی را در تفسیر اشعار حافظ شیرازی توصیف و تحلیل کنیم. در تدوین این تحقیق ابتدا کلیه¬¬ی آثار پارسی و تازی چاپی دوانی را بررسی و از خلال مطالعه¬ی آنها اصول و مبانی اندیشه¬ی او را تعیین کرده¬ایم و سپس با استفاده از رساله¬هایی که وی در شرح اشعار حافظ نوشته و همچنین با مرا...

هدف: تعیین پراستفاده­ترین منابع، پراستنادترین نویسنده، شرح­های هسته بر دیوان، و قالب­های منابع مورد استناد در کتاب­های درباره حافظ روش/رویکرد پژوهش: تحلیل استنادی یافته­ها: میانگین استناد به منابع، کمی بیش از 11 مدرک است. با تقسیم منابع به سه دسته دیوان، غیردیوان، و مقاله نتایج حاکی از آن است کتاب بحث در آثار و افکار و احوال حافظ پراستنادترین میان تمام منابع و نیز میان کتاب های غیردیوان است. ...

دریافت صورت صحیح و معنی دقیق ابیات در ادب فارسی نخستین و با اهمیت‌ترین گام برای راه یافتن به دنیای هنر و اندیشۀ شاعران است. افزون بر این سایر علوم ادبی از جمله نقد ادبی، سبک‌شناسی، علوم بلاغی و دستور زبان نیز بدون در دست داشتن متن قابل اعتماد و معنی صحیح اشعار، راه به جایی نخواهد برد. اگرچه در باب شعر حافظ و برای حل مشکلات آن کوششهای زیادی صورت گرفته، اما هنوز برخی ابیات حل نشده باقی مانده و م...