لطائف التفسیر که به سال 519 هجری قمری به رشته تحریر درآمده ، از میراثهای ارزشمند فرهنگ اسلامی و زبان وادب پارسی است ؛ و غنای زبانی حوزه آن ، فرارود (ماوراءالنهر) ، به گونه ای است که قدیمترین نمونه های زبانی ادب پارسی را در برمی گیرد . « قدمت » ، «دوره » ، « زبان » و « سبک » این متن هرکدام به تنهایی عاملی است درخور برای جلب نظر پژوهشگران حوزه های مطالعات تاریخ زبان پارسی ، سبک شناسی ، تاریخ ترجم...

تفسیر المصابیح الساطعه الانوار در واقع یک تفسیر نیست بلکه موسوعه تفسیری می باشد که گردآورنده سعی کرد مجموعه زیادی از تفاسیر ائمه زیدیه وحتی غیر زیدیه را در کتاب خود بگنجاند (فعلا 4 جلد آن چاپ شده است که شامل تفسیر سوره های فاتحه والناس تا سوره روم می باشد) ولی میتوان گفت مولف تفسیر عده ای از مفسرین بیشتر در کتاب خود آورده ودر این تحقیق تفسیر این عده را مورد بررسی قرار گرفته ناگفته نماند که خود ...

یکی از کتابهای مهم علم قرائت کتاب تیسیر است که ابوعمر ودانی بصورت فشرده در دو بخش اصول و فرش حروف تدوین کرده است مرحوم امام شاطبی کتاب تیسیر را با مطالبی که از خود بر مسائل کتاب تیسیر افزوده است به نظم کشیده است و آن را حرزالامانی و وجه التهانی نامیده است که در بین علمای قرائت به شاطبیه معروف است شاطبیه در سه بخش ، مقدمه ، اصول ، فرش حروف ، تدوین شده است که فقط مقدمه و بخش اصول ترجمه شده و مقدم...

یکی از راه های دستیابی به پیشرفت فرهنگ هر جامعه و آگاهی از علوم گذشته اخبار متون و آثار مکتوب بر جای مانده از بزرگان و دانشوران پیشین است . از آنجایی که گنجینه های خطی اسلامی یکی از بهترین مشخصه ها برای معرفی اصالت پیشینه فرهنگ اسلام است ، این پژوهش انتخاب شده تا در امر احیاء میراث علمی و فرهنگی جهان اسلام سهمی داشته باشد. تصحیح و تحقیق نسخه خطی تفسیر "ینابیع الانوار فی تفسیر کلام الله الجبا...

ترجمه تفسیر طبری ترجمه ی فارسی«جامع البیان فی تفسیر القرآن» از محمد بن جریر طبری است. این ترجمه از کهن ترین آثار منثور فارسی دری است که به دستور منصور بن نوح سامانی (اواسط قرن چهارم هجری قمری) بوسیله-ی گروهی از فقیهان و علمای مذهبی خراسان و ماورالنهر انجام شده است. واژه ها و ترکیبات این کتاب به لحاظ ساخت واژی گونه هایی نادر در زبان فارسی قرن چهارم به شمار می روند. همچنین نحو جملات و ترتیب قرار ...

ابو موسی عیسی بن مینابن وردان معروف به قالون(220/120 هـ ق ) یکی از کسانی است که شیوه قرائت او در بخشی از جهان کنونی اسلام یعنی لیبی و بخش هائی از تونس و الجزایر رواج دارد او خود شاگرد نافع است که یکی از برجستگان دانش قرائت و یکی از قراء شیعه محسوب می شود . به عبارت دیگر قالون یکی از دو راوی نافع در کنار ورش است . بزرگان او را از ثقات وراویان مورد اعتماد در قرآن خوانده اند. از جمله فرش الحروف رو...

حروفیه یکی از فرقه های تأویل محور پس از حمله مغول است که پیروان آن، شیوه تأویل را از اسماعیلیه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن می نامیدند. آنان انسان گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می کردند. نسیمی داناترین متفکر و موفق ترین شاعر این فرقه است که توانسته است اندیشه های آنان را به خوبی در قالب شعر بیان کند. عرفان حروفیان و نسیمی مبتنی بر یک رکن اساسی است و آن، ...

در این مقاله ضمن مروری به احوال و آثار یکی از عرفا و مشایخ معروف سده ی 14 میلادی مولانا یعقوب چرخی، به بررسی «تفسیر سوره ی فاتحه و دو جزء آخر قرآن کریم» او که از میان آثار متعددش شهرت و محبوبیت پیدا نموده است، پرداخته می شود. مؤلف قید می نماید که تفسیر با لحن وعظ و اندرز نگاشته شده، اغلب مباحث و مطالب تفسیری در اثر بر محور آداب دین و مذهب سنّت و جماعت چرخ می خورند. در تفسیر تأثیر طریقت نقشبندی ب...

یکی از تفاسیر پارسی ، تفسیر «تبیان سلیمانی» است که در سده 12 هجری به سبک روایی به رشته تحریر درآمده است. مولف این تفسیر «میرزا محمد بن محمد رضای قمی مشهدی» (م حدود1125ق) صاحب تفسیر معروف «کنزالدقایق و بحرالغرایب» از علمای دوره صفویه است که آثار متعددی در زمینه های قرآنی، فقهی، و کلامی از وی به جای مانده است. از شاخصه های اصلی عصر مولف نهضت فارسی نویسی و غلبه دیدگاه اخباری و پیدایش آثار و تفاسیر...

از دیرباز بر سر نخستین سورۀ نازل شده بر پیامبر اختلاف بوده که آیا هم زمان با نبوت پیامبر، سورۀ علق بر ایشان نازل شده است و یا این سورۀ حمد است که افتخار نخستین نزول وحی قرآنی را از آن خود کرده است، یا هیچ یک از این دو سوره نخستین سوره نازل شده نبوده و سوره مدثر نخستین تجربه وحیانی رسول اکرم بوده است؟ این نوشتار در پی رفع چالش نخستین سورۀ نازل شده، دیدگاه های موجود در این موضوع را مطرح کرده و مد...