اسب‏ در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد. در متون اوستا و ادبیات باستانی ایران از اسب به‌ نیکی یاد شده است. شاعران، عارفان، نکته‏‌پردازان و خردمندان، پادشاهان و امیران، گردان‏ و دلاوران، دهقانان و کارورزان ایرانی و دین‌‏آوران بزرگ آن را مظهر خوشبختی و رستگاری و فراست و تیزهوشی دانسته‏‌اند. حضور اسب در فرهنگ و تاریخ کهن ایران در جلوه‌های گوناگون متجلی است. که بیشتر کتیبه‌ها، سنگ نبش...

ذخیرهء نامهای تاریخی این سنگ نبشته،اعم از نامهای‌ جغرافیایی و نام مردان تاریخ‌ساز،که هیچ‌گونه دگرگونی‌ای‌ را نمی‌توانسته‌اند به خود راه دهند و همچنان به صورت‌ تاریخی خود برای ما محفوط مانده‌اند،نیز بسیار ارجمند و گرانبها است.با تفسیر سنگ‌نبشتهء بیستون ازاین‌روی یک‌ بار دیگر از نزدیک با این نامها آشنا می‌شویم.

نقد بدخوانی‏ها و تصحیح اشتباهاتی که پژوهشگران در خوانش و ترجمه دو کتیبه پهلوی ساسانی مرتکب شده‏اند، انگیزه نوشتن این مقاله است. تلاش نویسنده بر این بوده است که در حدّ امکان با بهره‏گیری نقّادانه از آثار پژوهشگران پیشین درباره این دو سنگ‏نبشته پهلوی، پیشنهادهایی بهتر پیش نهد و آن سخن به نبشتار درآمده را به‏درستی بازنمایاند. نتیجه این پژوهش، ارائه ترجمه‏ای است که بر پایه رعایت کامل اصول دستورزبان پ...

فارسی باستان، گونه­ی زبانی به کار رفته به خط میخی در سنگ نوشته­های شاهان هخامنشی (سده­های ششم تا چهارم پیش از میلاد) است که در حقیقت نشان دهنده­ی گویشی از گویش­های ناحیه­ی پارس و یکی از گویش­های جنوب غربی ایران است. این زبان با واژه­هایی از گویش دیگر و با گونه­هایی کهن­گرا نوشته شده است و به خوبی ویژگی­های سبکی و زبان ادبی بودن را در خود دارد. در کتیبه­ی فارسی باستان آرامگاه، داریوش که در کنار ...

امنحوتپ چهارم (=آخناتون)، یکی از نامورترین فراعنه ی مصر، سراینده ی سرود بر جای مانده در کتیبه ها از سده ی چهاردهم پیش از میلاد در ستایش خورشید یا خدای خورشید بوده است. سنگ نبشته ی برجای مانده از او، کهن ترین سنگ نبشته ای است که برای نخستین بار ندای توحید سر داده است. مهر یشت اوستا دومین یشت بزرگ اوستاست که یادگار هزاره ی پیش از میلاد در ستایش خورشید، مهر و یا خدای خورشید است. این مقاله پس از مع...

نقوش سنتی استفاده شده در معماری بومی بوشهر، شهری که واجد ارزش، هویت معماری و شهر سازی و از نقاط شاخص سواحل خلیج فارس می باشد، دقیقاً منطبق با شرایط محیطی و اقلیمی بوده و دارای هویت خاص منطقه خود می باشد .بنابراین شناخت این معماری و راهکارهای بومی آن زمینه ارزشمندی برای استفاده از آنها در فضاهای جدید ایجاد می کند. همچنین سنگ نبشته ها سوای کاربردشان به عنوان سنگ قبور که یاد و خاطره متوفی را با شی...

فارسی باستان، گونه­ی زبانی به کار رفته به خط میخی در سنگ نوشته­های شاهان هخامنشی (سده­های ششم تا چهارم پیش از میلاد) است که در حقیقت نشان دهنده­ی گویشی از گویش­های ناحیه­ی پارس و یکی از گویش­های جنوب غربی ایران است. این زبان با واژه­هایی از گویش دیگر و با گونه­هایی کهن­گرا نوشته شده است و به خوبی ویژگی­های سبکی و زبان ادبی بودن را در خود دارد. در کتیبه­ی فارسی باستان آرامگاه، داریوش که در کنار...

در این مقاله، متن سنگ‌نبشته‌ای از شیلهک-این‌شوشینک، فرمانروای بزرگ ایلام (حدود 1150 تا 1120 پ م)، ارائه شده است. در این سنگ‌نبشتة 28 سطری، همانند دیگر نوشته هایش، وی نخست خود و خانواده‌اش را معرّفی کرده و از بهر همگی تندرستی و زندگانی دیر پایی را آرزو می کند. سپس از برپایی این سنگ نبشته، نوشتن نام خود بر آن، بخشش زمینی به کسی که آیین ویژة دینی را برای او انجام داده است، سخن می گوید و سرانجام هزی...

اگر شروع حیات امپراتوری هخامنشی را از سال559 ق.م.، سال به قدرت رسیدن کوروش دوم، و پایان آن را سال 332 ق.م. فتح ایران توسّط اسکندر مقدونی بدانیم، در این 227 سال توسعة قدرت سیاسی و نظامی امپراتوری هخامنشی تعدادی از کشورها و ملل ـ به عنوان مثال، مصرـ زیر سلطة نظامی، اقتصادی و سیاسی این امپراتوری، به عنوان ساتراپ نشین هخامنشی تحت فرمان ایران قرارگرفته بودند. در مصر از مهمترین پروژه های هخامنشیان، اد...

بدیهی است که اطلاعات منابع مکتوب با کاستی هایی همراه است و این آثار در سیر تاریخی خود از متون پیشین وام گرفته اند، چنانکه با مطالعه ی راحه الصدور راوندی یا زبده النصره بنداری اصفهانی و منابع دیگر، مطالب قابل توجهی در مورد تاریخ محلی ایران در عهد سلجوقیان به دست نمی آید و این مطالب در قرون بعدی در آثاری چون روضه الصفای ناصری تکرار و تلخیص شده اند؛ از این رو با مراجعه به منابع غیرمکتوب چون سنگ نب...