نثرهای عرفانی، بخش قابل توجّهی از متون منثور فارسی را تشکیل می دهند. این آثار با تمام جلالت قدری که دارند، از نظر شکل، زبان، اسلوب بیان، موضوع و محتوا، یکسان نیستند. گاه تخطّی از اصول تثبیت شده ی یک ژانر، آن چنان برجسته است که مخاطب، در صدد مطالعه یِ دوباره یِ ارزش های آن نوع ادبی می شود.؛ چرا که هنگام مطالعه، بین آثار پیشین و آثاری که پیش رو دارد، تفاوت های قابل ملاحظه ای مشاهده می کند. از سوی دیگ...

مقامات حمیدی؛ نوشته قاضی حمیدالدین ابوبکر بن عمر بن محمود، از 24 مقامه و یک خاتمه تشکیل یافته و از جمله نثرهای مصنوع قرن ششم هجری است که صنایع لفظی در « در تصوف » آن در حداکثر سطح به کار رفته است. این نوشته از باب نمونه مقامه عرفانی این کتاب را بر اساس قواعد ساختارگرایی مورد بررسی قرار داده و در پایان به این نتیجه می رسد که درونمایه این اثر ادبی همواره پند و اندرز اخلاقی- عرفانی بوده است. نویسن...

موضوع این نوشتار بررسی ده مجلس اسفزاری است. این اثر از نثرهای خطابی و تعلیمی فارسی از قرن نهم هجری است. کتاب در ده بخش و به شیوة مجلس‌گویان و به‌صورت شفاهی بیان شده است. مریدان و علاقه‌مندان، آن را برپایة سخنان اسفزاری نوشته‌اند یا به‌اصطلاح املا کرده‌اند. نویسنده در این مقاله می‌کوشد تا این نسخة خطی ارزشمند دورة تیموری را با روش توصیف و تحلیل محتوا معرفی و از زاویة مجلس‌گویی، متن و ساختار این ...

داراب نامه طرسوسی کتابی است مربوط به قرن ششم که به شرح ماجرا های داراب پادشاه کیانی، بوران دخت نو? او و درادامه داستان اسکندر می پردازد. داراب نامه بیغمی نیزکتابی است در سرگذشت ملک داراب و پسر او، فیروزشاه، که درقرن نهم نوشته شده است. این پژوهش در پی آن است که کتاب های داراب نامه طرسوسی و داراب نامه بیغمی را از منظر سبک شناسی ارزیابی کند و با مقایس? سبک شناسانه آن دو وجوه اشتراک و افتراق سبکی آ...

با تأسیس سلسله¬ی صفویه توسط شاه اسماعیل در سال 906 هــ .ق و به دنبال آن رسمی شدن تشیع در ایران اقداماتی در جهت اشاعه¬ی این مذهب صورت گرفت که از مهم ترین آن¬ها دعوت از علمای شیعه جبل عامل به ایران بود که پیامدهای بسیاری از جمله رواج عربی گرایی در نظم و نثر و پیروی از ویژگی های نحوی زبان عربی داشت . از سوی دیگر فشارهای مذهبی صفویان سبب مهاجرت بسیاری از اندیشمندان و ادیبان ایرانی به هند و در پی ...

پس از شکل گیری زهد تحت تأثیر علل و اسبابی چند، جریان فربه تصوف به دنبال درآمیختن اکسیر عشق با مس زهد پدید آمد و نثر عرفانی نیز از بطن نثر زاهدانه متولد شد و رشد و نمو یافت.این نثر نیز شاخه ای از نثر دینی است که از گونه های پرکاربرد نثر سده های نخست و دوم هجری در شکل های مختلف حدیث، تفسیر، خطابه و نامه بوده است.این نوشتار چگونگی شکل گیری و پدید آمدن نثر عرفانی از درون نثر زاهدانه و رشد و نمو آن ...

یکی از اساسی ترین مسائل در انسان شناسی عرفانی، شناخت ابعاد وجودی انسان است. بدون شناخت دقیق این ابعاد، شناخت کامل انسان ناممکن است. یکی از این ابعاد وجودی“دل” است. در پایان نامه ی حاضر، قلب و دل در ادبیات عرفانی بر پایه امّهات سبک عراقی، مورد مطالعه قرار گرفته است. براین اساس، پایان نامه در قالب چهار فصل تدوین شده است: فصل نخست به معناشناسی واژه ی دل اختصاص دارد. در این فصل ابتدا معنی لغوی واژ...

سبک در اصطلاح ادبی، بررسی ویژگی¬های مشترک و مکرّر در آثار شاعر یا نویسندۀ دوره¬ای خاص است. یک اثر ادبی را از جهات گوناگون می¬¬توان مورد بررسی سبک¬شناسی قرار داد. بیشترین پژوهش¬ها در سبک¬شناسی به بازشناسی سبک زبانی، ادبی و فکری مؤلّف اختصاص دارد. این پژوهش بر آن است تا به صورت تحلیلی-توصیفی به بررسی سبک کتاب عبهرالعاشقین روزبهان بقلی، به عنوان یکی از مهم¬ترین متون منثور عرفانی در قرن ششم، بپردازد ...

پس از شکل‌گیری زهد تحت تأثیر علل و اسبابی چند، جریان فربه تصوف به دنبال درآمیختن اکسیر عشق با مس زهد پدید آمد و نثر عرفانی نیز از بطن نثر زاهدانه متولد شد و رشد و نمو یافت.این نثر نیز شاخه‌ای از نثر دینی است که از گونه‌های پرکاربرد نثر سده‌های نخست و دوم هجری در شکل‌های مختلف حدیث، تفسیر، خطابه و نامه بوده است.این نوشتار چگونگی شکل گیری و پدید آمدن نثر عرفانی از درون نثر زاهدانه و رشد و نمو آن ...

 نظریة عشق الهی در عرفان ایرانی-اسلامی، تحول و تطوری خاص را پشت سر گذاشته و پس از تشکیل‌شدن در بستر جریان‌هایی خاص، تکامل یافته است. جوانب این نظریه در موضوعاتی مانند انواع و مراتب عشق، جواز یا عدم جواز انتساب آن به حضرت حق، رابطة عشق حقیقی با معشوق مجازی و رابطة عشق با هستی‌شناسی عرفانی، به اشکال مختلف و گاه متناقض در متون عرفانی مطرح شده است. مسئلة این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی صورت گرفته...