نقش ناپایدار سامانیان طی یک قرن بر طبرستان‌، بی‌سبب و حتی بی‌نتیجه نبود. عنصر اصلی در سلطه سیاسی و نظامی امیران خراسان بر این ولایت، نابسامانی‌های گسترده پس از ظهور علویان‌، تضعیف استیلای خلفای عباسی و به ویژه تبدیل طبرستان به پناهگاهی برای سرداران عاصی و مدعیان بر سامانیان بود. چنانچه استیلای نظامیان بر طبرستان در این روزگار را هر آیینه می‌توان در راستای سیاست ورزی و مقاصد دولت آل سامان برشمرد...

یکی از بخش های مهم تاریخ جهان چگونگی سقوط سلسله ساسانیان به دست مسلمانان است . این موضوع از ابتدای قرون اسلامی ، مورد توجه تاریخ نویسان ومحققان ایرانی و اسلامی بوده است . به مرور زمان به دلیل اهمیت این واقعه بسیاری از کسانی که اقدام به نوشتن تاریخ های جهان شمولی در سطح دنیا می زدند ، به بررسی این موضوع پرداخته اند . در کنار این مبحث ، یکی از نتایج ورود اسلام به ایران ، دستاوردهای مهم علمی است...

یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ اسلام، سرنگونی نظام شاهنشاهی ساسانیان به دست مسلمانان بوده است. مورخان برای شکست از عوامل بسیاری یاد کرده اند. یکی از عوامل اصلی، آسیب دیدن پشتوانة نیرومند اقتصاد شاهنشاهی، یعنی نظام آبیاری – کشاورزی سواد بوده است. این عامل تاکنون، چنانکه باید مورد مداقّه قرار نگرفته و پژوهش جداگانه ای دربارة آن انجام نشده است. در این نوشتار، نقش سواد در اقتدار و سرنگونی ساسانیان،...

تا زمانی که دین اسلام محدود به شبه جزیره عربستان بود به دلیل ساده بودن تشکیلات حکومتی مسلمانان از نظر اداری با مشکلات مهمی روبرو نشدند،اما با خارج شدن آن دین از زادگاه خود وفتح کشور های همسایه زمام-داران حکومت اسلامی با مشکلات عدیده ای در زمینه حکومت داری مواجه شدند،زیرا دین اسلام از صورت ساده نخستین به در آمده و به تدریج شکل دولتی به خود گرفته که می بایستی بر ملت های مختلف و سرزمین های وسیع فر...

به قدرت رسیدن امویان در شام زمینه­ای فراهم نمود تا آنان به عنوان خلفای مسلمانان روابط خود را با اهل ذمه که بخش اعظمی از ساکنان شام را تشکیل می­دادند، توسعه دهند. ساکنین شام که تا قبل از فتح اسلامی تحت تابعیت دولت روم بودند، اکنون باید پذیرای حاکمیت جدید مسلمانان باشند. بنابراین در این شرایط اهل ذمه باید موقعیت اجتماعی و اداری که در زمان تسلط رومیان داشتند را هم‌چنان حفظ می­کردند، از طرفی خلفای ...

با گسترش اسلام در سرزمین ایران، فاتحان مسلمان در پی فتوح دیگر به سرزمین های جدیدی دست یافتند که از نظر دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با سرزمین هایی که تا آن روز فتح کرده بودند، متفاوت بودند. یکی از این ممالک، سرزمین هندوان بود. اگر چه از دوره­ی خلیفه­ی دوم حملاتی برای فتح هند توسط سرداران اسلامی صورت می­پذیرفت اما ورود اسلام به طور عام و برای ایجاد ساختار سیاسی به سرزمین­های شمال غربی هند، واق...

با گسترش اسلام در سرزمین ایران، فاتحان مسلمان در پی فتوح دیگر به سرزمین های جدیدی دست یافتند که از نظر دینی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با سرزمین هایی که تا آن روز فتح کرده بودند، متفاوت بودند. یکی از این ممالک، سرزمین هندوان بود. اگر چه از دوره­ی خلیفه­ی دوم حملاتی برای فتح هند توسط سرداران اسلامی صورت می­پذیرفت اما ورود اسلام به طور عام و برای ایجاد ساختار سیاسی به سرزمین­های شمال غربی هند، واق...

ساختار طبقاتی جامعه ایران عصر ساسانی، ضعف ایدئولوژیکی، ظهور بحران و تشنج در دین زرتشت ، رشد نظام فئودالی بویژه پس از اصلاحات کسری انوشیروان، کاهش تولیدات کشاورزی، بیمار شدن اقتصاد ایران بر اثر نارضایتی توده های مردم و جنگ های بلندمدت ایران و روم، تجمل گرایی و عشرت زدگی شاهنشاهان ساسانی و بزرگان تیسفون از مهمترین علتهایی هستند که دولت ساسانی را به تجزیه و تفرقه دچار ساختند. پیامدها و نمودهای این...

یوحنا ابن فِنکی یکی از روحانیان کلیسای نسطوری در قرن هفتم میلادی بود. او خود شاهد سقوط ساسانیان، حمله اعراب به بیزانس و ساسانیان، تعامل مسیحیان با اعراب، شیوع طاعون و قحطی مشهور اواخر سدۀ هفتم میلادی سوریه بود. او اعتقاد داشت از طرفی خدا اعراب را فرستاد تا از ساسانیان انتقام بگیرد زیرا از آنها بدی زیادی به مسیحیان رسیده بود. از طرف دیگر از همان ابتدا در میان مسلمانان دو دستگی ایجاد کرد(اشاره به...

چکیده منطقه مورد بررسی حوضه رودخانه هراز (در محدوده سیاسی شهرستان آمل) با مساحتی بالغ بر 4/3074 کیلومتر مربع دارای کوههای بلند و صعب العبور، جنگلهای فراوان، دشت و دره های متعدد از دیر باز مورد توجه و سکونت جوامع باستانی بوده است. اساس پژوهش حاضر منوط به مطالعه و تحلیل داده های باستانشناسی حاصل از بررسی این حوضه است؛ بر این مبنا، منطقه آمل مورد بررسی میدانی و پیمایشی قرار گرفت و در قالب این ...