قاعده «تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیة» از قواعد مهم زبانی است که از دیر باز در علوم گوناگون مانند بلاغت، فقه، اصول و تفسیر بدان توجه شده و دانشمندان اسلامی و بویژه اصولیان و فقها در تحلیل‌های خویش از آن بهره جسته‌اند. نویسنده کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» نیز با اشرافی که بر علوم مختلف داشته، در تفسیر برخی آیات قرآن کریم از این قاعده استفاده کرده است. مقاله حاضر قاعده مذکور را مورد بازخوان...

قیدها و گروه های قیدی یکی از مقوله های شناخته شده ی زبان هستند که به اعتقاد شماری از صاحب نظران وضعیت دستوری نابسامانی دارند. در این تحقیق سعی شد تا بر اساس مدل هادلستون و پولوم 2002 تحلیلی همه جانبه از این مقوله در زبان فارسی صورت گیرد و با عنایت به هدف تحقیق توصیفی نظام مند و ساده از آن به دست داده شود. شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای بوده و مثال ها هم بر ساخته ی خود مولف و بر اساس شم زبا...

در تحلیل مقوله های نحوی، ایجاد تمایز میان سه جنبه توزیعی، نقشی و معنایی امری ضروری است. این تحقیق با نگاهی منتقدانه به برخی از مهمترین توصیف های گذشته در باب گروه های قیدی، نشان داده است که بیشتر تحلیل های موجود در باب گروه های قیدی یا توصیفی ناقص و یا تصویری مخدوش از این مقوله ارائه کرده اند. در این تحقیق، برای نخستین بار هفت ملاک توزیعی برای تمایز صوری گروه های قیدی فارسی از دیگر مقوله های نح...

در این مقاله (عدم) حضور‘افزوده­های اجباری’ در عبارت­های اسنادی و وصفی در زبان فارسی مورد مطالعه قرار می گیرد. با این بررسی نشان می دهیم که افزوده­ها بر خلاف ایده­های پیشین سازه های اختیاری نیستند و می­توانند در برخی پاره گفتارها نقش بسزایی داشته باشند. فرضیه مقاله این است که ساخت های اسنادی و وصفی با پیروی از ملاحظات کاربردی و نیازهای بافتی و کلامی بهتر توجیه می گردند؛ لیکن چنین تبیین جامعی در ...

چکیده: یکی از فنون برجسته در متون ادبی «وصف» است. در اهمیت این فن مهم همین بس که وصف عمود و پایه شعر و نثر فنّی است و قرآن کریم نیز به گونه¬ای موثر با طرحی حساب شده و در موضوعات گوناگون، آن را به کار بسته و مجموعه¬ای از مفاهیم مرتبط به هم را عرضه می-کند. پژوهش حاضر بر آن است تا به واکاوی وصف به عنوان یکی از ویژگی¬های مهم ادبی در قرآن به ویژه در جزء سی¬ام این کتاب شریف، بپردازد. در این راستا ا...

مقالۀ حاضر به بررسی قواعد ساخت سازه ای فارسییبۀ بیستون می پردازد. قواعد ساخت سازه ای ایی یگاه هسته را نسبت به وابسته هایش در گروه های نحوی مختلف از قبیل گروه اسمی، گروه فعلی، گروه حرف اضافه ای، گروه صفتی و گروه قیدی تعیییه و تحلیل داده یه بر نمونه ها و مثال هایییبۀ بیستون، به عنوان مهم ترین و مفصل ترین متن فارسی باستان، صورت گرفته است. از تحلیل گروه های نحویِ فارسی باستانِ به یبۀ بیستون و با توجه...

مقالۀ حاضر به بررسی قواعد ساخت سازه‌ای فارسییبۀ بیستون می‌پردازد. قواعد ساخت سازه‌ای ایی‌یگاه هسته را نسبت به وابسته‌هایش در گروه‌های نحوی مختلف از قبیل گروه اسمی، گروه فعلی، گروه حرف اضافه‌ای، گروه صفتی و گروه قیدی تعیییه و تحلیل داده‌یه بر نمونه‌ها و مثال‌هایییبۀ بیستون، به‌عنوان مهم‌ترین و مفصل‌ترین متن فارسی باستان، صورت گرفته است. از تحلیل گروه‌های نحویِ فارسی باستانِ به‌یبۀ بیستون و با توجه...

چکیده  متمم گروه اسمی است که پس از حرف اضافه قرار می گیرد و وجود آن در جمله گاه اجباری و گاه اختیاری است. هرچند موضوع متمم در دستور زبان از جمله موضوعات اصلی به شمار می رود، اما هنوز بسیاری از ابعاد آن مورد پژوهش و واکاوی قرار نگرفته است. یکی از این ابعاد تفکیک متمم اجباری(متمم فعلی) از متمم اختیاری(متمم قیدی) است که تنها زبان شناسان ودستورنویسان جدید به آن توجه کرده اند. در این پژوهش نگارنده ا...