هدف از نگارش این مقاله توصیف ساخت موضوعی اسم فعل ها در چارچوب دستور واژی- نقشی می باشد.نگارندگان در این مقاله به بررسی چگونگی نمود نقش های معنایی یک فعل در ساخت نحوی اسم فعل مشتق از آن فعل که حاصل فرایند اسم سازی هستند، می پردازند.تحلیل داده ها نشان می دهد که اصول انطباق در دستور واژی- نقشی به خوبی پیش بینی می کند که در زبان فارسی نقش معنایی عامل در اسم فعل های متعددی به صورت نقش نحوی متممی و د...

هدف از نگارش این مقاله توصیف ساخت موضوعی اسم فعل‌ها در چارچوب دستور واژی- نقشی می‌باشد.نگارندگان در این مقاله به بررسی چگونگی نمود نقش‌های معنایی یک فعل در ساخت نحوی اسم فعل مشتق از آن فعل که حاصل فرایند اسم‌سازی هستند، می‌پردازند.تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که اصول انطباق در دستور واژی- نقشی به خوبی پیش‌بینی می‌کند که در زبان‌ فارسی نقش معنایی عامل در اسم فعل‌های متعددی به صورت نقش نحوی متممی و ...

دستور ساخت گلدبرگ یکی از رویکردهای مطرح در زبان­­شناسی شناختی است که در آن ساخت به عنوان واحد اصلی زبان قلمداد می­شود. مقاله حاضر در صدد است تا با تکیه بر مبانی و اصول مطرح در این دستوربه بررسی و تحلیل انواع ساخت­های اضافه در زبان فارسی بپردازد. از این رهگذر، در مقاله حاضر این دستور مبنای تحلیل و مطالعه قرار گرفته است. سه هزار نمونه ساخت اضافه به طور تصادفی از ده شماره روزنامه جام­­جم استخراج ش...

هدف: هدف اصلی این نوشتار، شناخت و تحلیل یکی از اسناد سلطانیات عصر قاجاری، یعنی ملفوفه ­فرمان و تبیین اهمیت تاریخی چنین اسنادی در پژوهش های سیاسی، اجتماعی، ملکی، و حقوقی ایران دوره قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی- تاریخی باتکیه بر اسناد پایگاه های آرشیوی و متون اصلی انجام گرفته است. یافته ها و نتایج پژوهش: بنابراین، یکی از منابع و سرچشمه های مهم که از متن و محتوای ...

در این پژوهش در بر آنیم که نشان دهیم روش متعارفِ کتاب­های دستورِ زبانِ فارسی در ارائۀ معانیِ حروفِ اضافۀ زبانِ فارسی، تنها محدود به فهرست کردن کاربردهای آنهاست بدونِ آن­که از ارتباط میان آن­ها و برانگیختگیِ معانی گفتگویی به ­میان آید. این پژوهش روش کفایت­مندتر را معرفی می­کند که بر پایه یک شبکۀ معنایی مبتنی بر شباهت­های خانوادگیِ نوعِ نخست­محور شکل گرفته است و روابطِ مفهومیِ میان این معانی را نیز ظاهر می­س...

حرف اضافۀ «در» یکی از حروف اضافۀ مکانی[1]فارسی و روشن‏ترین مفهومش، بیانگر رابطۀ هندسی- فضایی[2]بین شیء[3]متحرک (tr) و زمینه‏ای[4](lm) است که در آن واقع شده است؛ اما این واژه در‏کنار مفهوم مکانی‏اش، مفاهیم غیر‏مکانی[5]یا حالتی[6]متعددی را هم منتقل می‏کند. حال، سؤال این است که آیا این مفاهیم، مستقل از هم هستند و به‏طور تصادفی، به یک صورت واژگانی واحد نسبت داده شده‏اند یا‏اینکه به هم مربوط‏اند و ر...

در این مقاله ابتدا به معرفی چپ‌نشانی و پیامدهای ساخت اطلاعی آن در زبان فارسی می‌پردازیم. چپ‌نشانی در زبان فارسی از منظر ساخت اطلاع در قالب دو ساخت چپ‌نشان مبتداساز و تقابل‌ساز تحقّق می‌یابد. ساخت ملکی بیرونی دوگانه به عنوان یک ساخت چپ‌نشان مبتداساز میزبان دو سازۀ گسستۀ چپ‌نشان در حاشیۀ بند می‌شود. دو ویژگی درون بندی بودن و کانونی بودن سازۀ چپ‌نشان ساخت چپ‌نشان تقابل‌ساز را از ساخت مبتداساز جدا م...

حروف اضافه مقولاتی واژگانی اند که در گونۀ مکریانی از زبان کردی به دو صورت ساده و مرکب ظاهر می شوند و کتاب­های دستور زبان کردی موجود، تعاریف و ساختمان و معانی آنها را فارغ از چارچوبی خاص بیان کرده اند. زبان­شناسی شناختی دیدگاهی دقیق تر و نظام مندتر را در ارتباط با شناخت و بررسی حروف اضافه نسبت به دیدگاه­های رایج فراهم کرده و معانی مختلفی را که توسط یک حرف اضافه بیان می­شود به صورتی نظام مند در ا...

حرف اضافۀ «در» یکی از حروف اضافۀ مکانی[1]فارسی و روشن‏ترین مفهومش، بیانگر رابطۀ هندسی- فضایی[2]بین شیء[3]متحرک (TR) و زمینه‏ای[4](LM) است که در آن واقع شده است؛ اما این واژه در‏کنار مفهوم مکانی‏اش، مفاهیم غیر‏مکانی[5]یا حالتی[6]متعددی را هم منتقل می‏کند. حال، سؤال این است که آیا این مفاهیم، مستقل از هم هستند و به‏طور تصادفی، به یک صورت واژگانی واحد نسبت داده شده‏اند یا‏اینکه به هم مربوط‏اند و ر...

با خارج شدن زبان های ایرانی میانه از ساختار تصریفی زبان های ایرانی باستان، تغییراتی در آن ها روی داد تا عملکرد اجزای ازمیان رفته یا ضعیف شدۀ این زبان ها به نحوی توسط اجزایی دیگر جایگزین شود. از جملۀ این تغییرات تقویت نقش حروف اضافه در کنار شکل­گیری گونه­هایی جدید از آن ها بود. ساختارهای اضافی در دورۀ میانه شامل گروهی اند که مستقیماً از دوران باستان به میانه رسیدند و نیز مجموعه ای دیگر که در دورۀ...