دهه‌های 1340 و 1350 در ایران، به لحاظ اجتماعی دهه‌های پرتلاطمی محسوب می‌شوند. در این دوران تئاتر نیز به شکلی بی‌سابقه رو به گسترش است. اما این نهاد فرهنگی که نمادی از روشنفکری محسوب می‌شود، دیدگاه‌های متفاوتی را در مورد نقش روشنفکر در جامعه مطرح می‌کند. در میان این آثار، آثار اکبر رادی نقش قابل‌توجهی دارند. این مقاله ضمن ارجاع به مفهوم ایدئولوژی نزد آلتوسر و بررسی شرایط تولید از منظر تری ایگلتو...

« بی نظمی و نابسامانی در جامعه منعکس کنندة بی نظمی و نابسامانی های عمیق تر درآگاهی مردم از واقعیت نهایی است و متقابلاً جستجو برای نظام مندی جستجویی برای حقیقت می باشد که تحقق آن به رهبری و هدایت روشنفکر زمینة آزاد سازی انرژی و خلاقیت انسانی و همبستگی و همکاری اعضای جامعه را فراهم می کند. درک وفهم از شکل افتادگی و تحریف را باید از طریق انتقاد از خود و عقلانی سازی از سطح نهادها به سطح گفتمان آورد....

ساروجینی نایدو شاعر و سیاستمدار هند به سبب مبارزات استقلال­طلبانه و اشعار میهنی­اش، نقشی مؤثر در سرنوشت کشور و در کسب حقوق زنان داشت. به پاسداشت فعالیت­های او، روز تولدش را در هند روز زن نامگذاری کردند. در این مقاله کوشش بر این است تا ضمن ارزیابی جایگاه و فعالیت­های ادبی – سیاسی او، به طور گذرا، ادبیات زنانه ی هند نیز بررسی شود و به پرسش­هایی چنین پاسخ داده شود که چرا در هند روز زن، روز تولد یک...

فیلم‌ها در هر دوره تاریخی تا حدود زیادی تحت تاثیر شرایط اجتماعی حاکم، به بازنمایی ایدئولوژی طبقه مسلط پرداخته و هریک به نحوی به استیضاح مخاطبان و برساخت سوژه می‌پردازند. فیلم هامون که در پایان دهه 1360 شمسی ساخته شد و با استقبال بسیاری نیز مواجه گردید، از جمله این فیلم هاست که متاثر از بافت تاریخی و اجتماعیِ عصری که در آن قرار گرفته با بازنمایی چالش‌های روشنفکر طبقه متوسط شهری‌ با مناسبات حاکم ب...

در نمایشنامهﻫﺎی اکبر رادی، مفاهیم مربوط به بحث روشنفکری از جایگاه ویژهﺍی برخوردار است. در بیشتر آثار نمایشی او، ﻣﻰتوانیم چهرهﻫﺎی روشنفکر و دیدگاهﻫﺎی مربوط به روشنفکری را مشاهده کنیم. او در نمایشنامۀ ملودی شهر بارانی (۱۳۷۶) به آسیب­شناسی مفهوم روشنفکری در دهۀ ۱۳۲۰ ﻣﻰپردازد و در تلاش است دلایل سرگردانی روشنفکران این دهه را برای مخاطبان خود واکاوی نماید. با این همه، رادی تنها به بازتاب کژفهمی­های ...

« بی نظمی و نابسامانی در جامعه منعکس کنندة بی نظمی و نابسامانی های عمیق تر درآگاهی مردم از واقعیت نهایی است و متقابلاً جستجو برای نظام مندی جستجویی برای حقیقت می باشد که تحقق آن به رهبری و هدایت روشنفکر زمینة آزاد سازی انرژی و خلاقیت انسانی و همبستگی و همکاری اعضای جامعه را فراهم می کند. درک وفهم از شکل افتادگی و تحریف را باید از طریق انتقاد از خود و عقلانی سازی از سطح نهادها به سطح گفتمان آورد....

باید تکرار کرد که مدرنیته و استعمار همان قدر که ایران معاصر را دگرگون کردند ادبیات معاصر این سرزمین را نیز زیر و رو نمودند. از همین رو در پژوهش حاضر تاثیر شگرف این دو درون جامعه ایرانی و به طبع آن ادبیات فارسی زبان با محوریت غلامحسین ساعدی کاویده خواهد شد، با این فرض که دو مفهوم بالا همواره ذهن روشنفکر ایرانی و قلم وی را مشغول خود داشته است و به این هدف که مولفه هایی نظیر جایگاه تاریخی ساعدی، ر...

جریان روشنفکری ایران در عصر ناصرالدین شاه به عنوان یک مجموعه فرهنگی، سیاسی حول محور زمینه سازی برای سیطر? فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غرب زدگی شبه مدرن و تحکیم بنیان های نفوذ و پشتوانه های تئوریک گسترش یافته است. در این جریان گروه های مختلف اجتماعی با منشاءهای طبقاتی متفاوت و پیشینه های تاریخی متنوع وجود دارند،در جمع اعضای این جریان می توان از طیفی از درباریان و دولتمردان قاجاری و سرمایه د...

قرن نوزدهم بدلیل رویارویی جدّی ایران با غرب که منجر به انجام اصلاحات گردید ،از اهمیتی مضاعف برخوردار است اصلاحات در زمان قاجار در دو دوره انجام می شود:ابتدا توسط دولتمردان تا پایان عصر ناصری (اصلاح از بالا)وسپس در مرحله ی بعد وبدنبال نارضایتی از وضعیت موجودکه نتیجه ی ناکامی در انجام اصلاحات یاد شده بود با مشارکت گسترده ی توده ی مردم به انقلاب مشروطه منجر شد وتغییراتی در نظام سیاسی ،اقتصادی ،وحتی...

سوال محوری رسال? حاضر که با عنوان "روشنفکری دینی در ایران: بررسی دیدگاه های شریعتی، نصر، سروش و آوینی" نگاشته شده است، عبارت است از: دیدگاه های شریعتی، نصر، سروش و آوینی نسبت به مسأله های روشنفکری و روشنفکـری دینی ایران؛ سنت و تجدد، دین و سکولاریسم، خود و غرب (هویت) و حکومت و حاکمیت چیست؟ برای یافتن پاسخ پرسش فوق فرضیه های زیر مطرح گردید: 1- نصر و آوینی به نقد رادیکال مدرنیته و توجه به سنت ها...