علاء الدوله سمنانی شیخ ابوالمکارم رکن الدین علاءالدوله احمد بن محمد بن احمد بیابانکی سمنانی از بزرگان تصوف ایرانی و از شاعران و نویسندگان سده های هفتم و هشتم هجری قمری بود. سلوک و صحبت با شیخ عبدالرحمن اسفراینی از روندهای مهم در زندگی روحانی علاءالدوله بود. شیخ علاءالدوله سمنانی در تصوف معتقد به میانه روی بود و در زمینه اجرای دستورهای دین اسلام و سازگاری باورها با اصول دین سخت گیر بود. این پا...

گوناگونی زبان شناختی محیط های طبیعی ـ اجتماعی منعکس کننده شباهت ها و تفاوت های نگرش جامعه های زبانی مختلف به پدیده های طبیعی است و برآمده از شناخت، نیازها، فرهنگ و عوامل زیست محیطی و انسانی است. واژگان، مقوله بندی، و طبقه بندی   در هر زبانی در تعامل با محیط طبیعی آن زبان به شیوه ای متفاوت عمل می کنند. در این راستا، زبان شناسی زیست محیطی از دهه ١٩٩٠ به عنوان یکی از گرایش های کاربردی در مطالعات ز...

گیلکی از گویش­های شمال غربی ایران است که در کرانه‌های جنوب غربی دریای خزر در استان گیلان صحبت می‌‌شود و به همراه تالشی، مازندرانی و سمنانی گروه گویش­های خزر را تشکیل می‌دهد. این گویش گونه­های مختلفی در رشت، لاهیجان و لنگرود دارد، اما گونۀ کهن­تر و اصیل­تر آن؛ گالشی، گویش برخی کوه­نشینان شرق گیلان است. این گویش از زبان فارسی تأثیر زیادی گرفته‌است. تأثیر فارسی بر واژگان و ساخت آوایی گیلکی چنان اس...

موضوع این تحقیق درخصوص اختلافاتی است که در آراء، عقاید و دیدگاههای دو عارف بزرگ اسلامی یعنی علاء الدوله سمنانی و ابن عربی وجود دارد. هدف پرداختن به این اختلافات است که عمدتاً در زمینه توحید و عقاید وحدت وجودی ابن عربی می باشد. روش کار ابتدا بررسی آثار و نوشته های ابن عربی و شاگردان او در این خصوص و به تبع آن مکتوبات و مخالفت های علاءالدوله سمنانی در این باب می باشد. این مخالفت ها بطور مختصر در د...

نظریۀ وحدت وجود از اساسی‌ترین آموزه‌های تصوف و عرفان اسلامی‌ است. از نگاه عارفان مسلمان، موجود حقیقی تنها خداست و مخلوقات، ظهورات و شئونات آن موجود حقیقی هستند. این اندیشه از همان دورۀ نخست شکل‌گیری عرفان اسلامی ‌مطرح بوده و با ظهور ابن‌عربی از تبیین‌های دقیق‌تری برخوردار شد. شیخ علاءالدوله سمنانی، از عارفان تأثیرگذار سدۀ هشتم هجری، با این نظریه مخالفت کرده است. در این مقاله، با روش تحلیلی پس ا...

هدف از این تحقیق، جستجوی ماهیت عرفانی و علل اجتماعی در این قضیه است که شیخ علاءالدوله سمنانی، در کنار حجم غالبی از مضامین عرفان عملی و معرفت الهی، تفاسیر نظری خود را به صورت اشارات پراکنده در مورد مسائل مختلف جامعه ایران در دوره حکومت ایلخانی (7و8ق) مطرح می سازد، چنان که نقش عواملی محیطی و خارجی را در تحولات اسلام و تصوف، مهم ارزیابی کرده و به امکان تأثیر بخشی گسترده مشایخ بر تعلیم و تربیت انسا...

بی‌بی منجّمه سمنانی، بانوی نامدار و ستاره شناس ایرانی در قرن ششم از اهالی نیشابور، دختر کمال‌  الدّین سمنانی رئیس فرقة شافعیّة نیشابور و منجّم‌باشی سلطان محمّد خوارزمشاه بود. او به دلیل مهارت در علم نجوم، در دربار سلطان جلال الدّین خوارزمشاه و علاءالدّین کیقباد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شد. بیجة منجّمه، از زنان شاعر، منجّم و ادیب اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجرى است. وی به ماه کرمان شهرت داشت. معاص...

توصیف منازل سلوک و اطوار قلب و مکاشفات خلوت، از طریق انوار و الوان در تصوف و عرفان اسلامی، به‌خصوص در طریقۀ کبرویه، و نقش شیخ در این زمینه دارای اهمیت خاصی است. علاءالدوله سمنانی (659- 736) و سیدمحمد نوربخش (795- 869) دو تن از عارفان مشهور این طریقه به‌شمار می‌روند که در آثار خود به این مهم پرداخته‌اند. سمنانی آنچه را که کبرویه، اطوار سبعۀ قلب می‌خواند، به لطایف تعبیر کرده و در تقریر خود هریک ا...

حکیم عمر خیام با وجود آن که مشایی است، به دفاع از اصالت ماهیت و اعتباریت وجود پرداخته است .او اتصاف ماهیت به وصف وجود را به‌واسطه‌ی تعلق جعل به ماهیت می‌داند. این رأی شائبه‌ی نادیده‌گرفتن بخشی از تاریخ فلسفه را توسط تدوین‌کنندگان آن ایجاد می‌کند. سمنانی به دنبال نقد آرای ملاصدرا، سبزواری و آقا علی مدرس (دربرابر قرائت صدرایی) ضمن این که آغاز بحث اصالت وجود یا ماهیت را عصر خیام می­داند، آرای او ر...